ABD Hazine Bakanlığı Yabancı Varlıklar Kontrol Ofisi'nin (OFAC), İran İslam Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Ayetullah Ali Hamaney adına çalıştığı gerekçesiyle İran rejimi Dışişleri Bakanı Muhammed Cevad Zarif'in ABD’nin yaptırım uygulanan kişiler listesine eklendiğini açıklaması ve Zarif’i “Hameney’in yalakası” olarak nitelendirmesi, İran rejim yetkililerinin büyük tepkisine sebep oldu.
Uygulanacak yaptırımların Zarif’in ABD ziyaretlerinin durdurulması ve mal varlıklarının dondurulmasını kapsayacağı belirtilirken ABD’nin, kendi şirketlerinden yakıt satın alan uluslar arası diğer havayolu şirketleri üzerinden Zarif’i diğer ülkelere yapacağı ziyaretlerden de alıkoyabileceği savunuluyor. Zira ABD’nin zarifi taşıyan uçak şirketlerine de yaptırım uygulayabileceği belirtiliyor.
Zarif’e yaptırım uygulanmadan önce Alman basınında, Almanya Savunma Bakanlığı'na dayandırılan ve Münih Güvenlik Konferansına katılmak için ülkede bulunan, İran rejimi Dışişleri Bakanı Cevad Zarif’in uçağının deposunun İran rejimine yönelik yaptırımları delmekten çekinen havayolu çalışanlarının yakıt vermeyi reddetmeleri üzerine, Alman ordusuna bağlı deniz kuvvetlerinin uçağa yakıt doldurduğu şeklinde haberler yayınlanmıştı.
Zarif’in ziyaret ettiği ülkeler ve onunla görüşenler de yaptırıma maruz kalabilir
Diğer taraftan, Zarif’in ziyaret edeceği ülkeler ve bu ziyaretlerde Zarif’le görüşme gerçekleştiren kişilerin de ABD yaptırımlarına maruz kalabileceği veya bu ülke ve kişilere belli kısıtlamaların getirilebileceği, hatta Zarif’in Twitter, Facebok ve diğer sosyal medya hesaplarının da dondurulabileceği iddia edildi.
ABD’nin İran rejimi Dışişleri Bakanı’nı yaptırım listesine koyması, Zarif’in ABD’ye gerçekleştireceği ziyaretleri hatta daha önce yaptırım listesine aldığı İran rejimi dini lideri Hasan Ruhani’nin de önümüzdeki Eylül ayında New York’ta gerçekleştirilecek Birleşmiş Milletler (BM) Genel Konseyi toplantısına katılmasını da engelleyebileceği ifade ediliyor. BM Genel Konseyi’ne Cevad Zarif’in de katılması öngörülüyordu.
Zarif: İran dışında bir malvarlığım yok
ABD’nin yaptırım kararına Twitter hesabı üzerinden tepki gösteren bakan Zarif, yaptırımın kendisini etkilemeyeceğini söyledi. Kararın kendisi ve ailesi üzerinde bir etkisinin olmadığını ifade eden Zarif, “İran dışında bir malvarlığım ya da tasarrufum yok" diyerek, "Beni gündeminizde bu kadar büyük bir tehdit olarak gördüğünüz için teşekkür ederim" sözleriyle ABD’nin bu kararına tepkisini dile getirdi.
Washington yönetiminin Zarif’ ve ailesinin ABD’de malvarlığının olup olmadığını bildiği ancak Zarif’e yaptırım yolu ile ve ona yönelik ‘Hamaney’in yalakası’ veya ‘büyük yalaka’ sıfatları üzerinden İran rejimi sistemini ve yönetimini küçük düşürmeyi amaçladığı şeklinde değerlendiriliyor.
İran iç çekişmeleri: Pasdaranlar ile Süleymani’nin Zarif düşmanlığı
Iran rejimi Devrim Muhafızları (pasdaran), pasdaranlara bağlı Kudüs Güçleri Komutanı Kasım Süleymani ve diğer sertlik yanlısı çevreler, Dışişleri Bakanı Cevad Zarif’e karşı büyük bir öfke duymakta. 2015’te imzalanan nükleer anlaşmada kilit bir rol oynayan Zarif’in bu anlaşmadan sonra yıldızı parlamıştı. Ancak ABD’nin anlaşmadan çekilmesi ve yaptırımlara tekrar başlaması ardından sertlik yanlılarının okları tekrar Zarif’e döndü. Zarif’e her fırsatta saldıran Pasdaranlar, Zarif ve temsil ettiği bakanlığı küçük düşürmek için büyük bir bütçe harcıyor.
2019 başında Tahran’ı ziyaret eden Suriye rejimi Devlet Başkanı Beşar Esad’ın Tahran ziyareti sırasında Kasım Süleymani’nin Zarif’in Esad ile görüşmelere katılmasına engel olduğu iddia edilmişti. Zarif de bu engellemeye tepki göstererek Cumhurbaşkanı Hasan Ruhaniye istifasını sunmuş ancak istifası kabul edilmemişti. Zarif, Cumhuri İslami gazetesine verdiği demecinde İran’daki fraksiyonlar arasındaki çatışmanın dış siyasetin belirlenmesinde ‘öldürücü bir zehir’ olduğunu söylemişti.
İran rejimi Dışişleri Bakanı Cevad Zarif, 17 Temmuz’da New York’taki BM genel merkezinde gerçekleştirilen sürdürülebilir kalkınma konulu toplantıya ABD’nin sınırlı vize izniyle gidebilmişti. ABD Dışişleri Bakanlığı, Zarif’e sadece BM genel merkezi ve merkezin birkaç sokak ötesinde bulunan İran rejiminin BM misyonunun yürütüldüğü binası ile sınırlandırmıştı.
2015’teki nükleer anlaşmanın imzalandığı süreçte Obama döneminin Dışişleri Bakanı John Kerry ile Avrupa’da birlikte sokak turuna çıkan Zarif’in o günleri artık sadece hayallerinde görebileceği şeklinde değerlendiriliyor.
