Türkiye, Mayıs ayı başından beri Irak ile ticarette ciddi bir kriz yaşıyor. Irak merkezi hükümetinin aldığı karar ile pek çok sektörde ithalat kısıtlamaları getirilmesi Türk şirketlerini vurdu.
En önemli kayıp yumurta sektöründe oldu. Irak'ın alımları durdurması ile sektörde iflaslar baş gösterdi. Çünkü Türkiye'de yılda 22 milyar adet üretilen yumurtada toplam ihracatın yüzde 70’i Irak’a yapılıyordu. Son 1 ayda Irak'a satışların durması nedeni ile 1 milyon tavuğun itlaf edildiği belirtiliyor.
Sektör temsilcileri geçtiğimiz günlerde Türkiye Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan ile bir araya gelerek yardım istedi. Ancak henüz hükümetler arasında somut bir adım atılmış değil.
“Irak’ın ithalat yasağı kararı siyasi bir karar”
Irak'ın geçtiğimiz günlerde yumurtadan sonra makarna, tuz ve şehriye gibi gıda ürünlerine de ithalat yasağı getirmesi Irak ile ticaret krizinin büyüyeceğini gösteriyor.
DW Türkçe’ye konuşan üreticiler ve ihracatçılar, Irak hükümetinin aldığı bu kararın siyasi bir karar olduğunu, iki ülke hükümetlerinin bir an önce meseleye müdahale etmemesi halinde, büyük iflaslar yaşanabileceği uyarısında bulunuyor.
Toplam ihracatın yüzde 70’i durdu
Türkiye’de yumurta sektörü 22 milyar adet üretimi ile dünyada dokuzuncu sırada yer alıyor. Yaklaşık 7 milyar TL (yaklaşık 1 milyar 250 milyon dolar) ciroya sahip sektör, 150 bin kişiye doğrudan ve dolaylı olarak istihdam sağlıyor. 2018 itibariyle sektörde bine yakın ticari işletme ve 128 milyon adet tavuk varlığı bulunuyor. Sektörün yıllık ihracatı ise 430 milyon doları aşıyor.
Türkiye son yıllarda yapılan yatırımlarla, yumurta ihracatında Hollanda ve ABD‘den sonra üçüncü sıraya yükseldi. 2018 yılı rakamlarına göre yıllık üretimin yüzde 30’u ihraç ediliyor. Toplam ihracatın yüzde 70’i ise Irak’a yapılıyordu. Yıllık 300 milyon doları aşan Irak’a yumurta ihracatı kapsamında, her hafta 250 TIR, Habur Sınır Kapısı’ndan Güney Kürdistan’a, oradan da Irak’a gidiyor.
5 milyarlık kayıp yaşanmıştı
Türkiye’nin Irak’a ihracatı son 10 yılda yüzde 63 arttı ve 5 milyar dolar seviyelerinden 8 milyar doları aşan seviyelere geldi. Özellikle DAİŞ’in Irak’a saldırısından önce, 2013 yılında Türkiye’nin ihracatı 12 milyar dolara kadar çıkmıştı.
Bu dönemde Irak, Almanya ile birlikte Türkiye’nin en çok ihracat yaptığı iki ülkeden biriydi. Ancak Irak’ta yaşanan savaş ortamı ve Türkiye sınırında yaşanan çatışmalar nedeni ile 2013 sonrasında ihracatta yıllık yaklaşık 5 milyar dolarlık bir kayıp yaşadı. 2018 sonu verilerine göre Irak, Almanya, İngiltere ve İtalya’dan sonra, Türkiye’nin en çok ihracat yaptığı ülkeler sıralamasında dördüncülüğe gerilemiş durumda.
Diyarbakır Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği (DİSİAD) Başkanı Burç Baysal, "Irak’a ihracat geçen 5 yılda iç savaş ve sonrasında Kürdistan referandumu nedeni ile durma noktasına gelmişti. Son dönemde ise yavaş yavaş ihracatımızda bir kıpırdanma görmeye başlamıştık" diyor.
Kaynak: Deutsche Welle
