Washington Kürt Enstitüsü’nün (Washington Kurdish Insitute-WKI) 25 Şubat-3 Mart tarihleri arasında işgalci devletlerin Kürdistan’ın 4 parçasında Kürtlere yönelik gerçekleştirdikleri hak ihlalleri ve önemli olaylarla ilgili raporu yayınlandı.
WKI tarafından yayınlanan raporda, İran İslam Cumhuriyeti’nin Doğu Kürdistan’da (Rojhelat) Kolberlere saldırıları, yargısı ile Kürtlere yönelik gerçekleştirdiği ihlalleri, Türk devleti ve güdümündeki cihatçı çetelerin Batı Kürdisan’a yönelik saldırıları, Güney Kürdistan’da (Başûr) dünyaya Çin’den yayılan Coronavirüs vakaları ve Irak’la ilgili siyasi gelişmeler ile Kuzey Kürdistan’da (Bakur) Kürdistan İşçi Partisi (PKK) Genel Başkanı Kürt lider Abdullah Öcalan’ın tutuklu bulunduğu İmralı Adası’nda çıkan yangın ardından gerçekleştirilen eylemsellikler sonucu 8 aydır görüşülmesine izin verilmeyen Öcalan’ın ailesiyle görüşmesi ele alındı.
WKI’nın haftalık raporu şu şekilde:
Rojhelat
Rojhelat’ta geçen hafta uçurumdan düşmeleri sonucu 2 Kolber hayatını kaybetti, 1 Kolber, İran rejim güçlerinin açtığı ateş sonucu yaralandı.
Geçtiğimiz Salı günü Başûr-Rojhelat sınırında bulunan Hawraman bölgesindeki sınır kapısına yakın alanda 2 Kolber, mal taşırken uçurumdan düştü. Olayda 2 Kolber de hayatını kaybetti. Cumartesi günü ise yine Başûr-Rojhelat sınırına yakın Piranşar’daki Haci Omeran sınır kapısına adını veren kasaba yakınlarında İran rejimi sınır muhafızlarının Kolberlere yönelik rastgele açtığı ateş sonucu 1 Kolber yaralandı.
Coronavirüs İran'dan Rojhelat’a doğru ilerlerken, İran rejimi yanlısı kaynaklara göre, virüs Rojhelat’ın eyaletlerini etkilendi ve bunun sonucunda 16 Kürt'e virüs teşhisi konuldu.
Coronavirüs’ten dolayı ilk can kaybı Seqiz kentinde gerçekleşti. Saqiz’da 22 kişiye Coronavirüs teşhisi konulurken 55 yaşındaki bir kadın virüsten dolayı hayatını kaybetti.
Rojhelat İnsan Hakları Örgütü Hengaw'a göre Coronavirüs’ten kaynaklı ikinci can kaybı Urmiye’de gerçekleşti. Urmiye Cezaevinde tutuklu bulunan bir mahkum, geçtiğimiz Cuma günü virüsten dolayı hayatını kaybetti.
Coronavirüs’ün cezaevlerine ulaşması ardından yakınları cezaevinde bulunan aileler Pazartesi günü rejimin mahkumları kefaletle serbest bırakması amacıyla protesto gösterileri düzenledi.
Öte yandan İran rejiminin Kürtlere yönelik baskıları da devam etti. İran rejimi, Rojhelat Barış Anneleri Örgütü Dewelan üyesi Zeyneb İsmaili'yi gözaltına aldı.
Gözaltına alınan Kürt anne Zeyneb İsmaili’nin Rojava’da DAİŞ’e karşı mücadele yürüten YPG’ye gönüllü olarak katılan bir oğlunun 2014 yılında şehit olduğu bildirildi.
Kürdistan İnsan Hakları Derneği (KMMK) Kürt anne Zeyneb İsmaili’nin Perşembe günü gözaltına alınmasından bu yana kendisinden haber alınamadığını, güvenlik ofislerine yapılan tüm müracaatların sonuçsuz kaldığını duyurdu.
İran rejimi istihbarat teşkilatı (İtlaat) üyeleri, Meriwan kentine bağlı Niye köyünde 33 yaşındaki Keywan Nikpiye isimli aktivisti vurarak yaraladı. Yaralanan Keywan Nikpiye’nin İtlaat üyeleri tarafından, Kasım ayında gerçekleştirilen rejim karşıtı eylemlere katıldığı gerekçesiyle yaralı halde tutuklandığı bildirildi.
Öte yandan yine Meriwan’da Osman Delawez isimli bir Kürdün İran rejim güçleri tarafından bilinmeyen sebeplerle tutuklandığı aktarıldı.
Rojhelat’ta sadece Şubat ayında yüzlerce Kürt eylemci çeşitli gerekçelerle gözaltına alınırken 19 eylemci hapse mahkum edildi.
Başûr
Başûr’un Süleymaniye kentinde bir ailenin beş üyesi Coronavirüse yakalandı. Kürdistan Bölge Hükümeti Sağlık Bakanlığı'na göre aile üyelerinin İran'dan döndükten sonra Coronavirüse yakalandı. Kürdistan Bölge Yönetimi, sosyal etkinlikler ve cenaze törenleri de dahil olmak üzere tüm kamusal etkinliklerinin iptal edildiğini duyurdu.
Kerkük'te ise Coronavirüse yakalanan kişi sayısı 5’e çıkarırken okullar ve kamu ofisleri tatil edildi veya kısmen açıldı. Başûr güvenlik güçleri halka yönelik yaptığı çağrıda, İran ile olan sınırların kapatılması ardından yasadışı yollarla sınırı geçenlerin güvenlik birimlerine bildirilmesini istedi.
Irak Başbakanı Muhammed Tevfik Allavi, yeni hükümet kabinesini kurmak için yeterli desteği alamamasından sonra görevinden istifa etti. Allavi’nin istifası, Kürtler, Sünniler ve bazı Şii blokların, Allavi'nin seçtiği kabine üyelerine destek vermemesi ve oylamayı boykot etmesi ardından geldi.
Kürdistan Bölge Yönetimi eski Başkanı ve Kürdistan Demokrat Partisi (PDK) Genel Başkanı Mesud Barzani, Irak Parlamentosu’nun tüm Kürt milletvekillerinin tek ses halinde Allavi kabinesinin güven oylamasını boykot etmesiyle ilgili yaptığı açıklamada Kürt vekilleri övdü.
Rojava
Türk ordusu ve güdümündeki radikal cihatçı gruplar ile Rusya'nın desteklediği Suriye rejim güçleri arasında İdlib’de devam eden çatışmalara rağmen Pazartesi günü Rojava’nın Kobani kentinin doğusundaki Rus-Türk ortak devriyeleri devam etti. Ortak devriyeler, Türk ordusu ve cihatçı çetelerin 2019’un Ekim ayında Rojava’ya yönelik gerçekleştirdiği işgal harekatı ardından Türk devleti ile Rusya arasında varılan mutabakat sonucu başlatılmış ancak İdlib’de çıkan çatışmalar neticesinde durdurulmuştu.
Birleşmiş Milletler (BM) tarafından yayınlanan yakın tarihli bir raporda, hem Türk devleti hem de Rusya’nın yakın zamanda Suriye'de savaş suçları işlediği belirtildi. BM raporunda, Türk devleti ve çetelerinin Kürt sivillere karşı savaş suçları işlediği ve önde gelen Kürt kadın politikacı Hevrin Xelef’i katlettiğini ifade edildi.
Omurgasını YPG’nin oluşturduğu Demokratik Suriye Güçleri (HSD), bir üyelerinin Qamişlo kentinin doğusunda bulunan Tirbespiyê kasabasında, Perşembe günü ‘görev’ sırasında yaşanan bir kaza sonucu hayatını kaybettiğini açıkladı.
Bu arada, Türk devleti destekli cihatçı çeteler son haftalarda Ayn İsa yakınlarındaki M4 otoyolunu bombalamaya başladı. Rojava Özerk Yönetimi yetkilileri Türk devletini, yakın zamanda işgal edilen Serêkaniyê’den Hesekê vilayetine içme suyu aktaran Aluk Su Şebekesini kestiğini duyurdu. Aluk Su Tesisi çalışanları, iki hafta önce Türk ordusu yetkilileri tarafından görevden alınmıştı.
Öte yandan Kürt kaynaklar, Türk devletinin işgal ettiği Grê Spi bölgesinde ‘demografik değişim’ kapsamında Türkçe dil dersleri vermeye başladığını aktardı.
Bakur
Avrupa, Rojava ve Bakur’da binlerce Kürt, Kürt lideri Abdullah Öcalan'ın tutuklu bulundurduğu İmralı Cezaevinde tecrit edilmesini protesto etti. Protestolar, Türk İçişleri Bakanlığı’nın Öcalan'ın bulunduğu İmrali Adası'nda yangın çıktığını duyurması ardından başlamıştı. Protestocular, Türk hükümetinden Öcalan'ın sağlığıyla ilgili bilgi vermesini istedi.
Asrın Hukuk Bürosu’ndan Öcalan’ın avukatları, müvekkillerinin tecride maruz kalmasının ‘suç teşkil ettiğini’ belirterek Öcalan'la görüşme talebinde bulundu. Avukatlar yaptıkları açıklamada, “Sayın Öcalan ve diğer müvekkillerimizin yangından doğrudan etkilenmesi kaçınılmaz bir gerçektir” dedi.
Bu gelişmelerin ardından Türk hükümeti, kardeşi Mehmet Öcalan’ın PKK lideri Abdullah Öcalan ile görüşmesine izin verdi. Mehmet Öcalan dün kardeşi Abdullah Öcalan ile görüşme gerçekleştirdi.
Türk devleti, 12 Ağustos 2019 tarihinden bu yana Kürt lider Abdullah Öcalan'ın avukatları ve ailesiyle görüşme hakkını engelleyerek Öcalan’a yönelik yoğun bir tecrit gerçekleştiriyor.
