آواتودی*
دونالد ترامپ رییس جمهوری آمریکا شامگاه پنجشنبه (به وقت خاورمیانه) هفدهم مرداد/ هشتم اوت در توییتی همتای فرانسوی خود امانوئل ماکرون را بخاطر ارتباطهای گسترده روزهای اخیرش با حسن روحانی، که به گفته ترامپ، باعث ارسال «پیامهای متناقض» به حاکمیت ایران شده، آشکارا سرزنش کرد.
چنین نکوهش علنی رهبر یک قدرت جهانی مانند فرانسه از سوی آمریکا که ابرقدرتِ صحنه بینالملل است، آنهم در حالی که آمریکا و فرانسه متحدین قوی غربی محسوب میشوند، سابقه نداشته است اما نشان میدهد دونالد ترامپ در پیشبرد سیاست خود ملاحظه حتی رییس جمهوری فرانسه را که بارها نیز با او دیدارهای دوستانه داشته، نمیکند.
ترامپ در توییت خود نوشته است که «به خوبی نیات امانوئل را میشناسد اما هیچ کسی به جز آمریکا نباید از طرف این کشور سخن بگوید؛ هیچ کس مجاز نیست ما را نمایندگی کند».
به نوشته ترامپ، «ایران در گرفتاری اقتصادی گیر کرده و میخواهد برای مذاکره با ما التماس کند اما پیامهای متناقضی از سوی کسانی دریافت کرده که مدعی هستند ما را نمایندگی میکنند».
امانوئل ماکرون در روزهای اخیر پنج بار با حسن روحانی مکالمه تلفنی داشته است که دو گفتوگوی آنها همین هفته انجام شده و مکالمه ماقبل آخر، مدت طولانی 90 دقیقه ادامه داشته است.
برخی رسانههای آمریکایی مدعی بودند که ماکرون در همان مکالمه طولانی، روحانی را دعوت کرد که به نشست سران «گروه 7» برود که ترامپ نیز یکی از میهمانان اصلی است.
حسن روحانی این هفته در نشستی در وزارت خارجه در تهران برای حمایت از جواد ظریف که از سوی آمریکا تحریم شده، به ناگهان این جمله را گفت «من اگر به تلفن باراک اوباما (در سفر به مجمع عمومی سازمان ملل متحد در سال 2014) پاسخ نمیدادم، برجام (در ژوئن 2015) بدست نمیآمد».
آواتودی ارزیابی میکند که این جمله روحانی آنهم بعد از آن مکالمه تلفنیاش با ماکرون معنای خاصی داشته است. هر چند که رسانهها گفته بودند که روحانی به ماکرون گفته که دعوت رفتن به اجلاس «گروه 7» را نمیپذیرد؛ با وجود این، روحانی در همان نشست وزارت خارجه افزود اگر آمریکا تحریمها را تعلیق کند، میتوان مذاکره کرد.
یک «دیپلمات فرانسوی» بدون ذکر نامش یک روز بعد به خبرگزاری رویترز گفت که گزارش دعوت ماکرون از روحانی از اساس نادرست بوده است؛ بنظر میرسد که این تکذیبیه بعد از آن داده شده که آمریکا مراتب نارضایتی خود را از رفتار رییس جمهوری فرانسه به آگاهی کاخ الیزه رسانده بود.
مایک پمپئو وزیر خارجه آمریکا این هفته در مقالهای کم سابقه که در نشریه آمریکایی «یو.اس.ای.تودی» منتشر شد، تاکید کرد که فشار حداکثری بر رژیم ایران آنقدر افزایش و ادامه خواهد یافت تا علی خامنهای رهبر رژیم به پای میز مذاکره بیاید.
پمپئو در این مقاله تاکید کرده که وضع مالی ایران بشدت نابسامان شده به گونهای بودجه دفاعی ایران امسال 28 درصد کاهش یافته و حتی بودجه سپاه پاسداران، که نیروی نورچشمی رژیم است، 17 درصد کم شده است.
اما با وجود وضع وخیم مالی ایران که سران تهران نیز به آن اذعان دارند، رژیم به حمایت از نیروهای نیابتی خود ادامه میدهد و کمک مالی به آنها را چند برابر کرده و منابع امنیتی اسرائیل این هفته به رسانههای کشورشان خبر دادند که بدستور علی خامنهای، کمک مالی سالانه رژیم تهران به حماس از 100 میلیون دلار به 360 میلیون دلار افزایش یافته و کمک ایران به جهاد اسلامی فلسطین نیز که میزان دقیق آن معلوم نبود، افزایش یافته است.
از سوی دیگر، آمریکا عزم خود را جزم کرده تا ضمن همکاری با متحدینش در منطقه هر چه بیشتر رژیم ایران را تضعیف کند؛ مایک پمپئو چهارشنبه با محمد بن سلمان ولیعهد سعودی گفتوگوی تلفنی کرد، که پمپئو خود این مکالمه را «خوب» نامید و در توییتش نوشت از عربستان «بابت حمایت قاطع و همکاری در مورد بسیاری از چالشهای منطقهای سپاسگزاری کردم».