Bağdat’ta temaslarda bulunan Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK) heyeti, Irak merkezi hükümetinden tartışmalı bölgeler diye tabir edilen Erbil idaresinde olmayan Kürdistan topraklarının referandum ile hangi idareye bağlanacağının belirlenmesini öngören 140. Maddeyi uygulamasını istedi.
BMGK Dönem Başkanı Mansur el-Uteybi başkanlığındaki heyet, Irak Cumhurbaşkanı Berhem Salih, Başbakan Adil Abdülmehdi, Kürdistan Bölge Yönetimi Başkanı Neçirvan Barzani, Kürdistan Parlamentosu Başkanı Vala Ferid, Kürdistan Bölgesi İçişleri Bakanı Kerim Sincari, Irak Meclis Başkanı Muhammed el-Halbusi, Irak'taki Birleşmiş Milletler (BM) yetkilileri ve sivil toplum kuruluşları temsilcileriyle görüşmeleri ardından basın açıklaması yaptı.
Basın açıklamasında konuşan Dönem Başkanı Mansur el-Uteybi, BMGK’nin Kürdistan Bölgesi idaresi dışında yer alan Kürdistan topraklarında 140’ıncı maddenin gereklerinin yerine getirilmesini desteklediğini söyledi.
BMGK'nın açık bir mesajını görüşmeler sırasında Iraklı yetkililere ilettiklerini belirten Uteybi, "Güvenlik konseyinin mesajı gayet net ve uluslararası toplumun Irak'ın yanında olduğunu açıklıyor. Irak halkı, ülkenin çeşitli bölgelerinde sivillere yönelik ihlalde bulunup suç işleyen DAİŞ'in hezimete uğratılmasında büyük bedel ödedi." diye konuştu.
Irak merkezi hükümeti ve Kürdistan Bölge Yönetimi arasında başta Kerkük olmak üzere diğer tartışmalı bölgelerin statüsünü belirleyecek anayasanın 140. maddesi hakkında BMGK'nin girişimlerinin ne olacağı yönündeki soruyu cevaplayan Uteybi, "Bu konuyu görüşmelerimizde yetkililerle konuştuk. BM ve uluslararası toplum, anayasanın uygulanması ve anayasaya bağlı kalınması noktasında Irak'ı destekliyor. Herkesin de bu yönde girişimlerinin olduğuna inanıyorum. Irak'ta tüm unsurlar arasında diyaloğu ve anayasaya bağlı kalınmasını destekliyoruz." cevabını verdi.
Tartışmalı topraklar
Kürdistan Bölgesi idaresi dışında Kalan Kürdistan toprakları Irak Anayasası’nda statüsü tanımlanmamış, ‘tartışmalı bölgeler’ olarak nitelendirilmiş. Anayasa’nın 140’ıncı maddesi, bu bölgelerde referanduma gidilerek Bağdat’a mı yoksa Erbil’e bağlanmak istediklerinin netleşmesi gerekiyor. Ancak Irak merkezi hükümetleri 2007 yılında hayata geçirilmesi gereken 140. Maddenin uygulanmasını politik bir tutum neticesinde uygulamaya geçirmedi. Zira bu topraklarda Kürtlerin ezici bir şekilde çoğunlukta olduğu ve yapılacak referandumda Kürdistan Bölgesi idaresine bağlanacağı belli.
DAİŞ teröristlerinin Kürdistan Bölgesi ve Irak’a saldırması ve Irak ordusunun dağılması ardından, bu topraklar Peşmerge güçlerinin denetimine geçmişti. 25 Eylül 2017’de Kürdistan Bölgesi’nde gerçekleştirilen bağımsızlık referandumu ardından Erbil ile Bağdat arasında başlayan zıtlaşma sonrası 16 Ekim 2017’de, İran rejimi destekli Haşdi Şabi milis grupları ile Irak ordusu tarafından işgal edilmişti.
Önemli petrol yataklarına sahip
Kerkük, Xurmatu, Xaneqin, Hamdaniye, Qeretepe, Telkeyf, Şengal, Maxmur, Zummar, Sinun, Rabia, Başıka, Gwer ve Ninova Ovası’ndaki köylerin de dahil olduğu ve önemli petrol yataklarına sahip bu topraklarda Haşdi Şabi milisleri Kürtlerin ev ve işyerlerini talan etme, öldürme ve insan kaçırma gibi terörist uygulamalara başlamış, Saddam Hüseyin liderliğindeki Baas rejiminin çokça yaptığı gibi bu bölgeleri Araplaştırma faaliyetlerine hız vermişti.
