از زمانی که کمیته حقیقت یاب شورای حقوق بشر سازمان ملل طی فراخوانی در اسفندماه ١٤٠١ شمسی، از تمامی افراد و گروه‌ها خواست تا شواهد و مدارک خود درباره موارد متعدد نقض حقوق بشر در جریان اعتراضات سراسری همان سال را به دفتر این کمیته ارسال کنند، بیش از یک سال می‌گذرد. این کمیته سرانجام در اسفند ١٤٠٢ شمسی، گزارش اولیه خود از ماه‌ها تحقیق در رابطه با نحوه قتل ژینا امینی و چگونگی سرکوب معترضان در جریان جنبش معروف به ژن، ژیان، آزادی را منتشر و به شورای حقوق بشر سازمان ملل ارائه کرد.
جمهوری اسلامی ایران سابقه‌ای طولانی در تروریسم دولتی و حذف مخالفین در داخل و خارج ایران دارد، از فتوای جهاد خمینی علیه ملت کورد در سال ٥٨ گرفته تا کشتار هزاران زندانی سیاسی در سراسر ایران و سرکوب خونین جنبش دانشجویی در ١٣٧٨ شمسی و قتل‌عام مردم در خیزش‌های تاریخی دی‌ماه ١٣٩٦، آبان‌ماه ١٣٩٨ و سرانجام جنبش ژن، ژیان آزادی. البته تمام موارد ذکر شده تنها مشتی از خروارها جنایت جمهوری اسلامی ایران علیه بشریت طی حاکمیتش بر ایران می‌باشد اما جهانی شدن مساله جنبش ژن، ژیان، آزادی جامعه‌ی جهانی را بر آن داشت تا در مورد سرکوب خونین شهروندان معترض طی این جنبش، دست به تحقیق و بررسی بزند.
نتایج گزارش مذکور، شوک تازه‌ای بر جهان وارد کرد و موجب آگاهی بیشتر جامعه بین‌المللی در رابطه با ذات جمهوری اسلامی ایران شد، به همین خاطر آواتودی بر آن شد تا در این زمینه مصاحبه‌ای با دکتر رضا پرچی‌زاده، نظریه‌پرداز سیاسی و کارشناس امور امنیتی داشته تا به بررسی ابعاد و جوانب گزارش اولیه کمیته حقیقت یاب شورای حقوق بشر سازمان ملل بپردازد.
دکتر رضا پرچی‌زاده در جواب این سئوال که اهمیت گزارش کمیته حقیقت یاب را در چه می‌بینید، گفت: "کمیته حقیقت‌یاب سازمان ملل در گزارش اولیه خود تاکید کرد که بر مبنای یافته‌های مستند این کمیته، ژینا امینی نه در اثر بیماری، چنانکه جمهوری اسلامی مدعی بود، بلکه در اثر علل خارجی فوت کرده است، که یعنی ایشان را حالا یا عمدی یا غیرعمدی به قتل رسانده‌اند. کمیته حقیقت‌یاب همچنین حکومت ایران را متهم کرد که با سرکوب خونین اعتراضاتی که در پی قتل ژینا امینی آغاز شد، مرتکب جنایت علیه بشریت شده است. این‌ها دو نتیجه‌گیری بسیار مهم است، که در بلندمدت می‌تواند به مشروعیت‌زدایی گسترده از جمهوری اسلامی و زمینه‌سازی برای براندازی این رژیم و استقرار دموکراسی در ایران بینجامد".
در ادامه گفتگویمان از دکتر پرچی‌زاده پرسیدم، کارکرد این گزارش چیست و چه نتیجه عملی می‌تواند برای مردم ایران داشته باشد که در جواب افزود: "گزارش کمیته حقیقت‌یاب سازمان ملل درباره ارتکاب جنایت علیه بشریت توسط جمهوری اسلامی لزوما نتیجه عملی مستقیم برای مردم ایران ندارد. یعنی مثلا این گزارش رژیم را ملزم نخواهد کرد تا انواع و اقسام جنایات علیه مردم ایران را متوقف کند یا حتی کاهش دهد. منتهی این گزارش می‌تواند در سطح بین‌المللی به ایجاد مکانیسم‌هایی بینجامد که در راستای مشروعیت‌زدایی کلی از رژیم عمل می‌کنند و بدین وسیله راه را برای تقویت حرکات مردمی برای مقابله با رژیم بازتر می‌کنند. دقیقا به همین دلیل است که جمهوری اسلامی نه کمیته حقیقت‌یاب را به رسمیت شناخت و نه به هیچ وجه با آن همکاری کرد، چون از نتایج تحقیقات کمیته برای مشروعیت خودش وحشت دارد و تبعات سیاسی آن را می‌داند".
اما آنچکه شاید ذهن هر مخاطبی را به خود مشغول کند این است که چرا شورای حقوق بشر ماموریت کمیته حقیقت یاب را تمدید کرد؟ دکتر رضا پرچی‌زاده در جواب این پرسش یادآور شد: "شورای حقوق بشر سازمان ملل ماموریت جاوید رحمان گزارشگر ویژه حقوق بشر ایران و همچنین کمیته حقیقت‌یاب اعتراضات ۱۴۰۱ را به دلایل متعدد تمدید کرد. کمیته در تحقیقات خود متوجه شد که جمهوری اسلامی در جریان سرکوب اعتراضات، مرتکب «موارد جدی نقض حقوق بشر» و حتی «جنایت علیه بشریت» شده است. به گفته این کمیته، دستگاه امنیتی رژیم، معترضان را مورد «خشونت و تعقیب و آزار جنسی و جنسیتی» قرار داده است. حجم زیادی از موارد نقض حقوق بشر هم علیه زنان و کودکان صورت گرفته است. در عین حال، عفو بین‌الملل هم درباره «افزایش وحشتناک» شمار اعدام‌ها در ایران طی سال گذشته هشدار داد. با توجه به تمام این موارد، شورای حقوق بشر سازمان ملل ماموریت کمیته حقیقت‌یاب را یک سال دیگر تمدید کرد".
اما آنچکه برای میلیون‌ها نفر مهم است این است که آیا می‌توان با استناد به این گزارش یا گزارش‌های آینده این کمیته، جمهوری اسلامی را به دادگاه کیفری بین‌المللی کشاند؟ که دکتر پرچی‌زاده در این رابطه متذکر شد: "به دادگاه کشاندن کلیت حکومت‌های مستقر غیرممکن نیست ولی کاری بسیار دشوار است. امکان جدی‌تر این است که جمهوری اسلامی از لحاظ دیپلماتیک در عرصه بین‌المللی منزوی‌تر بشود، و در عین حال نهادهای امنیتی، نظامی، انتظامی، و شبه‌نظامی رژیم که در سرکوب‌ها شرکت داشته‌اند، تحت تحریم‌ها و ممنوعیت‌های سنگین‌تری قرار بگیرند. چنین اقداماتی این نهادها و به ویژه سپاه پاسداران را چه در داخل و چه در خارج در موقعیتی شکننده‌تر از قبل قرار می‌دهد، و احتمال برخورد نظامی آمریکا و اسرائیل و کشورهای غربی با آن را افزایش می‌دهد. تمام این‌ها به تضعیف دستگاه سرکوب جمهوری اسلامی می‌انجامد، و می‌تواند به مردم کمک کند تا تلاش‌های‌شان برای براندازی رژیم و استقرار دموکراسی در ایران را به بار بنشانند".
مصاحبه: دالانپر
