Kürt halkının kültürel ve edebi ve sanatsal birikimlerini talan ederek kendine mal etme konusunda tecrübe sahibi olan Türk devletinin Kültür Bakanlığı’na bağlı Bitlis İl Kültür Müdürlüğü’nün web sitesinde ünlü Kürt bilgini Mir Şerefxanê Bedlîsî Acem asıllı olarak tanıtıldı.
İl Kültür Müdürlüğü web sitesinin Bitlis’in Yetiştirdiği Önemli Şahsiyetler bölümünde, ünlü Kürt bilgini ve tarihçi Mir Şerefxan ile ilgili bir skandala imza atılarak, “V. Şeref Han, Şaraf Al-Din, Şaraf Han, B. Şams Al-Din gibi değişik isimlerle anılan V. Emir Şeref Han; 1220 - 1650 yılları arasında Bitlis’te hüküm sürmüş olan Şerefhanlar sülalesinin bir mensubudur. Asılları Acem olup, soyları İran Kralı Kisra’ya dayanmaktadır” ifadelerine yer verildi.
Nimetullah Atal: Kürt tarihi çarpıtıldı
Bitlisli araştırmacı yazar Nimetullah Atal, Twitter hesabından ilgili bölümün fotoğrafını paylaşarak, Kürt tarihinin çarpıtıldığını belirtti.
Şerefxan’ın büyük bir gururla Kürtlüğünü dile getirdiğini belirten Nimetullah Atal, şu ifadeleri kullandı:
“Kürt Tarihi Nasıl Çarpıtılıyor? (Bitlis Kültür Turizm Müdürlüğü, Resmi Sayfasından) Şerefxanê Bedlîsî, Şerefname'de Kisra Krallarının soyundan olan İzzeddin ve Diyaeddin kardeşlerden söz etmektedir. (Sasani) Sasaniler arasında Kürtlerde var. Örneğin: Behram Çubin (MS 590-591). İzzeddin ve Diyaeddin kardeşler büyük Rojkan aşiretinin başına geçiyor. İzzeddin (Bitlis) Diyaeddin (Sason-Hezo) bölgesinin hükümdarı oluyor. Rojkanlılar Gürcü Kralı IV. Davit’in egemenliğine son veriyorlar. (1073-1125)
Şerefxan büyük bir gururla Kürtlüğünü dile getirir. Yazmış olduğu 'Şerefname' isimli eser 'Doğu Anadolu'nun' (Kuzey Kürdistan) tarihini anlatmamakla beraber o dönem böyle bir tabir yoktur. Kitabında kendi ifadesiyle büyük gururla anlattığı Kürdistan Kralları ve Hükümdarlarının soylu aileleri ve hükümdarlık dönemlerine ait bilgiler içerir.”
Bitlis Hükümdarı Şerefxan ve Osmanlı Padişahı III.Murad’ın karşılıklı olarak Kelime-i Şehadet getirmekte oldukları bir minyatürü paylaşan Atal, Şerefhan ile ilgili kullanılan “af edildi’ böyle bir tabir doğru olmadığı gibi 'küçümseyicidir.' Karşılıklı bir antlaşma var. (Bitlis sınırlarını genişletmiştir.)” dedi.
“Kürtlere yönelik tahammülsüzlüğün nedeni cehalet ve nefrettir”
Kürtlere yönelik bu tahammülsüz tutumun cehalet ve nefretten öte bir şey olmadığını kaydeden Atal, “Onlarca personeli olan bir kurumda Şerefname okuyan tek bir insan olmaz mı?” siteminde bulundu.
Şerefxanê Bedlîsî
Şerefxanê Bedlîsî, 25 Şubat 1543 yılında Mir Şemseddin’in oğlu olarak İran’ın Kerehrud şehrinde dünyaya geldi. Çocukluk yılları Safevi devletinde geçen Şerefxan, Şah Tahmasp’ın sarayında şahın çocuklarıyla beraber eğitim aldı.
Osmanlı Padişahı Kanuni Sultan Süleyman döneminde Safevilere sığınmak zorunda kalan Babası Mir Şemseddin, Safeviler tarafından büyük bir saygı ve hürmetle karşılanıp kendisine büyük değer verilmiştir.
Ülkesinden ve toprağından uzak olmanın hasretiyle büyüyen Şerefxan, babasının ölümünden sonra mülkü olan Bitlis’e dönmek istedi. Çocukluk yıllarında iyi eğitim almasından ötürü genç yaşta önemli devlet görevlerinde bulunarak vali olarak atanmıştır. 1522 yılında Şah Tahmasp’ın meclisine girip sarayda yaşamıştır. Kendisi aynı zamanda iyi bir ressam ve minyatür ustasıdır.
Geylan bölgesinde, Sultan Haşim’e karşı kazandığı savaş, Şerefxan’ın önünü açtı. Şah tarafından, Nahçıvan Valisi olarak atanarak, Nahçıvan mülkünün yegane yetkilisi oldu. Bu görevde bulunduğu sırada Safevi Sultanı, Şah Tahmasp hayatını kaybetti ve Safevilerde iç karışıklık meydana geldi. Yaşanan bu iç karşılıklık Şerefxan’ın ülke topraklarına dönmesi için iyi bir fırsat oldu.
Bu esnada Sultan III.Murad tarafından kendisine Bitlis mülkünün iadesini içeren bir mektup gönderildi. Şerefxan, beraberinde yüzlerce Rojkanlı aile ile atalarından kalma Kürt mülkü olan Bitlis’e geri döndü. Van beylerbeyi Hüsrev Paşa, kendisini Van’da büyük bir ilgi ve saygıyla karşıladı.
Eserleri
Şerefxanê Bedlîsî, Kürt tarihini anlatan ünlü Şerefname eseri, Kürt Tarihi, İran Tarihi ve Osmanlı Tarihi olmak üzere üç ciltten oluşmaktadır. Kürt Tarihini anlatan Şerefxan daha çok Kürt hükümdarların ve soylu ailelerin yaşamı üzerinde durmuştur. Yazmış olduğu bu kitap Kürt tarihinin en önemli eserlerinin başında gelir.
Şerefxan, Bitlis’e döndükten sonra tahta geçer geçmez eğitim faaliyetlerine önem verdi. Bu bağlamda Bitlis’te önemli medreseler inşa ettirdi. İhlasiye Medresesi bu eserlerden bir tanesidir. ‘Bilim Yuvası’ olarak ifade etmiştir. Bununla birlikte inşa ettiği 4 Medrese Kürt mimarisinin en güzel örnekleridir.
Şerxhan, Şerefname’de inşa ettirdiği medreseler için, “Şemsiye Külliyesi etrafında 5 tane Medrese inşa ederek hizmete soktum. İhlasiyye, İdrisiyye, Şükrüyye, Hatibîyye, Hacibegiyye adlarıyla isimlendirdiğim bu medreselerin başına Mewlana Hidir Bîbî, Şeyh Şemseddin Mevlana Muhammed Şêrnasî Hazretleri, Mevlana Muhammed Zirkî, Mevlana Ebdirrehman (Melayê Reşik) gibi yüksek derecede bilgi sahibi olan bu şahsiyetleri getirttim” ifadelerini kullanmıştır.
Bitlis’i Kürtler için köklü bir eğitim yuvası haline getiren Kürt bilgin Şerefxan’ın inşa ettiği medreselerin etkileri 1900’lerin başlarına kadar sürmüştür.
Şerefxanê Bedlîsî’nin Kürtlerle ilgili bu ‘övücü’ metinleri milliyet bağlamında duygu ve düşüncesinin dışa vurumudur. Ona göre “Kürd’e ulaşmak mertliğe erişmektir.”
Şerefxan’ın şu şiiri, “Ey Cem! Cilvelerden ve gösterişlerden arı ol, Temiz ruhlu olanların ayaklarında toz ol, ulaşabilirsen şayet bu toz sayesinde herhangi bir Kürd’e, mağaralarda yaşayan bir Kürde, mertliğe ermiş olursun sen de!” halkına karşı olan milli duygularının ifadesidir.
