İran İslam Cumhuriyeti, 2011 yılında Suriye halkının özgürlük, eşitlik ve demokrasi mücadelesini bertaraf etmek isteyen Beşar Esad rejimine kalkan olarak Suriye halkının özgürlük mücadelesini bastırılmasın rol aldı.
Suriye’deki iç savaşın ardından Washington’a yerleşen Suriyeli diplomat Besam Berbendi İran’ın Suriye’deki faaliyetlerine ilişkin The International Interest haber sitesine bir makale kaleme aldı. Berbendi İran’ın Suriye iç savaşındaki etkinliğine ilişkin, “2011 yılında Suriye halkının gösterileri ve demokrasi taleplerinden birkaç gün sonra İran Ulusal Güvenlik Meclisi Başkanı Said Celili Şam’a geldi. Celili, Şam’a Suriye’yi Arap Baharı’na teslim etmeyeceğiz” acıkmasında bulunduğunu yazdı.
Celili’nin Beşar Esad ve diğer yetkililer ile olan ikili görüşmelerine ilişkin de bilgi veren Berbendi, “Celili Beşar Esad ve ekibi ile olan toplantısında Beşar Esad’a demir bir koalisyon kuralım. İran, Rusya Suriye birlikte Batılı devlettin bölgedeki kazanımlarına karşı çıkalım” dediğini aktardı.
Makalenin bir başka bölümünde ise Suriye iç savaşı öncesinde İran- Suriye arasında Lübnan’daki gelişmeler nedeniyle anlaşmazlıkların olduğu İran’ın Suriye iç savaşını kendi lehine kullanmak için fırsat olarak kullandığı belirtildi.
Berbendi’nin verdiği bilgilere göre İran rejimi 2011 yılından bu yana Suriye ve Lübnan’a çok sayıda para göndererek bu bölgelerdeki Şii mezar ve türbeleri restore ederek bölgedeki Şiilerin sempatisini kazandı.
Makalede ayrıca, İran İslam Cumhuriyeti’nin 2011 yılında Suriye’ye yerleşerek Beşar Esad yönetiminin muhalifleri ile diyaloga geçmesine neden olduğu Şam rejimine askeri ve siyasi destek vererek halkın demokrasi özgürlük mücadelesinin bastırılmasını sağladığı ve Suriye’yi yeniden huzura kavuşturmayı amaçladığı belirtiliyor.
Mart 2011 yılında Suriye’nin Dara kentinde başlayan sivil protestolar İran’ın, Suriye’ye açık müdahalesi sonrası Şam rejimi ve muhalifler arasında silahlı mücadelelere Şam rejiminin muhaliflere katletmesine İran’ın Suriye’ye binlerce asker göndermesine neden oldu.
Suriye ordusunun muhalifler karşısında aldığı darbeler ve yenilgiler sonrası İran, Suriye ordusuna destek vermeleri ve Suriye ordusunun yanında savaşa katılmaları için Lübnan Hizbullahı ve İran’a bağlı Şii milisleri Suriye’deki cephe hattına kaydırdı.
Rusya ile de beraber hareket eden İran Suriye rejimini saldırılardan korumak için deyim yerindeyse “demirden zırh” ördü. Tahran rejimi, Beşar Esad’ın, BM ve Körfez Ülkelerinin Suriye’deki krizin çözümü amacıyla yaptıkları görüşme ve çözüm önerilerine rızasını da kabul etmediğini dile getiren Berbendi, “Beşar Esad görevi Sünni yardımcısı Faruk Elşar’a devretmeyi kabul etmişti. Faruk Elşar tüm muhaliflere birlik çağrısı yapacak ve yenir bir anayasanın hazırlığı için çalışmalar yapılacaktı. Ancak Tahran karşı çıktı” diyor.
Elkaysar kentinin muhaliflerin kontrolüne geçmesi ve rejim güçlerinin kentte ağır yenilgisi İran’ın Suriye’deki egemenliği için bir dönüm noktası haline geldi. Şii milisleri, Lübnan Hizbullahı’nın yanı sıra Suriye’de de yeni bir Hizbullah yapılanması kuran İranlı güçler rejime bağlı güçler ile birlikte Elkaysar kentine yaptıkları operasyonda kenti Sünni muhaliflerden alırlar. Elkaysar’ın kontrolünden sonra Tahran rejimi Suriyeli Şiilere, “Sizi ancak İran koruyabilir” propagandasına başladı.
İran İslam Cumhuriyeti, İran Devrim Muhafızları Ordusu’na mensup Kudüs Gücü’ne bağlı milisler Suiriye’nin her tarafına göndererek askeri varlığını pekiştirdi. Tahran rejimi, Suriye ordusuna silah ve varil bombası yardımında da bulunarak Şam rejiminin Sünnilere ait kentleri yerle bir etmesine neden olur.
Berbendi makalesinin son bölümünde Suriye’nin tüm egemenliğini Tahran’a teslim ettiğini, Şam’ın askeri, siyasi bürokrasisinin İran’ın kontrolünde olduğunu Beşar Esad’ın artık İran’ın gölgesi altında egemenlik sürdürdüğünü belirtti.
