İran İslam Cumhuriyeti’nin, Devrim Muhafızları (Pasdaran) Kudüs Gücü Komutanı Kasım Süleymani’nin 3 Ocak’ta ABD tarafından Irak’ın başkenti Bağdat’ta öldürülmesi ardından ABD’nin Irak ve Güney Kürdistan’daki askeri hedeflerine füzelerle saldırı gerçekleştirdiği sırada bir füzenin isabet etmesi sonucu düşen Ukrayna yolcu uçağında 176 kişinin yaşamını yitirmesi İran ve Doğu Kürdistan’da (Rojhelat) yeni protesto dalgalarına yol açtı.
Rejim yetkililerinin uçağın füzeyle düştüğünü kabul etmesi ardından İran ve Rojhelat’ın bazı kentlerinde başlayan ve rejim karşıtı gösterilere dönüşen eylemler halen devam ediyor
Pazar günü yoğun güvenlik önlemlerine rağmen başta başkent Tahran olmak üzere bazı kentlerden protesto haberleri geldi. Protesto eylemlerinde rejim polisleri ile göstericiler arasındaki yaşanan gerilimler sosyal medyaya yansıdı.
“Düşman ABD yalanını söylüyorlar ancak düşman burada”
Tahran'daki bir gösteride protestocuların "Düşman ABD yalanını söylüyorlar ancak düşman burada" şeklinde slogan attı. Göstericiler Dini Lider Ali Hamaney aleyhine de sloganlar attı.
ABD Başkanı Donald Trump da gösterilerle ilgili sosyal medyadan mesaj paylaştı. Trump mesajında, "İranlı liderlere, protestocuları öldürmeyin, binlercesi sizin tarafınızdan ya öldürüldü ya da cezaevinde. Dünya izliyor. Daha önemlisi Amerika izliyor. İnterneti açın ve muhabirlerin serbestçe çalışmasına izin verin. Öldürmeyi durdurun" dedi.
Ukrayna uçağının düşürülmesi İran rejiminin Irak’ta Amerikan askerlerinin bulunduğu üslere füze saldırısı düzenlenmesinden kısa süre sonra gerçekleşmişti.
Cumartesi günkü protestolara da Donald Trump sosyal medyadan destek vermişti. Trump İngilizce ve Farsça, “Cesur ve acı çeken İran halkına: Başkanlığımın başlamasından bu yana sizlerle birlikte durdum ve yönetimim sizlerle birlikte durmaya devam edecek. Protestolarınızı yakından takip ediyoruz. Cesaretiniz ilham verici” ifadelerini kullanmıştı.
Rejim yetkilileri önce ret ettiler
İran rejim yetkilileri 3 gün boyunca uçağın füzeyle düşürüldüğünü reddetmiş, Batılı ülkelerin psikolojik savaş yürüttüğünü kaydetmişti. Ancak uçağın bir füze tarafından düşürüldüğüne ait bir videonun ortaya çıkması ardından Cumartesi sabah saatlerinde İran rejimi devlet televizyonundan yapılan açıklamada uçağı füzeyle düşürüldüğü kabul edilmişti.
Pasdaran hava-uzay Komutanı Amir Ali Hacizade operatörün bağımsız bir şekilde tek başına hareket ettiğini belirterek, “10 saniyesi vardı, ya saldıracaktı ya saldırmayacaktı, yanlış kararı verdi” ifadesini kullandı. Hacizade olayı yetkililere Çarşamba günü bildirdiğini de kaydetti.
Çarşamba gününden Cumartesi gününe kadar İranlı yetkililerin durumu neden reddettikleri de bir başka tartışma konusu.
Söz konusu uçak Tahran’dan Kiev’e uçuyordu. Kalkıştan kısa süre sonra Tahran üzerinde füzenin hedefi olmuştu.
Uçakta, 7 Kürdistanlının yanı sıra Kanadalı, İranlı, Ukraynalı, İngiltereli, Afganistanlı ve İsveçli yolcular bulunuyordu.
Hem İran'da hem de Kanada'da olayda hayatlarını kaybedenler için anma törenleri düzenleniyor. Pazar günü Kanada'da düzenlenen törene Başbakan Justin Trudeau da katıldı.
Az sayıda da olsa İran’daki bazı gazeteler olayı “utanç” ve “affedilmez” başlıklarıyla okurlarıyla paylaştı.
