بە گفتە عضو هیات علمی مرکز تحقیقات سازمان پزشکی قانونی ایران، سلطانی نژاد سال گذشته ۶۴۰ نفر در اثر مسمومیت با قرص برنج در کشور جان خود را از دست دادند که این رقم در مقایسه با سال قبل از آن که آمار تلفات قرص برنج در ایران، ۵۹۸ نفر بود، 7درصد افزایش یافته است.
آلومینیوم فسفید به «قرص برنج» معروف است که از آن برای ضدعفونی و جلوگیری از آفت‌زدگی غلات استفاده می‌شود و در ایران به ویژه در نواحی شمالی ایران جهت نگهداری برنج و سایر غلات در انبارها و جلوگیری از تاثیر مخرب حشرات موذی، نسبتا رایج است
قرص برنج سم‌های خطرناکی هستند که در مدت زمان کمی می‌توانند قربانیان خود را به سادگی از پا درآورند. مرگ بر اثر مصرف قرص برنج مرگی دردناک است و فرد عطش زیادی دارد . در این مرگ فرد تا زنده است، هوشیار و بیدار بوده و سوزش شدیدی در بدن خود احساس می‌کند. این قرص ظرف 3 تا 4ساعت سیستم تنفسی و قلب را دچار مشکل می‌کند و فرد در اثر مرگی زجرآور خواهد مرد.
قرص برنج در اغلب کشورها ممنوع است و تنها در چند کشور آسیایی این ماده سمی به‌راحتی در دسترس عموم قرار می‌گیرد. اما در ایران حتی با وجود افزایش قربانیان هر ساله این سم و آمارهایی که از روند رو به رشد این موضوع حکایت دارد تاکنون کسی سخت‌گیری قابل توجهی در مورد عرضه آن به عموم شاهد نبوده است. دسترسی آسان به قرص برنج در کشور زمانی نگران کننده‌تر به نظر می‌رسد که بدانیم این قرص با خودکشی گره خورده است و نقش پررنگی در خودکشی‌ها ایفا می‌کند. براساس آمارهای رسمی و به گفته کارشناسان بیشترین مسمومیت با قرص برنج و مرگ و میر ناشی از آن به دنبال انتخاب آن برای خودکشی رخ می‌دهد.
استان تهران همچنان در صدر استان‌های ایران است که بیشترین قربانی را در خود جای داده است. متخصص سم شناسی و عضو هیات علمی مرکز تحقیقات پزشکی قانونی در رابطه با میزان کشندگی قرص برنج به ایلنا گفت: متاسفانه به دلیل عواملی مانند سمیت بالا و میزان کشندگی زیاد این ماده و سهولت دسترسی به این سم، در سالیان اخیر آمار نسبتا بالای مسمومیت‌های ناشی از این عوامل درایران به ویژه در برخی استان‌ها مانند تهران، گیلان، مازندران و گلستان رواج یافته است
قرص برنج که زمانی تنها کاربردش استفاده از آن بعنوان آفت کش محصولات کشاورزی بود اکنون آفت جان انسان‌ها نیز شده است و بیشترین قربانیان خود را از بین کسانی که تمایل به خودکشی دارند و در رده سنی 20 تا 40 ساله قرار دارند ،انتخاب می‌کند.
سلطانی‌نژاد با بیان اینکه قرص برنج هیچ پادزهری ندارد و اقدامات درمانی شامل اقدامات حمایتی- علامتی است، خیال افرادی را که به قصد پایان دادن به زندگی‌شان از این قرص استفاده می‌کند راحت کرد که هیچ‌گونه درمانی که آنان را به زندگی بازگرداند وجود ندارد.
وی افزود:علایم و نشانه‌های مسمومیت، در طی10 الی15دقیقه اول بعد از بلع ظاهر می‌شوند و مرگ بیمار ممکن است در مدت کمتر از ۶ ساعت رخ دهد. بیشتر مرگ و میرها در خلال ۱۲تا۲۴ ساعات اولیه مسمومیت اتفاق می‌افتد و معمولاً ناشی از ایست قلبی است. مرگ و میر بعد از ۲۴ ساعت اغلب ناشی از نارسایی کبدی است. علائم مسمومیت ناشی از درگیری سیستم‌های قلبی- عروقی، گوارشی، عصبی و ریوی است.
وی به علایم بالینی مسمومیت با فسفید آلومینیوم اشاره کرد و گفت: شایع‌ترین علایم و نشانه‌های بالینی مسمومیت با فسفیدآلومینیوم عبارتنداز بی‌قراری، تحریک‌پذیری، گیجی، سرگیجه، لرزش، دوبینی، عدم تعادل، سرفه، تنگی نفس، درد کولیک شکمی، تهوع، استفراغ، در پاره‌ای موارد استفراغ سیاه رنگ، مدفوع سیاه رنگ، تعریق، ضعف و بی حالی، افت شدید فشار خون، کاهش برونده قلبی، اختلال و بی نظمی در ضربان قلب، ادم ریوی، سیانوز، اختلالات کلیوی، زردی، بزرگی کبد و طحال، فلج روده، تشنج، نشانگان دیسترس تنفسی حاد. همچنین افت شدید فشار خون و شوک شایع ترین علامت در مسمومیت‌های شدید است.
متخصص سم‌شناسی و عضو هیات علمی مرکز تحقیقات پزشکی قانونی با بیان اینکه همچنین بوی ماهی گندیده از تنفس بیمار ممکن است استشمام شود، تصریح کرد: علائم تاخیری مسمومیت نیز شامل ادم ریوی، تتانی هیپوکلسمیک، کلاپس قلبی- عروقی، آسیب کبدی، برادیکاردی، اسیدوزمتابولیک، اختلالات قلبی، ترومبوسیتوپنی و متهموگلوبینمی است.
