Suriye’de Mart ayından bu yana temas hatlarının sabit kalması ve sükunetin sürmesi nedeniyle Suriye rejim güçlerinin kontrolündeki bölgelerde Rusya-İran İslam Cumhuriyeti rekabeti yeniden baş gösterdi. İsrail Genelkurmay Başkanı Aviv Kochavi, İran rejimi Devrim Muhafızları’nın (Pasdaran) Suriye’deki birçok askeri üssü tahliye ettiğini duyururken Rus askerlerinin Dêrezor’un Elbukemal ilçesine konuşlandığı bildirildi.
Suriye İnsan Hakları Gözlemevi (SOHR), Rus güçlerinin, Suriye-Irak sınırının Suriye tarafındaki Dêrezor kentine bağlı Elbukemal kentinin merkezinde bir otel binasına konuşlanarak, Elbukemal’de ilk karargahını açtığını bildirdi.
Suriye rejim güçleri İranlı milislerin mevzilerine baskın düzenledi
Bu adım, Rus güçlerinin kentte konuşlanmak için yaptığı birçok başarısız girişimin ardından geldi. Zira bu girişimler, kenti kontrol eden İran rejimine bağlı Şii milis grupları tarafından kesin bir şekilde reddediliyordu. Şam yanlısı kaynaklar, Suriye rejim güçlerinin Dêrezor’da İranlı Şii milislere ait bir mevziye baskın düzenleyerek, bazı milisleri tutukladığını iddia etti.
Bu gelişmeyle eşzamanlı olarak, Rus askerleri, İsrail ve Suriyeli güçleri birbirinden ayıran Bravo hattı yakınlarındaki Kuneytra kırsalında yer alan Golan bölgesinde devriye faaliyeti yürüten Suriyeli güçleri desteklediklerini ilan etti.
Rus taburundan bir komutan, Rus TASS haber ajansına yaptığı açıklamada, “En önemli şey bireylerin çalışmasıdır. Takviyelerin tahliye ve transferi ve saldırıları püskürtme süreçleri dahil olmak üzere ortak eğitimler yapıyoruz. Görevimiz ateşkesi izlemek, Rus askeri varlığını göstermek ve Rus askerlerini korumaktır” dedi.
Silahlı örgütlerin Kuneytra kırsalından çıkarılmasının ardından bölgedeki güvenliği Rus askeri polislerin sağladığı belirtiliyor. Rus güçleri, daha önce Birleşmiş Milletler (BM) Barışı Koruma Güçleri’nin izlediği tek taraflı çekilme hattı yakınındaki 5 gözlem noktasına konuşlandı.
Rusya’nın Elbukemal’de attığı adımla ilgili sızıntılar, İran rejimi resmi haber ajansı IRNA’nın, rejimin Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani ile Suriye Dışişleri Bakanı Faysal Mikdad arasında Tahran’da yapılan görüşmeye ilişkin yayınladığı haberin ardından geldi. IRNA’nın aktardığına göre Ruhani, söz konusu görüşmede, “Donald Trump yönetiminin, Suriye’nin işgal altındaki Golan Tepelerini İsrail’in bir parçası olarak tanımasını kınadığımızı yineliyoruz. Golan Tepeleri de dahil işgal altındaki topraklar kurtarılana kadar Siyonist yapıyla (İsrail) mücadelenin devam etmesi gerektiğine inanıyoruz” ifadelerini kullandı.
Ruhani bu açıklamayı, Suriye’de İran rejimi ve Rusya arasındaki rekabetin yeniden gün yüzüne çıktığı bir süreçte yaptı. Her iki taraf da soğuk savaşa benzeyen bu çatışma üzerinden, Suriye’deki hegemonya ortaklığını dağıtmak ve Suriye’de alınan kararlarda tek söz sahibi olmaya çalışıyor.
Gözlemevi SOHR, Moskova ve Tahran arasındaki çatışmanın “Suriye topraklarının tamamını kapsamakla birlikte bu çatışmanın özellikle Suriye’nin güneyi ile Fırat’ın batısına yoğunlaştığını” söyledi. Gözlemevi’ne göre, Rusya ve İran rejimi, Suriye’nin güneyindeki Dera kenti üzerinde mutlak hakimiyet kurmak için birbiriyle yarışıyor. Bu doğrultuda Rusya, Dera’da desteklediği Suriye ordusuna bağlı 5. Kolordu’nun etkisini artırmaya ve kentin en büyük gücü olarak göstermek için çabalıyor. 5. Kolordu mensupları, Dera halkından ve çoğunluğu rejimle sözleşme ve uzlaşı yapan kişilerden oluşuyor. Bu durum, bazen anlaşmazlıkların çözümü için 5. Kolordu’nun müdahale etmesinde, bazen de rejim kuvvetleri ile İran rejimine yakın duran 4. Tümen’in gücünü zayıflatmak için sürtüşmelerin çıkarılmasında kendini gösteriyor.
Gözlemevi’nin aktardığına göre, İran rejimi, Dera’nın kuzeyinde konuşlu 313. Tugay’a bağlı Seraya el Arin gibi İran rejimi ve güdümündeki Lübnan Hizbullahı’na bağlı sponsorlar ve Sayda, Dail ve Ezru’daki merkezler aracılığıyla gençleri ve erkekleri askere almaya devam ediyor. İran rejimi, bu kişilere Dera’nın doğusundaki El-Laca bölgesinde eğitim veriyor. Lübnan Hizbullahı, zorunlu askerlik hizmetiyle ilgili rejimin güvenlik birimleri tarafından kovuşturmadan kaçan gençleri, işsizlik ve geçim sıkıntısı gibi faktörlerin de etkisiyle kendi safına çekerek, İsrail kontrolündeki Golan Tepeleri sınırına yakın olan Kuneytra’da nüfuzunu artırmaya çalışıyor. Gençleri askere alma işlemleri El-Bas ve Han Ernebe kentlerinde gerçekleştiriliyor.
“Rusya, İsrail’in İran rejim güçlerine yönelik saldırılarından haberdar”
Fırat’ın batısında El-Meyadin’den başlayarak, Dêrezor kırsalının doğusundaki Elbukemal’e kadar uzanan ve tamamen İran rejiminin nüfuzu altında olan bölgelerde İran rejimi lehine askere alma işlemleri yapılıyor. SOHR, Rusya’nın söz konusu bölgede doğrudan veya dolaylı bir şekilde İran rejiminin rolünü azaltmaya çalıştığını belirterek, kendisine ve Suriye rejimine bağlı milislerin eşliğinde İran rejiminin nüfuz alanına giren bölgelerde güvenlik operasyonları düzenlemeye devam ettiğini, bu bölgelerde devriye faaliyetleri gerçekleştirdiğini aktardı. SOHR, Rusya’nın ayrıca İsrail’in Fırat’ın batısındaki İran rejimi askeri mevzilerine düzenlediği hava saldırıları hakkında ön bilgiye sahip olduğuna dikkat çekti.
Suriye’nin güneyinde İran rejimine bağlı milis sayısı 8 bin 600’e yükseldi
Aktarılan verilere göre, Suriye’nin güneyinde İran rejimi güdümündeki Şii milis sayısı 8 bin 600’e yükseldi. Aynı şekilde Dêrezor kırsalındaki Fırat Nehri’nin batısında değişik yaş gruplarından gençlerin ve erkeklerden İran rejimine bağlı güçlerin ve desteklediği milislerin saflarında askerlik hizmetini yerine getirenlerin sayısı son olarak 7 bin 450’ye yükseldi.
DAİŞ’in geçtiğimiz Perşembe günü Suriye’nin doğusunda İran rejimi güdümündeki milislere ait bir mevziye düzenlediği saldırıda 9 milis öldü. Gözlemevi’nden yapılan açıklamada, DAİŞ unsurlarının Perşembe sabah saatlerinde Dêrezor’un doğu kırsalındaki El-Meyadin Çölü’nde İran rejimi Pasdaranlarına ait bir askeri mevziye saldırdığı bildirildi. Açıklamaya göre Pasdaranlardan askeri eğitim alan 9 Suriyeli bu saldırıda öldü. Gözlemevi, çıkan çatışmalarda 2 DAİŞ’li teröritin de öldüğünü aktardı.
Kürt güçlerin yendiği DAİŞ, çöl bölgelerine yöneldi
Omurgasını Kürt Halk Savunma Birlikleri’nin (YPG) oluşturduğu Demokratik Suriye Güçleri (SDG), DAİŞ’e karşı Uluslararası Koalisyon ile birlikte 2019’un ilkbaharında terör örgütü DAİŞ’i yenilgiye uğrattığını ilan emişti. Bu tarihten sonra DAİŞ kontrol ettiği bölgelerden çıkarıldıktan sınra Humus ve Hama kırsallarından Irak sınırına uzanan, oradan da Rakka, Dêrezor ve Halep kentlerine ulaşan çöl bölgelerinde konuşlanmaya başladı.
Örgüt unsurları, çölden başlayarak, rejim güçleri ve desteklediği silahlı grupların mevzilerine, bazen de petrol ve doğalgaz tesislerine zaman zaman saldırılar düzenlemekte. İki taraf arasında çatışmaların çıkmasıyla Rus uçakları sahada rejim güçlerine destek vermek için harekete geçiyor.
Gözlemevi, Mart 2019’dan bu yana çölde yaşanan çatışmalarda rejim güçlerinden bini aşkın unsur, İran rejimi güdümündeki Şii milis gruplardan 140 kişi ve DAİŞ mensubu 580 teröristin öldüğünü belgeledi.
