Türk devletinin ordusu ve ona bağlı cihatçı çetelerle ateşkeslere rağmen Rojava’ya işgal saldırıları devam ederken Birleşmiş Milletler (BM) Cenevre Ofisi'nde Suriye rejimi ve muhaliflerden 150 üyenin katılımıyla çarşamba günü başlayan Suriye Anayasa Komitesi toplantılarının ilk bölümü sona erdi. Türk devletinin vetosu nedeniyle Rojava Özerk Yönetimin davet edilmediği toplantılara Suriye Kürt Ulusal Konseyi’nden Türk devletinin oyan verdiği Abdulhekim Beşar ve Kamuran Haco katıldı.
Cenevre'deki BM Ofisi'nde başlayan komitenin üçüncü günü oturumları, sona erdi. 150 üyenin üçte birinin söz aldığı oturumlarda Suriye hükümeti, muhalefet ve sivil toplum temsilcileri anayasaya ilişkin görüşlerini sunmuştu. Komite toplantılarının dünkü bölümünde de grup üyeleri, görüş ve önerilerini aktardı.
BM Suriye Özel Temsilcisi Geir O. Pedersen, toplantıların ardından yaptığı açıklamada, 3 gündür devam eden komite toplantılarının ilk bölümünü başarıyla tamamladıklarını vurgulayarak, "Birlikte çalışmaya devam edeceğiz. Küçük kurul (45 kişilik yazım kurulu) pazartesi toplantı yapacak. Bu küçük gruba katılacakların teyidini aldık." ifadelerini kullandı.
Komite çalışmalarının çok iyi geçtiğinin altını çizen Pedersen, şöyle devam etti: "Elbette biliyoruz ki 8,5 yıldır süren çatışmalardan sonra çok derin farklılıklar, pek çok şüpheler ve güven eksikliği var. Fakat şu bir gerçek ki 150 kişilik Suriyeliler birbirine saygı göstererek birlikte oturdular, karşılıklı konuştular. Daha önce Suriye'nin geleceğine yönelik uzlaştığımız gündemi tartışmak oldukça etkileyiciydi." Pedersen, sadece gündem üzerinde uzlaşmakla kalmadıklarını, toplantıların geleceğine ilişkin de anlaşmaya vardıklarını kaydetti.
Rejim temsilcisinden ‘bir sonraki toplantı Şam’da yapılsın’ önerisi
Toplantı bitiminde 150 kişinin çalışmaları ve Anayasa Komitesi'nin iki eş başkanının çalışmalarından çok etkilendiğini, bunu komite üyelerine söylediğini aktaran Pedersen, "Bugün toplantıya son vermeden önce, anayasa yazım kurulunun 45 üyesi konusunda anlaşmaya vardık. 45 kişilik kurul pazartesi burada toplanacak. Dolayısıyla pazartesi günü çalışmalar devam edecek." diye konuştu.
Komitenin Suriye hükümetini temsil eden Eş Başkanı Ahmed Kuzbari, Pedersen'in ardından yaptığı açıklamada, pazartesi başlayacak 45 kişilik yazım kurulunun toplantılarının bir hafta süreceğini, ardından da komite toplantılarına iki hafta ara verileceğini bildirdi.
Kuzbari, "toplantıların genel olarak iyi bir ortamda geçtiğini" dile getirerek, 150 üyeden oluşan Anayasa Komitesi'nin bir sonraki toplantısının Şam'da yapılması tavsiyesinde bulundu.
Hadi el Bahra: Anayasa, adil ve özgür olmalı
Son olarak basın mensuplarının karşısına geçen komitenin sözde muhalif Eş Başkanı Hadi el Bahra ise "150 kişilik toplantıyı bugün itibarıyla tamamladık, genel olarak iyi geçti. Bütün üyeler, görüşlerini bildirdi ve 45 kişilik kurulun çalışmaları için bazı önerilerde bulundu" ifadelerini kullandı.
Suriye'de, 2012'de yazılan da dahil, 1920'den bu yana yazılan tüm anayasaların yazım kurulunun toplantılarında ele alınacağı bilgisini paylaşan Bahra, "Yeni bir anayasa oluşturulacak. Önemli olan bunun adil ve özgür bir anayasa olması." değerlendirmesinde bulundu.
Bahra, Suriye Anayasası'nı Suriyelilerin yazacağını vurgulayarak, "Anayasa yabancılar tarafından yazılmayacak. Elimize herhangi bir taslak verilmedi. Tüm eski anayasa çalışmaları masaya yatırılacak." dedi.
Anayasa yazım kurulunun çalışma usullerinin de belirlendiğine işaret eden Bahra, "Anayasa çalışmaları Cenevre'de olacak. Güvenlik nedenleri ve muhalefet üyelerinin hayati tehlikeleri olduğu için Şam'da toplantıların yapılması mümkün değil." diye konuştu.
Komitenin yapısı
Suriye Anayasa Komitesi, büyük ve küçük olmak üzere iki yapıdan oluşuyor. Büyük yapı, komite üyelerinin tümünü kapsıyor ve Suriye hükümeti, muhalefet heyeti, sivil toplum temsilcileri olmak üzere üç gruptan oluşuyor. Küçük yapı ise üç listeden seçilen 15'şer kişiden meydana geliyor ve anayasanın yazımından sorumlu bulunuyor.
45 kişilik yazım kurulunun hazırladığı taslakları, 150 kişilik büyük yapının onaylaması, karar alınması için ise üyelerin en az yüzde 75'inin 'evet' oyu gerekiyor.
Komitenin yapısıyla ilgili en dikkati çeken husus ise iki eş başkana sahip olması. Muhaliflerin eş başkanlığını Suriye Muhalif ve Devrimci Güçler Ulusal Koalisyonu (SMDK) eski başkanı Hadi El Bahra, Suriye hükümeti heyetinin eş başkanlığını ise önceki anayasayı hazırlayan komitede de yer alan hukukçu Ahmed Kuzbari yürütüyor.
