E3 ülkeleri olarak tabir edilen Almanya, İngiltere ve Fransa tarafından İran İslam Cumhuriyeti ile ticaret için kurulan INSTEX şirketine Belçika, Danimarka, Finlandiya, Hollanda, Norveç ve İsveç’in de katıldığı bildirildi.
E3 ülkeleri tarafından yapılan ortak açıklamada, Avrupa şirketlerini İran rejimiyle ticarette ABD yaptırımlarından korumayı, İran rejimiyle nükleer anlaşmayı ve ticareti meşru çerçevede devam ettirmeyi amaçlayan Ticareti Destekleme Enstrümanı’na (INSTEX şirketi) Belçika, Danimarka, Finlandiya, Hollanda, Norveç ile İsveç’ in hissedar olarak katıldığı belirtildi.
Ortak açıklamada, "Bu adım INSTEX'i daha da güçlendirmekte ve Avrupa ile İran arasında meşru ticareti kolaylaştırmak için Avrupa’nın çabalarını göstermektedir. Aynı zamanda, Kapsamlı Ortak Eylem Planı'na (JCPOA) devam eden bağlılığımızın açık bir ifadesidir" değerlendirmesinde bulunuldu.
JCPOA’nın tam ve etkili uygulanmasının son derece önemli olduğunun belirtildiği açıklamada, İran rejiminin JCPOA kapsamındaki taahhütlerine vakit kaybetmeden tam olarak uyması istendi.
ABD’nin nükleer anlaşmadan çekilmesi ve Avrupalıların tavrı
Temmuz 2015'te, P5 + 1 ülkeleri grubu (Çin, Almanya, Fransa, Rusya, İngiltere ve ABD), İran rejimiyle nükleer anlaşma imzalamış ve bu anlaşma Kapsamlı Ortak Eylem Planı (JCPOA) olarak da anılmıştı.
Söz konusu ülkeler İran rejiminin nükleer programına girmeyi kabul etmesi karşılığında uygulanan bazı ekonomik yaptırımları kaldırmayı kabul etmişti.
Ancak ABD Başkanı Donald Trump, geçen yıl anlaşmadan çekildiklerini açıklamış, Avrupa Birliği (AB) ise ilişkileri sürdürmeyi tercih etmişti.
İran rejimini nükleer anlaşmada tutmak isteyen Almanya, İngiltere ile Fransa, İran rejimiyle ticareti kolaylaştırmak ve Avrupalı şirketleri ABD'nin yaptırımlarından korumak için Ocak 2019’da INSTEX’ı kurmuştu.
Avrupalı ülkelerin bu tutumuna karşı ABD yönetiminin vereceği tepki merak konusu.
