İran Devrim Muhafızları Ordusu'na bağlı Kudüs Gücü Komutanı Kasım Süleymani'nin, ABD'nin Irak'ta düzenlediği saldırıda öldürülmesi sonrası ABD Başkanı Donald Trump, Avrupa ülkeleri, Avrupa Birliği (AB) ve Birleşmiş Milletlerden (BM) açıklamalar geldi.
ABD Başkanı Donald Trump, Kasım Süleymani’nin öldürülmesinin ardından açıklama yaptı. “Savaş başlatmak için değil savaşı durdurmak için harekete geçtik” dedi.
Trump iki haftadır tatilde olduğu Florida’daki Mar-a-Lago golf tesisinde açıklama yaptı. Perşembe günü Irak’ın başkenti Bağdat’ta ABD’nin operasyonuyla öldürülen İran Kudüs Gücü Komutanı Kasım Süleymani’nin neden hedef alındığını anlattı.
"ABD Büyükelçiliği'ne saldırı onun talimatıyla yapıldı"
Başkan Trump “Süleymani Amerikalı diplomatlar ve askeri personele yönelik yakın zamanda saldırı planlıyordu” dedi. Kasım Süleymani’nin İran’daki protestoculara yönelik baskıya öncülük ettiğini söyledi. “Irak’ta ABD hedeflerine yönelik saldırılar ve ABD’nin Bağdat Büyükelçiliği’ne yönelik saldırının Kasım Süleymani’nin talimatıyla yapıldı” dedi.
Trump “Savaş başlatmak için değil savaşı durdurmak için harekete geçtik. Amerikan vatandaşlarını korumak için ne adım atmak gerekiyorsa atmaya hazırım. Benim en önemli görevim ulusu savunmak” ifadelerini kullandı.
“İran, vekalet savaşına son vermeli”
ABD Başkanı Trump “İran’ın komşu ülkeleri istikrarsızlığa sürüklemek amacıyla bölgede vekalet savaşlarında aracı savaşçı kullanmaya hemen son vermeli” dedi.
Trump yönetiminden üst düzey bir yetkili de Kasım Süleymani’nin Irak, Lübnan, Suriye ve bölgedeki diğer ülkelerde Amerikalı diplomatlar ve askeri personele yönelik yakın zamanda saldırı planladığını yineledi. Yetkili, “ABD’nin kendisini savunmak üzere attığı bir adımdı. Amerika saldırı ile karşı karşıya kaldığında kendini savunma hakkına sahiptir.” İfadelerini kullandı.
ABD Genel Kurmay Başkanı: "Harekete geçmemenin riski fazlaydı
Başkan Trump’ın açıklamasından önce ABD Genel Kurmay Başkanı Orgeneral Mark Milley’den de konuyla ilgili açıklamalar geldi. ABD Genel Kurmay Başkanı “Kasım Süleymani'nin ABD'ye yönelik ciddi bir saldırı girişimi planladığına ilişkin net istihbarat vardı. Harekete geçmemenin riski, harekete geçmenin riskinden fazlaydı. Riski en aza indirmeye çalışıyoruz. Bunun stratejik sonuçlarının bilincindeyiz" dedi.
Almanya: Operasyon, İran’rın provokasyonu neticesinde oldu
Almanya Dışişleri Bakanı Heiko Maas bölgede gerilimi düşürmek için ABD'li ve İran rejimi yetkilileriyle görüştüğünü belirterek "ABD'nin askeri operasyonu İran tarafının bir dizi tehlikeli provokasyonu neticesinde oldu. Ancak bu eylem gerilimleri azaltmadı. Bunun bölge için sonuçlarının öngörülebilmesi zor" ifadelerini kullandı. Maas ABD'li mevkidaşı Mike Pompeo ile yaptığı telefon görüşmesinde de bu görüşünü açıkça dile getirdiğini belirtti.
Gerilimin tırmanarak "bölgeyi bir yangın alanına" çevirmesinden kaçınılması gerektiğini vurgulayan Maas, bunun için diplomatik kanalları kullandıklarını ifade etti. Alman Bakan, Süleymani'nin öldürülmesinin ardından "İngiliz ve Fransız partnerlerinin yanı sıra durumun sakinleşmesinde etkili olabilecek diğer Avrupa ülkeleri ile sıkı temas halinde" olduklarını söyledi.
Macron ve Putin telefonda görüştü
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un bölgedeki durum hakkında Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile telefonda görüştüğü kaydedildi. Elysee Sarayı'ndan yapılan açıklamada Macron'un bütün tarafları gerilimi daha fazla tırmandırmaktan kaçınmaya ve itidalli olmaya çağırdığı bildirildi.
Kremlin'den yapılan açıklamada Rusya Devlet Başkanı Putin'in Macron ile görüşmesinde "bu saldırının bölgedeki durumu ciddi olarak kötüleştirebileceğini" söylediği belirtildi.
AB'den şiddete son verilmesi çağrısı
Avrupa Konseyi Başkanı Charles Michel bölgede yaşanan şiddetin sona ermesi gerektiğini belirterek "Gerilimin tırmanmasının her koşulda engellenmesi" gerektiğini kaydetti. Açıklamasında Süleymani'ye yönelik saldırıdan doğrudan söz etmeyen Michel, ancak Irak'ta "çok sayıda silah ve milis" olduğunu belirterek, ülkede normalleşmenin sağlanamadığını ifade etti.
Guterres'ten "yeni bir savaş" uyarısı
BM'den yapılan açıklamada ise Genel Sekreter Antonio Guterres'in bölgede gerilimin tırmanmasından dolayı "derin endişe" duyduğu belirtildi ve liderlere itidal çağrısı yapıldı. BM sözcüsü tarafından yapılan açıklamada "Dünyanın Körfez'de yeni bir savaşı daha kaldıramayacağı" belirtildi.
Süleymani'nin öldürülmesine sert tepki gösteren Tahran bu olayın "intikamının" alınacağını duyurmuştu. Süleymani'nin içinde bulunduğu araç, ABD'nin Bağdat Uluslararası Havalimanı'nda düzenlediği hava saldırısında vurulmuştu. Saldırıda, Süleymani'nin yanı sıra İran destekli Şii milis gücü Haşdi Şabi'nin Başkan Yardımcısı Ebu Mehdi el Mühendis de hayatını kaybetmişti.
