ABD'de yönetim değişikliğine günler kala, Türk devletine yönelik yaptırımlar yeniden siyasetin ana gündem maddelerinden biri haline geldi.
Senato ve Temsilciler Meclisi’nin Demokrat ve Cumhuriyetçi üyeleri arasında aylardır devam eden müzakereler sonucunda Türk devletine Rusya’dan satın aldığı S-400 füze savunma sistemi nedeniyle yaptırım uygulanmasını da öngören savunma bütçesi yasa tasarısının Dışişleri Bakanlığı’na sunulması ardından Cumhuriyetçi senatörler Lindsey Graham ve James Lankford da Başkan Donald Trump’a Türk devletine uygulanması gereken yaptırımları uygulaması çağrısında bulundu.
Senatörler Lindsey Graham ve James Lankford, Wall Street Journal gazetesinde yayımlanan mektuplarında “Türkiye, aldığı kararların sonuçlarına katlanmalı” ifadelerini kullandı.
Ulusal Savunma Yetkilendirme Yasası (NDAA) olarak bilinen Kongre'nin 2021 savunma bütçesinde Türk devletine S-400 alımı sebebiyle yaptırım uygulanmasının talep edilmesinin ardından, Trump'a yakınlığıyla ve Ankara-Washington hattındaki etkinliğiyle tanınan Senatör Lindsey Graham ile Senatör James Lankford, kaleme aldıkları mektupta “Türkiye'nin Rusya'yla cilveleşmesinin bedeli” olarak nitelendirdikleri yaptırımların uygulanmasını istedi.
“F-35'leri düşürmek için tasarlanmış S-400'ler kabul edilmez”
“Kıymetli bir müttefik kayıp gitti” ifadelerinin yer aldığı mektupta şu ifadeler kullanıldı:
“ABD, Türkiye’ye 100 adet F-35 savaş jeti satmayı ve Türk şirketlerinin, bu uçakların parçalarının üretimine katılmasını kabul etti. Fakat Ankara üç yıl önce, F-35’leri düşürmek için tasarlanmış Rus yapımı S-400 hava savunma sistemini satın almaya karar verdi. Rus ‘danışmanların’ F-35’lerin yakınında çalışmasına ve S-400’lerin Amerikan hayalet uçaklarının radar yakınlığında tutulması kabul edilemez.
“CAATSA Yasası bunu gerektiriyor”
Diplomatlar, Pentagon ve bizim de aralarında bulunduğumuz senatörler, Türkiye hükümetinin yetkililerini, bunun sonuçları olacağı konusunda uyardı. Başkan şimdi yasalara uymalı ve Türk varlıklarına yaptırım uygulamalı. ABD'nin Hasımlarıyla Yaptırımlar Yoluyla Mücadele Etme Yasası (Countering America's Adversaries Through Sanctions Act - CAATSA), Rusya, İran veya Kuzey Kore ile savunma alanında 'ciddi alışveriş' yapan ülkelere yaptırım gerektiriyor.
“Başkan Trump her fırsatı sundu”
Başkan Trump, Amerikan çıkarlarına öncelik vermeye bağlılığını ortaya koydu. Ve Başkan, Türkiye'ye NATO'yla işbirliği yapması için olabilecek her fırsatı verdi. Kongre, partiler arası kapsamlı bir destekle, geçen yılın da savunma bütçesinde de Türkiye'ye karşı harekete geçilmesi yönünde ifadelere yer vermişti.
“Dünya ekonomisinin yüzde 20’si mi, ekonomisi bir eyaletimizinkinden küçük olanı mı?”
ABD yerine Rusya’yı seçtiği için Türkiye’yi cezalandırmak açık bir uyarı olacaktır. Diğer ülkeler, kimin daha iyi bir ticaret ortağı olacağını gözden geçirmeli: Dünya ekonomisinin yüzde 20’sinden fazlası anlamına gelen ABD mi, yoksa ekonomisi bazı Amerikan eyaletlerininkinden küçük olan Rusya mı? Yaptırımları uygulamamak, ABD'nin zorlu kararlar vermeye istekli olmadığı yönünde bir mesaj verecektir.
“Rus savunma sisteminin deneme atışları yapıldı”
Türkiye'nin halkı bizim hâlâ dostumuz. Fakat liderleri, F-35'lerle bağlantılı binlerce istihdam olanağını terk etmeyi ve zaten zorlanmakta olan bir ekonomiye yaptırımları davet etme yolunu seçti. İşler bu şekilde olmak zorunda değildi. Fakat Türk liderliği daha ileri adımlarla bastırıyor ve haberlere göre, Rus savunma sisteminin deneme atışları yapıldı.
“Türkiye sonuçlarına katlanmalı”
ABD’nin, Amerikan çıkarlarını İran, Rusya ya da Kuzey Kore’nin tehditlerine karşı koruma yükümlülüğü var. Türkiye de aldığı kararların sonuçlarına katlanmalı.”
Senato ve Temsilciler Meclisi tarafından hazırlanıp Dışişleri Bakanlığı’na gönderilen 2021 yılında savunma alanında yapılacak harcamaların kapsamını belirleyen ve Ulusal Savunma Yetkilendirme Yasası (NDAA) olarak bilinen tasarının önümüzdeki hafta Senato gündemine gelmesi bekleniyor.
4 bin 500 sayfadan oluşan 740 milyar dolarlık tasarı Türk devletine Rusya’dan satın aldığı S-400 füze savunma sistemi sebebiyle yaptırım uygulanmasını da öngörüyor.
ABD Başkanı Donald Trump, ABD’nin Hasımlarıyla Yaptırımlar Yoluyla Mücadele Yasası (CAATSA) çerçevesinde Türk devletine uygulaması gereken yaptırımları bekletmişti.
Savunma tasarısı ise, ABD Başkanı Trump’ın 30 gün içinde CAATSA uyarınca dört ya da beş yaptırım maddesini uygulamasını öngörüyor.
Tasarının önümüzdeki hafta yasalaşması halinde, Türk devletine yaptırımı uygulayan Trump yönetimi olacak. Savunma tasarısının yasalaşmasının gecikmesi halinde ise, Türk devletine yaptırımı 20 Ocak’ta görevi resmen devralacak olan yeni Başkan Joe Biden yönetiminin uygulaması bekleniyor.
