Yoksulluk ve yolsuzluğun kol gezdiği İran’da rejim, ülke bütçesinin büyük bir bölümünü Irak, Suriye, Lübnan ve Yemen gibi ülkelerdeki ideolojik ve askeri hedeflerine aktarırken, bir taraftan ise İran İslam Cumhuriyeti devriminin kurucusu ve onun ardılı olan dini lider Ali Hamaney’in bütçeden aldıkları pay, insaf duygusunun tolere edemeyeceği boyutlarda.
2017 yılında İran’da dini lider Ali Hamaney’in kendi özel bütçesi için harcadığı para 76 milyar 989 milyon tümen. Bu rakam 18 milyon dolardan daha fazla bir paraya denk düşüyor. Hamaney’e 2016 bütçesinden ayrılan para ise 59 milyar 537 milyon tümen ki bu miktar da 14 milyon dolardan daha fazla bir meblağa işaret ediyor. 2018 bütçesinden ise Hamaney’in özel bütçesinden kendisine bağlı kurumlara aktardığı para miktarı 26 milyar 200 milyon tümen(6,2 milyon dolar). Kaldığı konutun savunma harcamalarına 24 milyar 500 milyon tümen(5,8 milyon dolar), tadilat harcamalarına 10 milyar 500 milyon tümen(2,5 milyon dolar) ve diğer harcamalara da 14 milyar tümen(3,3 milyon dolar) para aktardığı bildirildi.
İran İslam Devrimi lideri Humeyni’nin ölümünün üzerinden 30 yıl geçmesine rağmen Humeyni’nin temelini attığı dini liderlik kurumu rejimin siyasasının temel belirleyicisi olmaya devam ediyor. Yukarda verilen harcamalar, resmi göstergeler ancak gizli ödeneklerden bu dini liderlik kurumuna aktarılan miktarın bunun çok ötesinde olduğu değerlendiriliyor.
İran’ın resmi yıllık bütçe defterlerine göre son 4 yılda İran bütçesinden dini liderlik kurumuna aktarılan para miktarının 208 milyar tümen(665 milyon dolar) olduğu belirtiliyor. Ancak bu paranın çoğunluğunun nereye aktarıldığı bilinmiyor. 2019 Bütçe Defteri’nin 228 ve 231. sayılı birinci cildinin 202, 203 ve 213. Sayfalarında bazı bilgiler paylaşılmış.
Aşağıdaki 9 kalem için ek olarak 20 milyar tümen aktarılmış:
Buna göre dini liderlik kurumuna bu yılki bütçeden kurumun savunma harcamaları için 26 milyar 200 milyon tümen (6 milyon 225 bin dolar), yapım harcamaları için 6 milyar 200 milyon tümen(1 milyon 472 bin dolar) ve günlük harcamalar için 20 milyar tümen(4 milyon 750 bin dolar) ayrılmış. Bu yetmemiş, bunlara ek olarak yapım işlemlerine 6,2 milyon tümen (bin 480 dolar), savunma ve liderlik kurumunun kültürel varlıkları için 430 milyon tümen (102 bin dolar) para aktarılmış.
İran ve yurtdışındaki inceleme ve araştırmacıların kitap ihtiyaçları ve kütüphaneler ile dini liderin fikirlerini yaymak amacıyla sözüm ona bilimsel araştırma merkezleri, kültürel ve sanatsal kurumlar için 823 milyon tümen(195,5 bin dolar), bilimsel, kültürel ve sanatsal konferansları yürütme ve destek sunulması için 2 milyar 57 milyon tümen(488,5 bin dolar) yine dini liderin propaganda faaliyetleri ve benzeri çalışmalar için 1 milyar 877 milyon tümen(446 bin dolar) aktarılmış.
Bunların yanı sıra, Humeyni’nin fikirlerinin yayılması için gerçekleştirilecek kültürel ve sanatsal faaliyetler için 549 milyon tümen(130 bin dolar).
Humeyni’nin kaleme aldığı fikirlerinin basılıp yayılmaları için 1 milyar 691 milyon tümen(400 bin dolar).
Humeyni’nin fikirlerinin yayılması için İngilizce, Fransızca, Arapça ve Farsça yayın yapan internet siteleri için 3 milyar 824 milyon tümen(908 bin dolar).
İmam Humeyni’nin ölüm yıldönümü merasimi için 3 milyar 760 milyon tümen(890 bin dolar).
Humeyni müzesinin arşiv ihtiyaçlarının tamamlanması için 4 milyar 419 milyon tümen(1 milyon 49,5 bin dolar)
İmam Humeyni’nin adının verildiği mekanların korunması ve tadilatları için 1 milyar tümen(237,5 bin dolar) para aktarılmış.
Humeyni Sarayı bütçesi:
Bitmek bilmeyen harcamalar arasında Humeyni Sarayı’na 24 milyar 500 milyon tümen(5 milyon 819 bin dolar), sarayın yapım masrafları için 10 milyar 500 milyon tümen(2 milyon 494 bin dolar) ve günlük giderler için 14 milyar tümenlik(3 milyon 325 bin dolar) bütçe aktarılmış.
Bunların yanı sıra Humeyni’nin sarayıyla ilgili devam eden projelerin tamamlanması, diğer hizmet bedelleri, sarayda gerçekleştirilecek merasimler ve benzeri faaliyetler için de 225 milyar tümen(53 milyon 438 bin dolar) aktarılmış.
Ali Hamaney’in 30 yıldır liderlik ettiği en yüksek makam olan Dini Mercii’nin resmi araştırma kurumu internet sitesinden alınan bu veriler, İran halkının içinde bulunduğu ekonomik kriz ve yaşadığı doğal afetlere karşı rejimin içinde bulunduğu duyarsızlık halini bir kez daha gözler önüne seriyor.
