Suriye rejimi Devlet Başkanı Beşar Esad ile iş insanı olan kuzeni Rami Maxluf arasındaki kriz daha da derinleşiyor. Daha önce Rami Maxluf’a ait olan Syriatel başta olmak üzere birçok iş yeri ve şirketi kapatan ve onlarca çalışanı gözaltına alan Suriye rejim güçleri, bugün sabah saatlerinde bazı ordu mensuplarına yönelik operasyon yaptı. ANHA’da yer alan habere göre Suriye rejiminin istihbarat servisi, Şam ve kırsal kesiminde farklı rütbelerden 15’ten fazla subayı gözaltına aldı.
Gözaltına alınan askerlere “Devlet hazinesinden fonların zimmete geçirilmesi” suçlamasında bulunulduğu iddia edilirken, Suriye İnsan Hakları Gözlemevi (SOHR) ise gözaltına alınan askerlerin “Rami Maxluf’a herhangi bir zarar gelmesi durumunda dünyayı yakmakla” tehdit eden kişiler olduklarını aktardı.
Savaşı finanse ediyordu
İran İslam Cumhuriyeti ile de derin ilişkileri olan ve Suriye rejimi eski Devlet Başkanı Baba Esad tarafından tanınan ayrıcalıklarla büyük bir servete sahip olan Rami Maxluf’un yıllardır Suriye rejiminin savaş harcamalarının büyük bir bölümünü finanse ettiği biliniyor. Maxluf’un ayrıca Suriye ekonomisinin yüzde 60’ını kontrol ettiğine ve 10 milyon dolarlık bir servete sahip olduğuna inanılıyor.
İran rejimiyle yoğun askeri ve ekonomik ilişkilerinden dolayı 2008’den beri ABD’nin yaptırım listesinde yer alan Rami Maxluf, birkaç ay öncesine kadar Esad'ın en büyük destekçilerinden biriydi. Ancak Esad'la ekonomik meselelerle ilgili yaşadığı anlaşmazlıklar nedeniyle Maxluf ile Beşar Esad arasında şiddetli bir çekişme başlamıştı.
Esad ile Maxluf arasındaki çekişme, Maxluf'un Syriatel için talep edilen vergileri yüksek bulması ve bu vergileri ödemeyi ret etmesi ardından başlamıştı.
ABD ve AB'nin yaptırım listesinde
Suriye'de giderek yaygınlaşan yolsuzluğun sembolü olarak görülen Maxluf, Suriye hükümetini desteklediği gerekçesiyle ABD ve Avrupa Birliği'nin (AB) yaptırım listesinde yer alıyor. Maxluf'un son zamanlarla kamuoyuna açıklamalar yapması ise Suriye yönetimindeki elitler arasında yaşanan derin çatlağın bir kanıtı olarak değerlendiriliyor.
Maxluf ve Şam arasındaki anlaşmazlığın arka planında Rusya olduğu şeklinde iddialar da var. Bu iddialara göre Rusya, Şam'dan kendisine ödemesi gereken paraları talep ettiği için Şam rejimi de Maxluf'tan yüksek miktarda vergi ödemesini istiyor.
İç savaştan önce Maxluf ailesinin ekonomi imparatorluğu
Suriye krizinden önce Rami Maxluf, Syriatel ve MTN telekomünikasyon şirketlerini kurdu ve Suriye’deki en zengin yatırımcıları dahi bu şirketlere bağlamaya başladı. Financial Times gazetesi, o dönem Rami Maxluf’u, Suriye ekonomisinin en az yüzde 60’ını elinde tutan iş insanı olarak tanıtmıştı.
Maxluf ailesi kısa süre içerisinde ticari yatırımlarını arttırdı ve Suriye ekonomisinin tüm alanlarını eline aldı. Gıda ürünleri ticaretine başlayan aile, kısa sürede petrol, doğalgaz, inşaat, banka, fırınlar zincirine sahip oldu ve Watan gazetesi, Ninar TV ve ProMedia gibi reklam, gazete ve TV ağıyla kendi basınını yarattı. Uluslararası denkliğe sahip okullar açmaya başlayan Maxluf ailesi, endüstri sanayi alanında Middle East Eltel ve TP Ramak gibi şirketler kurdu. Aile ayrıca Suriye’deki tüm tütün ve tütün mamulleri ticaretini de tek elden yürütmeye başladı.
Rami Maxluf’un sahneye çıkışı ve İran rejimiyle ilişkileri
Rami Maxluf tarafından 1999’da Lazkiye’de kurulan El-Bustan Derneği, uzun yıllar insani yardım derneği olarak faaliyet yürütürken Suriye kriziyle birlikte İran rejimine bağlı milis gruplara destek örgütüne dönüştü.
Yıllar boyunca basında görünmeyen ve Esad’ın en büyük destekçisi niteliğindeki Rami Maxluf, geçtiğimiz hafta sosyal medya hesaplarından paylaştığı bir video ile ilk kez kamuoyuna karşısına çıkmış oluyordu.
2008 yılından bu yana ABD’nin yaptırım listesinde yer alan ve Suriye’de hep sahne arkasında duran Rami Maxluf, kendisine bağlı şirket müdürlerinin tutuklanmaya başlamasıyla sosyal medya hesaplarından bir video paylaşmış ve ‘güvenlik bürokrasisini’ şirket çalışanlarını tutuklamakla tehdit ettiği suçlamalarda bulunmuştu. Videoda Beşar Esad’ı kendisini ‘ya şirketinden feragat etmesi ya da tüm çalışanlarının tutuklanacağı’ şeklinde tehdit etmekle suçlarken, bir yandan Esad’a duruma müdahil olma çağrısı yapmıştı.
Maxluf’un Suriye ekonomisindeki konumuna ilişkin Suriyeli gazeteci Malik El-Hafiz, “Maxluf, artık ismen Suriye ekonomisinin sahibi olarak görünmese de İran rejimine bağlılığıyla biliniyor. Maxluf’a ait Bustan Derneği, insani yardım adı altında İran rejimine bağlı milis grupları Halep ve Dera’da silahlandırdı. Maxluf, İran rejiminin Suriye’nin güneyine hakim olabilmesi için yoğun bir çalışma yürüttü” değerlendirmesinde bulunmuştu.
