ABD Başkanı Donald Trump’ın Savunma Bakanı Mark Esper’ı görevden almasından bir gün sonra bakanlıkta kritik görevlere Trump’a yakın isimler getirildi. Bu isimler arasında İslam konusunda tepki çeken açıklamalarıyla sebebiyle daha önce Senato onayını alamayan Fox News yorumcusu emekli general Anthony Tata da var.
Savunma Bakanlığı’nın sivil yönetiminde yapılan ani değişikliklerin ardından, sivil ve askeri personel bundan sonra neler olabileceğini bekliyor. Bakanlıkta Trump’a yeterince sadık olmadığı düşünülen kişilerin görevden alınmasına yönelik daha kapsamlı bir çaba olduğuna ilişkin endişeler arttı.
Ordunun siyasallaşması endişesi
Başkanlık seçimlerini resmi olmayan sonuçlara göre Joe Biden’ın kazanmasının ardından Mark Esper’ın görevden alındığı gün boyunca, Trump yönetiminin Pentagon’da neler yapabileceğine ve ABD’de tarihsel olarak siyasete karışmayan ordunun siyasallaştırılması yönünde bir çaba olup-olmayacağına ilişkin rahatsızlık olduğu belirtiliyordu.
20 Ocak’ta Joe Biden’ın yemin ederek göreve resmen başlamasından önce köklü birtakım politika farklılıkları olası görülmese de, yapılan görev değişiklikleri Trump’ın seçimde yenilgiyi kabul etmemesinin gölgesinde yürütülmeye çalışılan geçiş sürecine daha da zarar verebilir.
Pentagon’da politikadan sorumlu müsteşar olarak görev yapan James Anderson Salı günü istifa etti ve aniden yerine emekli general Anthony Tata getirildi.
Kısa bir süre sonra da emekli Deniz Koramiral Joseph Kernan istihbarattan sorumlu müsteşarlık görevinden ayrıldı. Kernan’ın seçimlerin ardından görevden ayrılması bekleniyordu ancak sürecin hızlandırıldığı belirtiliyor.
Trump'a yakın isimler göreve getirildi
Kernan’nın yerine Ezra Cohen-Watnick getirildi. Savunma Bakanlığı’na, Ulusal Terörle Mücadele Merkezi başkanı Christopher Miller vekalet ediyor. Mark Esper için çalışan Jen Stewart’ın yerini de Christopher Miller’ın kendi genel sekreteri Kash Patel aldı.
Daha önce Ulusal Güvenlik Konseyi’nde görev yapan Kash Patel ve Cohen-Watnick Trump’a çok yakın isimler arasında. Kash Patel, seçim kampanyasının son günlerinde Başkan Trump’la sık sık seyahat eden danışman ekibinde yer alıyordu.
Patel aynı zamanda Adalet Bakanlığı’nın ulusal güvenlik bölümünde görev yapan eski bir savcı ve Temsilciler Meclisi İstihbarat Komisyonu bünyesinde de görev yapmıştı.
Patel, 2016 seçimlerine Rusya’nın müdahale ettiği iddialarına ilişkin soruşturmayı yürüten komisyonda California’yı temsil eden Kongre üyesi David Nunes’ın danışmanlarındandı.
Patel, Trump’ın seçim kampanyası ve Rusya arasındaki ilişkilere yönelik soruşturmanın itibarının sarsılmasına çalışan medya hesaplarıyla bağlantılıydı. 2019’un Şubat ayında Ulusal Güvenlik Konseyi’ne geçmiş, gazeteci Austin Tice dahil uzun süredir kendilerinden haber alınamayan iki Amerikalı’nın serbest kalmasına yönelik üst düzey görüşmeler için Suriye’ye gitmişti.
Cohen-Watnick, Trump’ın ilk ulusal güvenlik danışmanı olan ancak daha sonra Beyaz Saray ve Ulusal Güvenlik Konseyi’nde yapılan görev değişiklikleri kapsamında yerini H. R. McMaster’ın aldığı Michael Flynn’e yakın isimlerden.
Mark Esper’ın görevden ayrılmasının ardından yapılan görev değişiklikleri Pentagon’da yaşanan çalkantıyı arttırsa da, gelişmelerin Pentagon bürokrasisi üzerinde ne kadar etkili olacağı belirsiz.
Savunma Bakanlığı ordunun sivil kontrolüne dayanıyor ve günlük faaliyetlerin çoğunluğunu siyasi olarak atanmamış politika uzmanları ve hem ABD’de hem de ülke sınırları dışında sıkı bir emir komuta zincirine bağlı kalan askeri liderler yürütüyor.
Pentagon’da politikadan sorumlu müsteşar görevine getirilen Anthony Tata’nın bu yıl başında aynı göreve getirilmesi planlanmış ancak Senato onayını alamayacağının kesinleşmesi üzerine Kongre’deki onay oturumu iptal edilmişti.
Antony Tata, Savunma Bakanlığı’ndaki en üst düzey üçüncü görev için adaylığını geri çekmiş, Trump Tata’yı müsteşar yardımcılığına atamıştı.
Pentagon’un politikadan sorumlu müsteşarlık makamı bir süredir çalkantılı. Müsteşar John Rood Şubat ayında görevinden istifaya zorlanmıştı. Rood, Ukrayna’ya yardımın askıya alınmasına karşı çıktığı için Beyaz Saray’ın tepkisini çekmişti.
Bu konu aynı zamanda Başkan Trump hakkında azil soruşturmasının açılmasına yol açmıştı. Tata’nın “müsteşar vekili” unvanını taşımak yerine müsteşarlık makamının görevlerini yerine getirmesi bekleniyor.
Müsteşar vekili unvanını taşıyan yetkililerin yalnızca makamın gerektirdiği görevleri yerine getirenlerden daha fazla yetkisi bulunuyor.
Anthony Tata 2018 yılında İslam için “Bildiğim en baskıcı ve şiddet içerikli din” ifadelerini kullanmış; Müslüman olduğunu iddia ettiği eski ABD Başkanı Barack Obama için “terörist lider” demişti. Tata’nın bu Twitter mesajları daha sonra kaldırılmıştı.
