Kürdistan Bölgesi İslami Alimler Birliği’ne bağlı Yüksek Fetva Meclisi “kadınlara ve toplumsal ahlaka” ilişkin yayımladığı fetva, kadın örgütleri tarafından büyük tepkiyle karşılandı. Birçok kentte kadın örgütleri yaptıkları açıklamalarla fetvanın geri çekilmesini istedi.
İslami Alimler Birliği geçtiğimiz günlerde, kadınların gece taksiye binmemeleri, yanlarında erkek aile bireyleri olmadan taksi şoförleri tarafından araçlarına bindirilmemeleri ve kadınların aile bireyleri ile birlikte dışarı çıkmalarının uygun olduğu şeklinde toplumun yarınısın oluşturan kadınlara karşı küçük düşürücü ve insan hak ve özgürlüklerine tezat 8 maddelik bir fetva yayınlamıştı.
Söz konusu fetvanın kadın haklarını kısıtladığı ve bunun kabul edilemez olduğunu belirten kadınlar, başkent Erbil’de bir araya gelerek fetvaya tepki gösterdi.
Birçok kadın örgüt temsilcisinin öncülük ettiği protesto eyleminde kadınlar,, Kürdistan Yüksek Fetva Meclisi’nin fetvasına tepki göstererek fetvanın geri çekilmesi amacıyla Kürdistan Parlamentosu önüne kadar bir protesto yürüyüşü gerçekleştirdi.
Vatandaşlar ile taksi şoförlerinin de destek verdiği ve Parlamento önünde sonlandırılan yürüyüş ardından yapılan basın açıklamasında Yüksek Fetva Kurulu’nun kadınlara ilişkin fetvası eleştirildi. Kadınlar yaptıkları açıklamada, Kürdistan Bölgesi’nde kanun ve yasaların olduğunu, Güney Kürdistan hükümetinin bu yasaları uygulamakla yükümlü olduğunu ve söz konusu fetvanın geri çekilmesini istendi.
Kadınlar, söz konusu fetvanın kadınlara karşı büyük bir saygısızlık içerdiğini ve taksi şoförlerini de töhmet altında bıraktığını belirterek Kürdistan Parlamentosu'ndan söz konusu fetvasının kaldırması için Alimler Birliği'ne baskı yapmasını istedi.
Fetvayı protesto eylemine katılan protestoculardan kadın aktivist Behar Ali, "Kürdistan Parlamentosu'ndan söz konusu fetvaya karşı tavır almasını ve bu konuda bazı yasal düzenlemelere gidilmesini, Kürdistan hükümetinden de kadınların ahlaksızlık yapacağı gerekçesiyle taksiye binmemesi yönündeki fetvaya tedbir almasını istiyoruz. Çünkü bu fetva kadınların gelişmesi önünde engeldir. Bu fetva, Güney Kürdistan'da kadın hakları konusunda elde edilen kazanımları ve bu konuda verilen yasal mücadeleyi boşa çıkarmaktır" diye konuştu.
Süleymaniye'de de protesto edildi
Alimler Birliği’nin kadınları rencide eden fetvası Süleymaniye’deki kadınların da tepkisine yol açtı. Süleymaniye'de kadın örgütlerin öncülüğünde sivil toplum örgütleri ve tanınmış şahsiyetlerin yer aldığı bir grup Kürdistan Parlamentosu’nun Süleymaniye ofisi önünde ortak basın açıklaması düzenleyerek Kürdistan Alimler Birliği'nin kadınlara yönelik fetvasını protesto etti.
Protestocular "Alimler Birliği fetvayı geri çek", "Özgürlüğümüzü sınırlandıramazsınız", "Taksi şoförlerinden özür dileyin" yazılı dövizler taşıyarak Alimler Birliği'nin fetvasına tepki gösterdi.
Ne olmuştu?
Kürdistan Bölgesi İslami Alimler Birliği’ne bağlı Yüksek Fetva Meclisi 4 Aralık’ta “kadınlara ve toplumsal ahlaka” ilişkin bir fetva yayımladı.
Kürdistan Parlamentosu Kadın Hakları Komisyonu ve İnsan Hakları Komisyonu üyelerinden oluşan ortak heyet, 15 Aralık’ta Kürdistan Alimler Birliği ile bir görüşme gerçekleştirerek kadınlara yönelik fetvaya ilişkin eleştirilerini sundu.
Yapılan görüşme ardından düzenlenen ortak basın açıklamasında konuşan Kadın Komisyonu Başkanı Lence İbrahim Abdulrahman, yapılan görüşmede toplumsal uzlaşı, hoşgörü, insan hakları ve birlikte yaşamın zarar görmemesi ve “kadın sorunu” konusunda İslami Alimler Birliği ile daha fazla ilişki içerisinde olunması konusunda hemfikir olduklarını söyledi.
Lence İbrahim, Kürdistan Bölgesi’nde son dönemde cereyan eden bazı olaylara ilişkin hükümet, İçişleri Bakanlığı ve güvenlik birimlerinin çalışmalar yürüttüğünü, Alimler Birliği’nin ise bu konuda bazı tavsiyelerde bulunduğunu söyledi.
Ardından bir açıklama yapan Kürdistan İslami Birlik Partisi yetkilisi Mela Abdullah Weysi ise fetva kurumunun yaptığı açıklamanın tavsiye niteliğinde olduğunu buna uyulup uyulmaması konusunda herkesin özgür olduğunu söyleyerek kadın haklarının korunmasını desteklediklerini belirtti.
Alimler Birliğinin fetvası
8 maddeden oluşan fetvanın maddelerinin hepsi kadınların nasıl davranacağını ilişkin.
Yüksek Fetva Kurulu yayımladığı fetvanın gerekçesi bölümünde, Kürdistan’da ahlak dışı işlerin yapıldığını, ahlaki ve toplumsal suçların arttığını ve vatandaşların bu gelişmelerden rahatsızlık duyduğunu iddia ederek bu fetvayı bu nedenlerden dolayı yayımladıklarını duyurdu.
Yüksek Fetva Kurulu’nun yayımladığı 8 maddelik fetva şöyle:
1- Kadınlar, yanlarında eşleri, babaları veya kardeşleri ile birlikte dışarı çıkabilir. En doğrusu bu şekildedir.
2- İki kadının beraber dışarı çıkması herhangi bir sorun teşkil etmiyor. Bu şekilde gayrı meşru olaylar yaşanmamaktadır.
3- Taksi şoförü kadın ise, aracına erkek yolcu alamaz.
4-Bir kadın, eğer kendi nefsine güveniyorsa, şoförü erkek olan ticari taksiye tek başına binebilir ancak arka koltukta oturmalıdır.
5- kadın veya şoför, bir günah işleyeceklerini hissettiklerinde kadın araçtan inmelidir. Eğer kadın inmezse erkek inmelidir. Eğer kadın erkekten şüphelenirse arac binmemeli. Aynı şekilde erkek kadından şüphelenirse kadını aracına almamalıdır.
6- Kadınlar gece, yanlarında ailesinin erkek bireyleri olmadan diğer erkeklerle bir araca binmemeli.
7- Kadınlar, yanlarında ailesinden herhangi bir erkek olmadan kent dışına çıkmamalı.
8- Eğer ahlak dışı bir şey yaşanmamışsa şoförün kadından alacağı para helaldir.
