Tacikistan’ın başkenti Duşanbe’de düzenlenen Asya’da İşbirliği ve Güven Arttırıcı Önlemler Konferansı (CICA) liderler zirvesinde sürpriz bir öneride bulanan Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, Asya ülkelerinin tıpkı Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü (NATO) gibi kendi güvenlik yapılanmasını yeniden oluşturmaları gerektiği önerisinde bulundu.
Duşanbe’deki konferansta yaptığı konuşmada Asya ülkelerinin birçok açıdan savunmasız olduklarına dikkat çeken Cinping, “Çin olarak, Asya ülkeleri güvenliğin yeni baştan ve geniş bir çerçevede ele alınması gerektiğini düşünüyoruz. Asya ülkeleri el ele vererek bölgemizde güvenliğe tehdit oluşturan unsurlara karşı koymalı. Yeni tarzdaki bu güvenlik işbirliği bölge ülkeleri arasında sıkı temas ve birbirine güven esasına dayanmalı” dedi.
Cinping’in önerisine Putin’den destek
Konferansta Çin lideri Şi’yi destekleyen bir konuşma yapan Rusya lideri Vladimir Putin, ABD’nin son dönemde tüm kuralları çiğnediğini savunarak ABD’yi eleştirdi. Dünyanın özellikle ekonomik ilişkiler bakımından ‘kuralsız dövüş’ arenasına dönüştüğü söyleyen Putin, konuşmasını şöyle sürdürdü:
“Dünya ekonomisinde adaletli ilişki ortamının yeniden tesis edilebilmesi için ilgili ülkeler arasında geniş çaplı işbirliği yapılmalı. Mevcut kuralsız dövüş modellerinden ivedi biçimde vazgeçilmeli. Bizim Rusya olarak işaret ettiğimiz bu vahim problemin çözülmesi gerektiğini düşünenler, ilk etapta dünya ticaretinde sosyal ve insani boyut içeren ürünleri yaptırım politikaları dışında bırakmalı. Örneğin, tıbbi araç ve gereçler yaptırımlar dışında tutularak iyi niyet adımı atılmalı” dedi. Güvenliğin çok uluslu Asya kıtasında en önemli unsurlardan biri haline geldiğini de hatırlatan Putin, “Terörle mücadele de Asya ülkeleri gündeminde de ciddi bir problem olarak duruyor. Terörist örgütler her geçen gün biyolojik, kimyasal ve diğer kitle imha silahlarına biraz daha yaklaşıyor. Bu ciddi tehditlere karşı, zaman kaybedilmeden geniş işbirliği ile çözüm bulunmalı.”
CICA’nın temelini Nazarbayev atmıştı
Tacikistan’ın başkenti Duşanbe’de bu yıl beşincisi yapılan Asya İşbirliği ve Güvenlik Arttırıcı Önlemler Konferansı (CICA) fikrini 1992’de Kazakistan’ın eski lideri Nursultan Nazarbayev hayata geçirmişti. Günümüzde CICA üye ülkeleri şunlar: “Azerbaycan, Afganistan, Bangladeş, Bahreyn, Vietnam, Mısır, İsrail, Hindistan, Ürdün, Irak, İran, Kazakistan, Kamboçya, Katar, Kırgızistan, Çin, Moğolistan, Birleşik Arap Emirlikleri(BAE), Filistin, Pakistan, Güney Kore, Rusya, Tacikistan, Tayland, Türkiye, Özbekistan ve Sri Lanka.” Duşanbe’deki beşinci konferansa liderler düzeyinde temsil edilen 13 ülke ise Azerbaycan, Afganistan, Bangladeş, İran, Kazakistan, Kamboçya, Kırgızistan, Çin, Pakistan, Tacikistan, Türkiye, Özbekistan ve Sri Lanka oldu.
