Batı Kürdistanlı (Rojava) siyasi analist Welid Çoli, ABD’nin Suriye ve Rojava’da 2019’da izlediği siyaset çizgisinin birçok siyasi merkezin ve tarafın öngörülerini ve beklentilerini altüst ettiğini dolayısıyla Kürtlerin siyasal seçenek olarak Şam’a yönelmesi gerektiğini söyledi.
ABD’nin Suriye’de kalma gerekçesini DAİŞ’in bitirilmesine, İran’ın yayılmacılığının engellenmesine bağladığını ve ayrıca Suriye sorununa siyasal bir çözüm bulunana dek ülkede kalacağının sinyallerini verdiğini dile getiren Çoli, “Bu yaklaşım Suriye ve Rojava’daki taraflara özellikle de Kürtlere büyük bir umut aşılıyordu. Fakat maalesef ABD’nin Suriye politikası çok değişken oldu. Trump’ın kararı Kürtleri de zor durumda bıraktı” ifadelerini kullandı.
Afrin’de Rusya’nın, Grê Spi ve Serêkaniyê’de ise ABD’nin Türk devletiyle çıkarlarını gözeterek operasyonlara göz yumduğunu belirten Welid Çoli, “Kürtler eninde sonunda Şam’ın yolunu tutacak. Şam Kürtler için son seçenek gibi duruyor. Artık eski Şam mı olur yada gelecekteki yeni Şam mı olur onu göreceğiz. Fakat Suriye rejimi de şu ana kadar Kürtlerle müzakere adına ciddi bir adım atmadı” dedi.
“ABD’nin Suriye’deki varlığı Rojava Özerk Yönetimi’ne, Demokratik Suriye Güçleri’ne (HSD) bağlı bir durum değildir” diyen Çoli, “ABD DAİŞ’in Kobani saldırılarından sonra Rojava’ya geçti. O zaman Suriye rejimi ve Rusya HSD’ye yardım etseydi ABD’nin geçişi engellenirdi. Öte yandan askeri anlamda HSD, ABD’nin öncülüğündeki Uluslararası Koalisyon’un müttefiki durumunda ama siyasi çözümün de Şam ile gerçekleşebileceğini savunuyor” diye konuştu.
Kürt temsilcilerden Moskova’ya ‘Şam’a baskı yap’ çağrısı
Öte yandan Suriye Anayasa Komitesi’nin Kürt üyeleri, Suriye Anayasa Komitesi’nin çalışmalarına katılması için Moskova’yı, Şam’a baskı yapmaya çağırdı. Üyeler, anayasal sorunların çözümünü engellemek isteyen hükümet heyetinin, son Cenevre toplantılarının başarısızlığından sorumlu olduğunu belirterek, ademi merkeziyetçi ve çoğulcu bir demokratik rejim talebinde bulundu.
Suriye Yüksek Müzakere Konseyi’ne bağlı Anayasa Komitesi üyesi Gabriel Moushe Gawrieh, tüm Suriyelilerin taleplerini karşılayan yeni bir anayasaya ulaşmak amacıyla Anayasa Komitesi’nin toplantılarına ciddiyet ve pozitiflikle bağlı olduklarını söyledi. Moushe Gawrieh, “İlk oturum ve mini komite toplantıları sırasında birçok öneride bulunduk ve süreci sürdürme arzumuzu gösterdik” dedi.
Gabriel Moushe Gawrieh, muhalif Suriye Koalisyonu’na bağlı Asur Demokrat Örgütü’nün siyasi bir üyesi olarak görev yapıyor. Gawrieh, hükümet heyetinin, anayasal meselelerin özüne girmekten ve anayasayla ilgili siyasi meseleleri gündeme getirmekten kaçındığını belirtti. Yetkili, “Rejim heyeti, aylarca yaşanan gecikmeden sonra Rusya baskısı altında kaldı. Uygulama ve davranış kuralları, ilk turda üzerinde anlaşma sağlanmış olan bir duvara çarptı” ifadelerini kullandı.
Anayasanın hazırlanması için oluşturulan mini komitenin bir üyesi olan Yüksek Müzakere Konseyi’ne bağlı Suriye Kürt Ulusal Konseyi’nden Kamiran Hajo, “Hükümet heyeti, ulusal sütunları tartışmaya kararlıdır. Onlara, bu ve diğer meselelerin, Suriye çatışmasıyla ilgili 2254 sayılı kararda geçen diğer uzmanlaşmış komitelerle tartışılabileceğini söyledik” dedi.
Birleşmiş Milletler (BM) himayesinde yeni bir Suriye anayasası hazırlama görevi, hükümet, muhalifler ve sivil toplum arasında eşit olarak bölünmüş 150 kişiye verildi.
Öte yandan Anayasa Komitesi’nin bağımsız bir üyesi olan Doursen Oskan, Suriyeli sivil toplum listesinin, komite toplantılarını ve siyasi meseleleri anayasa bağlamına dahil etme çalışmalarını askıya aldığını söyledi. Oskan, “Anlaşmazlığın özü olarak şunları, temel bir anayasal madde olarak görüyorum; Suriye topraklarının birliği, bağımsızlığı, egemenliği ve bütünlüğü. Bu madde, doğrudan Türk askeri harekâtının ve Suriye topraklarındaki varlığının reddiyle ilgilidir” dedi. Oskan, Suriye hükümeti heyetinin ve rejime sadık sivil toplum kuruluşlarının büyük bir kesiminin, devletin egemenliğini etkileyen önemli bir ulusal sütun olarak bu maddeye bağlı olduğunu belirtti.
Gabriel Moushe Gawrieh, Rusya’ya Suriye rejimine baskı yapma ve onu müzakere masasına geri döndürme çağrısında bulundu. Moushe Gawrieh, ‘uluslararası topluma nüfuz eden taraflara, zaman kaybetme girişimlerini durdurmak için rejime daha fazla baskı uygulama’ çağrısı yaptı. Kamiran Hajo ise, rejimin, zaman kazanmak için komite toplantılarını erteleyeceğini ve aksatacağını söylerken, “Nihayetinde, anayasal deklarasyon bütüncül bir siyasi sürece uzanacak ve bunun sonucunda da değişime, ademi merkeziyetçi ve çoğulcu bir demokratik sistemin benimsenmesine yol açacaktır” dedi.
