İran İslam Cumhuriyeti dini lideri Ali Hamaney’in “Devrim Muhafızları (Pasdaran) mücadeleyi İran sınırları dışına taşıyabilir” tehdidine ABD yönetiminden yanıt geldi. ABD’nin İran özel temsilcisi Brian Hook “Bu tür tehditler bizi şaşırtmıyor” dedi. İran rejimi ile yaşanan gerginlik hakkında kapsamlı değerlendirmelerde bulunan Brian Hook, bir Pasdaran komutanının daha yaptırım listesine alındığını duyurdu.
ABD’nin İran özel temsilcisi Brian Hook ABD Dışişleri Bakanlığı’nda düzenlenen basın brifinginde konuştu. Brian Hook’a, İran rejimi dini lideri Ali Hamaney’in Tahran’da sekiz yıl aradan sonra ilk kez Cuma namazı kıldırırken ABD’yi tehdit ettiği sözleri soruldu.
ABD’li temsilci, hem Hamaney’in Cuma günkü tehditlerine hem de İran rejimi Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani’nin Perşembe günkü Avrupa’yı hedef alan açıklamalarını değerlendirdi. Brian Hook, “İran rejimi dünyayı tehdit ettiği sürece daha da dışlanacak. İran normal bir ülke gibi davranana kadar, yalnızlığı daha da derinleşecek” dedi.
Brian Hook’a, Hamaney’in son açıklamalarından yola çıkarak, “Maksimum baskı politikasının İran rejimini daha da saldırganlaştırdığını savunanlara cevabınız ne? Bu politikada bir değişiklik olmayacağını düşünürsek, önümüzdeki aylarda bölge gerilimin daha da tırmanmasına mı hazırlanmalı?” diye soruldu.
“Saldırı pozisyonundan çıkmış görünüyorlar”
ABD’nin İran temsilcisi, “İran 40 yıldır tırmandırıcı ve genişlemeci bir dış politika izliyor. Hayır denilmesine alışık değiller ve Başkan Trump daha önce hiç olmadığı kadar onlara karşı koyuyor. Bu da rejimin hoşuna gitmiyor. O nedenle dini liderin savurduğu türden tehditleri görmek bizi şaşırtmıyor. Rejimin her zamanki sözleri. Ancak Süleymani operasyonundan sonra İran'ın misillemeyi sonlandırdığını söylediğini göz önünde bulundurursak, şu an için saldırı pozisyonundan çıkmış görünüyorlar” ifadelerini kullandı.
“Protestocuların katleden Şahvarpur yaptırım listesinde”
ABD’nin İran temsilcisi, İran’daki protesto gösterilerine atıfta bulunarak Pasdaran komutanlarından Hasan Şahvarpur’un vize yaptırımı listesine alındığını açıkladı.
Rütbesi General olan Şahvarpur’un İran’da protestoculara karşı ciddi hak ihlallerinden ve Mahşar bölgesinde geçtiğimiz Kasım ayında 148 sivilin katledilmesinden sorumlu olduğunu söyledi.
“İranlılar ihbar hattı üzerinden bilgi gönderiyor”
Brian Hook, Pasdaran komutanı Şahvapur’a yönelik yaptırım adımının Dışişleri Bakanı Mike Pompeo’nun kurduğu ihbar hattı sayesinde mümkün olduğunu, İranlılar’ın bu hat üzerinden ABD’ye 88 bin ihbarda bulunduğunu açıkladı.
Kendilerine gelen bu bilgiyi de rejimin işlediği suçları ortaya çıkarmak ve hak ihlalinde bulunanların da hesap vermesini sağlamak amacıyla kullandıklarını belirtti. Geçtiğimiz Kasım ayından bu yana ABD’nin iki hakim ve sekiz rejim yetkilisini yaptırım listesine aldığını vurguladı.
“Halk rejimin bir felaketi önleme kapasitesini sorguluyor”
Brian Hook, İran rejiminin ABD’nin yaptırımlarıyla büyük bir ekonomik krizin içinde olduğunun altını çizdi, ülkenin bankacılık krizinin yanı sıra bütçe kriziyle de karşı karşıya olduğunu belirtti.
“Rejim kendisinin yol açtığı ekonomik krizi kötü bir şekilde yönetiyor. İran rejiminin daha fazla bedel ödemesini sağladık. İran halkı haklı olarak 40 yıldır devam eden bu yolsuzluk ve kötü yönetimden kendi hükümetlerini sorumlu tutuyor” dedi.
“Petrol ihracatının düşmesi yılda 50 milyar dolar zarara yol açıyor”
İran rejiminin yaptırımlar sebebiyle petrol ihracatının günde 2 milyon varil azaldığını, bu sebeple petrol gelirinde yüzde 80’den fazla düşüş olduğunu, bunun da yılda 50 milyar dolarlık bir zarara yol açtığını söyledi.
İran’da dört gençten birinin işsiz olduğunu ve enflasyonun yüzde 40’a dayandığının da altını çizen Brian Hook, “Bugün insanlar rejimin bankacılık sektöründe bir felaketi ve hiperenflasyonu engelleme kapasitesinin olup olmadığını sorguluyor” şeklinde konuştu.
“Rejimin verdiği rakamlar hayal”
Rejimin 2020 bütçe taslağında petrol gelirlerinin günde ortalama 1 milyon varil olarak öngörülmesinin şaşırtıcı olduğuna dikkat çeken Brian Hook, “Bu rakam bir hayal. Rejim de bunun farkında. Bu yıl bütçede bir açık beklemeliyiz” dedi.
“13 yıl boyunca yalan söylediğim için beni affdin”
İran rejiminin Ukrayna uçağını rejim tarafından düşürdüğünü olaydan birkaç gün sonra kabul etmesine de değinen Hook, “Halk Pasdaranların 3 gün boyunca kendilerine yalan söylediğini anladı. Son bir hafta içinde, dört devlet televizyonu sunucusu ve oyuncu istifa etti. Bir sunucu takipçilerine 'Sizlere 13 yıl boyunca söylediğim yalanlardan dolayı beni affedin' dedi” ifadelerini kullandı.
“Bölgede protestoların devam etmesini bekliyoruz”
Brian Hook, İran, Irak ve Lübnan’daki protestolarda halkın hep aynı yolsuzluk ve mezhepsel çatışma modelini protesto ettiğinin altını çizdi. “İran rejimi bir meşruiyet ve güvenilirlik kriziyle karşı karşıya olduğu için, bu protestoların devam etmesini bekliyoruz. Bu işin sadece İran’da değil diğer ülkelerde de derinleşmesini bekliyoruz” dedi.
ABD’nin İran özel temsilcisi, üç Avrupa ülkesinin İran rejimiyle nükleer anlaşma kapsamında anlaşmazlıkların çözülmesi mekanizmasını devreye sokması ve sonrasında da İngiltere Başbakanı Boris Johnson’ın İran rejimi ile nükleer anlaşmanın yerini yeni bir anlaşmanın alması çağrısı yapmasını gündeme getirerek, İran rejiminin diplomatik bir krizle de karşı karşıya olduğunu, gittikçe yalnızlaştığını vurguladı.
Brian Hook, İngiltere'nin ABD’nin, İran rejiminin desteklediğini söylediği Lübnan Hizbullah’ını terör örgütü listesine alma kararını övdü. “İngiltere hükümetine bu konuda baskı mı yaptınız?” sorusuna da “İngiltere’yi bu karardan dolayı tebrik ediyoruz. Hizbullah’ın siyasi kanadı ve askeri kanadı arasında bir fark yok. Nükleer anlaşmanın eksik yanlarını 3 Avrupa ülkesiyle görüşürken, Hizbullah’ın tamamının terör örgütü listesine alınması gerekliliği düzenli olarak gündeme gelen bir konuydu” demekle yetindi.
“BM silah ambargosunun süresinin dolmasına 10 ay var”
ABD Başkanı Donald Trump İran’la nükleer anlaşmaya taraf olan 3 Avrupa ülkesine (E3) nükleer anlaşmadan çekilmeleri ve İran’la yeni bir anlaşmaya varma çabalarına destek vermeleri çağrısında bulunmuştu.
Brian Hook, nükleer anlaşma konusunda Avrupa ülkelerinin kendi kararını vereceğini ancak nükleer anlaşmada muhafaza edilebilecek çok fazla şeyin kalmadığını ve Ekim ayı itibarıyla da bazı maddelerin süresinin dolacağını söyledi.
“Birleşmiş Milletler’in dünyanın bir numaralı terör destekçisine yönelik uyguladığı silah ambargosunun süresinin dolmasına yalnızca 10 ay var. Bu ambargonun kalkması, Rusya ve Çin gibi ülkelerin İran rejimine konvansiyonel silah satması imkanı tanıyacak” şeklinde konuştu. Hook, İran rejimiyle olası bir yeni anlaşmanın “nükleer tehdidin ötesine geçmesi, rejimin bölgedeki saldırganlığı, balistik füze denemelerini de kapsaması gerektiğini” belirtti.
