Ekonomik kriz, yükselen enflasyon, tümenin yabancı para birimleri karşısında değerinin düşmesi, ilaç kıtlığı halkın İran İslam Cumhuriyeti’ne karşı büyük tepkisine neden oluyor. Hemen hemen her gün İran sokaklarında halkı, rejimi protesto ediyor.
İran rejiminin izlediği siyaset bölge ülkeleri başta olmak üzere dünya ülkelerinin büyük tepkisine neden oluyor. İran rejimine karşı başlayan tepki Molla rejimi kurucu elitinin çocuklarını da korkutuyor. Halkın meşru taleplerine karşı kulaklarını kapatan rejim yetkilileri 2018 yılında da herhangi bir reform ve yasal düzenleme yapmadan geçirdi. Molla bürokratik elitinin çocukları rejim yetkililerini uyarıyor. Yeni nesil, Tahran rejiminin halkın taleplerini cevap vermemesi halinde rejimin tepetaklak olacağı görüşünde.
Halkın çığ gibi büyüyen tepkileri ve protestoları, bazı rejim mensuplar arasında da tartışmalara neden oluyor. Özellikle yeni bürokratik elit bu durumun sürdürülebilir olmadığını halkın meşru taleplerinin görülmesi gerektiğini söylüyor. Rejim ile ihtilafa düşen bazı bürokratik elit şu anda yurtdışında bulunuyor. Halkın meşru taleplerine destek veren yurtdışındaki rejimin yeni nesli, Tahran’ı eleştiriyor.
Tahran’ı uyaran siyasi elit, İran rejimin, halkın ekonomik taleplerine kulak vermesini, dış politikasının değiştirmesini talep ediyor.
İran İslam Cumhuriyeti’nin kurucularından Rehella Humeyni’nin torunu Hesen Humeyni, halkın rejime karşı protestolarına destek vererek rejimin halkı sömürdüğünü açıkladı.
Camran haber sitesinin yayınladığı habere göre Humeyni’nin torunu halkın rejime karşı protesto eylemlerine ilişkin,” Halkın huzuru ülke ekonomisinin düzelmesinin temel kaynağı ülke sermayesinin millet için harcanmasından geçiyor” diyor.
Tahran rejiminin kalıcı olmadığını ifade eden Humeyni,” İnsanlarımızın neden bu durumda olduklarını bilelim ve buna karşı yapabileceklerimizi ortaya koyalım. Hiç kimsenin kalıcı olma garantisi yok. Diğerleri de gidecek” dedi.
Bazı hükümet yetkililerinin yalanlarının açığa çıktığını, yalan söylemenin hükümetin üstünden kalkamayacağı problemleri meydana getireceğini açıklayan Humeyni, hükümet için tehlike çanlarının çaldığını, ancak hükümet yetkililerinin bunu göremediklerini ifade etti.
Rejimin yolsuzluklarına karşı 2017 yılında başlayan halk gösterileri 2018 yılının ilk ayında tüm ülkeye yayıldı. İran Devrim Muhafızları Ordusu, Besic Kuvvetleri halkın meşru taleplerini bastırarak kent merkezindeki meydanları savaş alanına çevirdi. İran emniyet güçlerinin protestolara saldırıları nedeniyle 25 insan hayatını kaybetti.
2018 yılının son ayında da halk yine rejime karşı ayaklandı. Yerel kaynaklar 2018 Aralık ayında 529 protesto eyleminin gerçekleştiğini yazdı.
Humeyni’nin torunun yanı sıra Ali Akber Rafsancani’de kızı siyasetçi Faize Haşmi’de rejimin yıkılacağını söyleyen isimlerin başında bulunuyor. Haşmi, rejimin izlediği dış siyasetin ekonomik krizin temel nedeni olduğun belirtiyor.
Ayrıca Kilme haber ajansında yer alan habere göre Faize Haşmi’ İran’ın Suriye, Irak, Yemen ve Lübnan’daki faaliyetlerini eleştirerek, “İzlenen bu siyaset rejimin yıkılmasına neden olacaktır” uyarısında bulundu. İran’daki ekonomik krize de dikkat çeken Haşmi, “ Bu kriz ABD’nin İran ile imzalanan anlaşmanın ardından yaşanmadı. Bu kriz İran’ın Yemen, Suriye ve Irak’ta izlediği siyasetin bir sonucudur. Halkın tepkileri şu anda yaşanan krize tepkinin nedenidir” ifadelerini kullandı.
Humeyni’ye yakınlığı ile bilinen Ali Akber Haşmi Rafsancani 2 yıl önce hayatını kaybetti. Rafsancani rejimin kuruluşunda yer alan lider kadrosunun başında yer alıyordu. İran – Irak Savaşı’nda Iran Genelkurmay Başkanlığı görevini, ayrıca 8 yıl İran Parlamentosu Meclis Başkanlığı görevlerinde bulundu. İran’ın en etkin siyasetçilerinden Faize Haşmi’ yönettiği eleştirileri nedeniyle 6 önce tutuklanarak cezaevine konuldu.
Rejimi eleştiren bir diğer siyasetçi de Ali Muteheri, Muteheri İran Parlamentosu Başkanı yardımcılığı görevini yürütüyor. Rejimin muhafazakar kanadını içinde yer alan Muteheri rejime yönelik başlayan protestolar ile birlikte rejime uyarılarda bulunuyor. Özellikle Tahran’ın dış siyasetinin ülkeyi çıkmaza götürdüğü görüşünde. Rejim yetkililerinin İran emniyet güçlerine protestoları bertaraf etmeleri ve halkın meşru talepleri bastırmaları yönündeki çağrılarını eleştirmişti. Muteheri, rejimin halkın ekonomik sorunlarına çözüm arayışı içinde olması gerektiğini savunmuştu.
Rejimin kurucuları arasında bulunan Murteza Muteheri’nin oğlu Ali Muteheri, İran Devrim Muhafızları Ordusu’nun ülkenin siyasetine müdahalelerini de eleştiriyor.
İran İslam Cumhuriyeti’nin önemli fikir adamı olan Murteza Mutehari, İran İslam Cumhuriyeti’nin iktidarını pekiştirmesinin ardından öldürülüyor.
Mehdi Gazali’de İran İslam Cumhuriyeti’ni eleştiren isimlerin başında yer alıyor. Gazali rejim yetkililerinin cezaevlerinde işlediği cinayetlere ilişkin mesajlar yayınlayan Gazali rejimin biran öce hukuksuz eylemleri sonlandırması çağrısında bulunuyor. İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani’ye çağrı yapan Gazali, Ruhani’nin ülkeyi yönetecek ve halkın taleplerine cevap verecek bir siyasi bilgiye sahip olmadığını belirtmişti.
