İngiliz Kraliyet askerlerinin geçtiğimiz Perşembe günü İngiltere’ye bağlı Cebelitarık Boğazı açıklarında İran İslam Cumhuriyetine ait Grace 1 isimli petrol tankerine el koyması ardından, İran rejimi sözcüleri de İngiltere’yi Basra Körfezi’ndeki petrol gemilerine el koyma ile tehdit etti. Öte yandan el konulan tankerin petrol yerine silah taşıdığı iddia edildi.
İran rejimi Devrim Muhafızları (Pasdaran) eski Komutanı Mohsen Rezai’nin İngiltere’nin İran rejimine ait petrol tankerini serbest bırakmaması durumunda Basra Körfezi’ndeki İngiliz petrol tankerlerine el koyacakları tehdidinin ardından, İran rejiminin körfezde İngiliz petrol tankerine el koyduğu söylentileri dolaşıma girmişti. Bunun üzerine Londra, herhangi bir İngiliz tankerine el konulmadığını açıkladı.
Tankerin el konulma süresi 14 gün uzatıldı
İngiltere’ye bağlı özerk Cebelitarık yönetimi, tankerin taşıdığı yükün özelliğinin ve tankerin ulaşmayı amaçladığı noktanın tam olarak belirlenmesi amacıyla, Grace 1 adlı petrol tankerinin alıkonulma süresini mahkeme kararıyla 14 gün daha uzattı.
Cebelitarık yönetiminden yapılan yazılı açıklamada "Anayasa Mahkemesi Suriye'ye yönelik yaptırımlara ilişkin AB'nin 36/2012 sayılı yasası gereği Grace 1 adlı geminin daha uzun süre alıkonulmasının gerekliliğine hükmetti" ifadesi yer aldı.
Cebelitarık yönetimi sözcüsü, tankerin 28 mürettebatının çoğunun Hint olduğunu, aralarında Pakistanlı ve Ukraynalıların da bulunduğunu söyledi. Sözcü ayrıca tanker mürettebatının şüpheli olarak değil tanık olarak ifadelerine başvurulduğunu belirtti.
Tankerin silah taşıdığı iddiası
İran rejimine ait Grace 1 adlı petrol tankeri, Ortadoğu’dan çıkıp Afrika etrafından dolaşarak Akdeniz’e doğru inerek İspanya’nın güney ucunda bulunan ve İngiltere’ye ait olan Cebelitarık özerk bölgesinde alıkonuldu. Petrol tankerinin çizdiği bu rota İran’ın petrol ihracatını devam ettirmek için attığı olağandışı bir rota. İran rejiminin bu rotayı izlemesi, tankerin Suriye’ye petrol adı altında silah taşımak için kullanıldığı iddialarını gündeme getirdi. Bu iddialarla ilgili şu ana kadar ne Cebelitarık Özerk Yönetimi, ne İngiltere hükümeti ne de İran rejiminden herhangi bir resmi açıklama gelmedi.
Petrol tankeri belgelerinde tankerindeki petrolün Irak’tan geldiği yazılı ancak Reuters haber ajansının incelediği veriler tankere İran’daki bir limanda yükleme yapıldığını gösteriyor. İran Dışişleri Bakan Yardımcısı Abbas Musavi tankerin taşıdığı ham petrolün İran’dan geldiğini belirtti.
Tanker, İngiltere’yi ABD tarafına geçirdi
İngiliz Kraliyet askerleri Perşembe günü İngiltere’ye bağlı Cebelitarık kıyıları açıklarında petrol tankerine operasyon düzenlemiş ve tankere el koymuştu. İngiliz askerler gece karanlığında denizde seyreden gemiye helikopterle inmişti.
Avrupa ülkeleri ABD’nin tüm çağrılara rağmen İran’la 2015 yılında imzalanan ve Tahran’a nükleer programına sınırlama getirmesi karşılığında küresel ticarete erişim imkanı tanıyan nükleer anlaşmadan tek taraflı olarak çekildiği geçtiğimiz yıldan bu yana bir denge arayışı içinde.
İngiltere’nin gemiye el koyması ABD’nin İran’a yönelik bir askeri operasyondan son anda caymasından kısa bir süre sonra İran ve Batı arasındaki gerilimi daha da tırmandırdı. Son yaşanan gelişme şimdiye kadar Avrupalı güçlerin nötr kalmaya çabaladığı bir krizin içine Washington’ın yakın müttefiki İngiltere’yi de çekti.
Washington son 2 ay içinde İran’ın petrol ihracatını tamamen durdurmak amacıyla Tahran’a yönelik yaptırımları sıkılaştırmış durumda. Son yaptırımlar İran’ı ana akım pazarlardan çekmiş ve ham petrolünü satmak için başka yöntemler bulmaya zorlamıştı.
İran’la yaşanan gerilim Washington’ın Tahran’ı Körfez’deki gemilere saldırmakla suçlaması ve İran’ın ABD’ye ait bir insansız hava aracını düşürmesiyle askeri boyut kazanmıştı. ABD Başkanı Donald Trump İran’a yönelik hava operasyonu emrini son anda geri çektiğini açıklamıştı.
Krizin çözümü için diplomatik çabaların devam ettiği sırada İran geçtiğimiz hafta nükleer anlaşma kapsamında izin verilen miktardan daha fazla düşük düzeyde zenginleştirilmiş uranyum depoladığını açıklamış, 7 Temmuz’dan itibaren de daha yüksek düzeyde uranyum zenginleştireceğini belirtmişti.
