İsveç mahkemesinin kararıyla 30 yıl önce Doğu Kürdistan’ın (Rojhelat) Bokan kentinde ortaya çıkarılan ancak daha sonra kaçırılan 2800 yıllık 49 adet sırlı tuğla, İran İslam Cumhuriyeti’ne teslim edildi.
İran rejiminin bu eserleri kendi tarihi mirası olarak değerlendirecek olması, İsviçre mahkemesinin verdiği karara endişe ile bakılmasına yol açtı.
Rojhelat’ın Bokan kentindeki Kalayçi tepesinden çıkarılan Milattan Önceki binli yıllara tekabül eden bir tarihi geçmişe sahip Ahameniş tabletleri İran rejimine teslim edilerek İran’a geri getirileceği belirtildi.
Kürtlere ait tarihi belgelediklerine inanılan 49 adet sırlı tuğlada insan başlı aslan ve keçi figürleri bulunuyor. Tuğlaların Mazda inancına sahip Ahameniş dönemine ait olduğu tahmin ediliyor.
Kürdistan’da çıkarılan eserler Kürdistan’da bırakılmıyor
1977 yılında İran ve Rojhelat’ın belli başlı bölgelenrinde kazılar yapan Alman profesör Wolfram Kleiss, Kürtlerin tarihine ilişkin önemli eserlerin ortaya çıkarılmasına önayak oldu.
Kleiss, Bokan bölgesinde Kürt arkeolog İsmail Yexmayi ile birlikte 200’ün üzerinde tarihi eser ortaya çıkardı ancak bu eserlerin çoğu Kürdistan’da bırakılmayıp Tahran’daki müzelere konuldu.
Bokan’da çıkarılan tarihi eserlerin daha sonra kaçırılması ardından İran rejimi, Haci Ferman isimli bir tarihi eser kaçakçısını 170 tarihi eseri kaçırdığı gerekçesiyle tutukladı. Tarihi eserlerin bir kısmı Japonya’da bir kısmı ise İsviçre’de ortaya çıktı.
İran rejimi Kültürel Miras ve Turizm Bakanı Ali Asger Munisan, İslam Devrimin başlangıcında yasa dışı yollarla ülke dışına çıkarılan 49 parça sırlı tuğlanın birkaç yıl süren takibinin ardından Avrupa ülkelerinden İran rejimine iade edildiğini açıkladı.
Munisan, 2012 yılında Bokan'ın Kalayçı tepesine ait 49 sırlı tuğlanın İsviçre'de yaşayan İranlı aileye ait olduğu ve satmak istedikleri haberinin ardından Kültürel Miras Bakanlığı Müzeler Genel Müdürlüğü ve Hukuk İşleri Genel Müdürlüğü'ne uzman delilleriyle İran rejimine iade edilmesi ve yetkili uluslararası makamlarda dava açılması ve son olarak da rejimin Avrupa'daki diplomasisinin işbirliği ile bu tuğlaların İran rejimine iade edildiğini söyledi.
İran rejimine iade edilen bu sırlı tuğlaların Tahran'daki Ulusal Müze'ye yerleştirildiği ve yıllardır açılması beklenen Bokan Müzesi'nin tamamlanması ardından eserlerin bu müzeye nakledileceği iddia edildi ancak İran rejiminin Kürdistan’da sözünü verdiği projelerin çoğunu ya hiç gerçekleştirmemesi, yada çok geç gerçekleştirmesi, bu eserlerin Bokan’a taşınmama riskini beraberinde getirdi.
