13-23 Kasım tarihlerinde 7 ülkeyi kapsayan Avrupa ve Ortadoğu turuna Paris'ten başlayan ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, Elysee Sarayı’nda Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ile görüşme gerçekleştirdi.
Görüşmeyle ilgili Le Figaro’ya verdiği mülakatta, “Türk devleti ve Erdoğan’ın çok agresif oldukları konusunda Macron ile görüş birliğine vardık” diye belirten Pompeo, İran rejiminin Ortadoğu’da istikrarı bozan temel devlet olduğunu söyledi.
Pompeo, Elysee Sarayı'nda Fransa Dışişleri Bakanı Jean Yves le Drian ile görüşme halindeyken Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron da görüşmeye katıldı.
ABD başkanlık seçimlerini kazanan Joe Biden'ı 10 Kasım'da telefonla arayarak bizzat kutlayan ilk liderlerden olan Macron, "İkinci Trump dönemine yumuşak geçiş olacak" açıklamasını yapan Pompeo ile özellikle kameralardan uzakta görüşmeyi tercih etti.
Fransız diplomasisi Pompeo'nun "nezaket ziyaretine" ilişkin bir süredir diplomatik temaslarda bulunduğu Biden ve ekibini de bilgilendirdi. Le Drian, görüşmenin Pompeo tarafından istendiğini belirterek, “20 Ocak'a kadar görevde olacak Trump yönetimi ve ABD kurumlarının temsilcilerinin kabul edilmesi normaldi” dedi.
İran rejimine baskı politikası
Görüşmenin ardından Fransız Le Figaro gazetesine söyleşi veren ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, Macron ve Le Drian ile, İran rejimi ve nükleer anlaşma, Çin, NATO, Ortadoğu barışı, Türk devletinin saldırgan tutumu ve Dağlık Karabağ konularını ele aldıklarını söyledi.
ABD’nin İran rejimine yönelik uyguladığı ‘yüksek baskı’ politikasının gerekli olduğunun altını çizen ve Avrupa ülkelerinden de İran rejimine karşı sert tutum almasını isteyen Pompeo, Avrupa ülkelerinin nükleer anlaşmadan vazgeçmesi gerektiğini ifade etti.
Le Figaro'ya verdiği söyleşide nükleer anlaşmada imzası olan E3 ülkeleri Almanya, Fransa ve İngiltere ile ABD'nin nükleer anlaşma konusunda aynı düşündüklerini dile getiren Pompeo, “Farklı bir yöntem savunsak da aynı kaygıları paylaşıyoruz. Ama net bir şey var ki, o da anlaşmanın imzalandığı 2015'deki durumla 2020'deki koşulların aynı olmadığı. Bu anlaşma yeniden, farklı biçimde yapılmalı. Macron da, durumun bugün aynı olmadığını kabul etti” dedi.
“İran rejimi Ortadoğu’da istikrarı bozan temel ülke”
Ortadoğu'da barış konusunun da ele alındığı görüşmede Pompeo, İran rejiminin bölgede istikrarı bozan temel devlet olduğu, Irak'ta Şii milislerin, Lübnan'da Hizbullah'ın yarattığı terörün kaynağının da İran rejimi olduğunu söyledi.
ABD'nin Ortadoğu barışı konusunda attığı son adımdan gurur duyduğunu belirten Pompeo, “Önümüzdeki haftalarda, İran'ın Orta Doğu'ya eziyet etme kapasitesini azaltmak için daha yapılacak işler var. Bir gün İran halkının nihayet hak ettiklerini yani, bir teokrasi görünümünün ardında gizlenen kleptokrasiden (hırsızlık hastalığı) ziyade İran'ın çıkarları için hareket eden liderlere kavuşmasını diliyoruz. Tüm Ortadoğu'nun İsrail'in var olma hakkını tanıdığını görmek de harika olurdu” dedi.
“Türkiye'nin saldırgan tavrı”
Pompeo, Le Figaro'nun “Yunanistan ve Fransa gibi NATO ülkeleri ile açık bir çatışma içinde olan Türk devletinin hala NATO'da yeri var mı?" sorusuna, “Cumhurbaşkanı Macron ve ben Türkiye'nin son dönemdeki eylemlerini tartışmak için çok zaman harcadık ve Azerbaycan'a verdiği destek ya da bölgeye Suriye güçleri yerleştirdiği gerçeğinden hareketle çok agresif oldukları konusunda görüş birliğine vardık. Libya'da üçüncü ülkelerin güçlerini ülkeye sokması ya da Doğu Akdeniz'deki eyleminden bahsettik. Bu listeye devam edebilirim. ABD'nin tutumu, bu çatışmaların uluslararası boyuta taşınmasının tüm ülkelere zarar verdiği yönündedir” yanıtını verdi.
“Türk askeri kapasitesinin artan kullanımı bizi endişelendiriyor”
ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, değerlendirmelerini şu sözlerle sürdürdü:”"İster Rusya ister Türkiye, tüm ülkeleri Libya'ya müdahaleye son vermeye çağırdık. Azerbaycan'da da aynı şey geçerli. Dağlık Karabağ konusunda Fransa ve Rusya ile birlikte Minsk Grubu'nun eş başkanlarıyız. İşlerin çözülmesi gereken çerçeve bu ve Türk askeri kapasitesinin gittikçe artan şekilde kullanımı bizi endişelendiriyor. Endişemizi kamuya açık ve özel görüşmelerde açıkça dile getirdik. Avrupa ve ABD, Erdoğan'ı, bu tür eylemleriyle halkının çıkarına iyi hizmet etmediğine ikna etmek için birlikte çalışmalıdır."
İstanbul'da siyasi temas yok
Mike Pompeo, Fransa'nın ardından özel uçağıyla İstanbul’a geçti. Türk devlet yetkilileriyle görüşmeyen Pompeo, yalnızca Fener Rum Patriği Bartholomeos ile bir araya geldi.
Pompeo’nun İstanbul ziyaretinde Türk siyasi yetkililerle görüşme planlamaması Türk hükümet yetkililerinin tepkisini çekti.
Pompeo daha sonra Gürcistan, İsrail, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ve Suudi Arabistan'da temaslarda bulunacak.
