“Mem û Zîn” eseri iki Kürt gencinin aşkıyla birlikte dönemin siyasal ve toplumsal yaşamını yansıtıyor. Cizre yöresinde geçtiğine inanılan bu halk hikayesi, ünlü Kürt Düşünür Ahmedê Xanî tarafından 1692 yılında kaleme alındı. Hikayeye göre Mem, Cizre Beyi’nin kız kardeşi Zîn’e aşık olur. Ancak beyin uşağı Beko, çeşitli oyunlarla bu aşka engel olamaya çalışır ve Mem’i Bey’in gözünde kötüler. Sonunda aşkı öğrenen Bey, Mem’i zindana attırır. Mem zindanda aşk acısına dayanamayarak ölür. Zîn de canına kıyar.
AVM’de oynanmasına rağmen ilgi çok yoğun oldu
Yönetmen Rüknettin Gün tarafından müzikal tarzıyla sahneye uyarlanan eser, ilk kez 2014 yılında, Kürtçe olarak, sahnelendi. Büyükşehir Belediyesine ait tarihi Cemilpaşa Konağında sahnelenen eser, beş yıl sonra yeniden sanatseverlerle buluştu. Ancak bu kez konakta değil bir AVM’de.
Eserin yine aynı konakta sahnelenmesi planlanıyordu. Ancak Türk devleti tarafından Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi’ne kayyum atanınca, sanatçılar AVM’de sahneye çıkmaya karar verdi. AVM’nin koridorları kulis, orta bölüm de sahne olarak kullanıldı. Tiyatro sahnesi olmasa da, oyuna ilgi çok yoğun oldu.
“Müzikalin burada yapılması tabi ki çok üzücü”
Ancak yine de oyunun AVM’de sahnelenmesi izleyenleri üzdü. Müzikalin izleyicilerinden Ayşe Arıç, oyunu sevse de, sahneyi sevmediğini söyledi. Arıç, “Bu kadar değerli bir müzikal tiyatronun burada yapılması tabii ki çok üzücü. Daha profesyonel bir alanda yapılmış olsaydı biz de daha güzel adapte olurduk. Burası çok sıkıntılı. Tiyatro müthiş güzel. Bu toplum derdini her zaman müzikle anlattı. Ne annesine ne babasına nede kocasına derdini anlatamadı. Sıkıntı ve zevklerinin hepsini müzikle anlattı” dedi.
Sanatseverlerden Hasine Mutlu da benzer duyguları taşıyordu. Mutlu, “Oyun çok güzeldi ve çok başarılıydı. Zaten sürekli geliyorum. Bu tiyatronun en güzel oyunlarından bir tanesiydi diyebilirim. Onlara burayı reva görüyorlar maalesef. Gönül isterdi ki kongre merkezinde izleyelim ama yapacak bir şey yok” diye konuştu.
Yönetmen Gün: Kürt destanının Kürt coğrafyasında Türkçe sahnelenmesi ayıp
Oyunun yönetmeni Rüknettin Gün ise belediyeye kayyum atanması nedeniyle AVM’de oynamak zorunda kaldıklarını söyledi. Gün, “Çok bilinen bir Kürt klasiği. Biz bu oyunu tiyatroya uyarladık. Kısmen müzikal, kısmen dans performansı olan, oyunculuk sahnelerinin olduğu bir gösteriye dönüştürdük. Biz bunu daha önce tarihi mekanda oynadık ama belediye yönetimine kayyum atandıktan sonra bir AVM’ye taşımak zorunda kaldık” dedi.
Eserin daha önce Devlet Tiyatrosu tarafından Türkçe sahnelenmesine tepki gösteren Gün,” Çok yakın bir tarihte Diyarbakır Devlet Tiyatrosu bunu Türkçe sahneledi. Bir Kürt destanının Kürt coğrafyasında Türkçe sahnelenmesi ayıp. Maalesef devlet tiyatroları o ayıbı işledi. Bu İngiltere’de İngilizler’in bir klasik destanını Türkçe anlatmamız gibi bir şey. Bu hikaye bu coğrafyaya ait, orijinali Kürtçe biz de Kürtçe sahneliyoruz” diye konuştu.
Mem û Zîn daha önce Türkiye Kültür Bakanlığı tarafından Türkçe’ye çevrilmişti. İktidardaki AKP, Kuzey Kürdistan’daki seçim mitinglerinde bunu sık sık seçim propagandası olarak kullanmıştı.
Kaynak: VOA
