İran İslam Cumhuriyeti’nin nükleer anlaşma kapsamındaki zenginleştirilmiş uranyum stok limitini aşacağını duyurduğu süre bugün doldu.
17 Haziran'da açıklama yapan İran rejimi Atom Enerjisi Kurumu Başkanı Ali Ekber Salihi, anlaşmadan tek taraflı çekilen ABD'nin yaptırımlarına tepki olarak zenginleştirilmiş uranyum stok kapasitesini 10 gün içinde aşacaklarını duyurmuştu. Açıklamada ayrıca nükleer anlaşma çerçevesinde izin verilen uranyum zenginleştirme oranının da "ülkenin ihtiyaçları doğrultusunda" artırılabileceğine işaret edilmişti.
Reuters haber ajansının özel haberinde İran rejiminin zenginleştirilmiş uranyum stoklarının henüz sınırların altında olduğu, ancak istemesi durumunda stok limitinin hafta sonuna kadar aşılacağı belirtildi.
İran rejiminin nükleer üretimini denetleyen Birleşmiş Milletler (BM) uzmanlarının raporuna dayandırılan habere göre Mola rejiminin şu anda 200 kiloluk stoku bulunduğu tahmin ediliyor. Raporu inceleyen iki diplomat Reuters'a yaptıkları açıklamada İran rejiminin günde ortalama 1 kilo ürettiğini bu yüzden anlaşma ile belirlenen stok sınırının Perşembe günü aşılamayacağını kaydetti. Adı açıklanmayan diplomat, "Limite henüz ulaşmadılar. Ancak üretime devam ederlerse, hafta sonu ulaşmaları mümkün" diye konuştu.
Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin (BMGK) 5 daimi üyesi ve Almanya ile İran arasında 2015'te imzalanan Kapsamlı Ortak Eylem Planı (KOEP) olarak adlandırılan ve İran İslam Cumhuriyeti'nin sadece enerji üretimi amaçlı nükleer faaliyet sürdürmesine olanak tanıyan anlaşma, İran rejiminin uranyum zenginleştirme oranını yüzde 3,67 ile sınırlandırmış, düşük oranlı zenginleştirilmiş uranyumun stok limitini ise 300 kilo olarak belirlemişti.
"Çok taraflı bir anlaşma tek taraflı olarak uygulanamaz"
İran İslam Cumhuriyeti'nin BM Daimi Temsilcisi Mecit Tahtirevançi dün BM Güvenlik Konseyi'nde, konseyin 5 daimi üyesi ve Almanya ile İran rejimi arasında 2015'te imzalanan "Kapsamlı Ortak Eylem Planı" konusunu görüşmek üzere düzenlenen toplantıya katıldı.
Tahtirevançi, yaptığı konuşmada kritik bir durumda bulunan anlaşmayı korumak için Almanya, İngiltere ve Fransa'yı harekete çağırdı.
Tahtirevançi, taraf ülkelerin vaatlerini yerine getirmelerinin anlaşmanın temelini oluşturduğunu belirterek, Avrupa’nın Tahran’a verdiği tekrarlanmış vaatlerinin elle tutulur sonucu olmadığını ve kendilerinin KOEP’i uygulamamanın muhtemel sonuçlarını kabullenmeleri gerektiğini belirtti.
ABD'nin nükleer anlaşmadan tek taraflı olarak çekildikten sonra İran rejimine karşı yaptırımları tekrar yürürlüğe koyduğunu hatırlatan Tahtirevançi, "Çok taraflı bir anlaşma tek taraflı olarak uygulanamaz. Nükleer anlaşmadan kaynaklanan sorumluluklar tek başına İran'a yüklenemez ve yüklenemeyecektir" diye konuştu.
“ABD, İran’a ekonomik savaş açtı”
ABD'nin İran rejimine yönelik yaptırımlarını "ekonomik savaş" olarak nitelendiren Tahtirevançi, İran rejiminin kararlarının sözleşme ile uyumlu olduğunu iddia etti.
İran rejiminin BM Daimi Temsilcisi'nin açıklamaları sonrasında Fransa, Almanya ve İngiltere İran rejimine durumu gerginleştirici adımlar atmaması yönünde uyarılarda bulundu.
BM Fransa Daimi Temsilcisi Francois Delattre, İran rejiminin yükümlülüklerinin bir kısmının dahi kaldırılmasının risklerine işaret ederek bu durumun bölgedeki istikrarı bozacağını söyledi.
ABD'nin BM Daimi Temsilci Yardımcısı Jonathan Cohen ise anlaşmayı kurtarmaya yönelik atılacak adımların barış ve güvenliği tehlikeye atmaması gerektiğini ifade etti.
