دریا عثمان پور
مشارکت به‌معنی به‌کار گرفتن منابع شخصی به‌منظور سهیم شدن در یک اقدام جمعی است. مشارکت مردم در فرآیندهای اجتماعی و سیاسی و ... به طور کلی یکی از نشانه های توسعه به طور کلی و توسعه فراگیر به طور اخص می باشد، از اینرو مشارکت بیش از پیش زنان کورد در امور اجتماعی، فرهنگی و سیاسی، نشانگر توسعه کوردستان در ایران است که این امر اضطراب بیش از پیش جمهوری اسلامی ایران را در پی داشته است و در رد فعل به این شاخصه، اقدام به دستگیری و ایجاد وحشت متوحشانه در بین فعالین زن کورد نموده است.
هرگونه فعالیتی اعم از سیاسی و فرهنگی و حقوق بشری در سیستم توتالیتر جمهوری اسلامی ایران، تبعات گاها جبران ناپذیری از قبیل مرگ، ترور، زندانی طویل المدت و حتی مادام العمر را در پی دارد. این تبعات برای زنان اما بیش از مردان است، چرا که دیدگاه حاکمیت مطلقه فقیه به زنان و برخوردهای غیرقانونی و غیراخلاقی با زنان در بازداشتگاهها، زندانها و طی مراحل مختلف بازداشت تا صدور حکم کاملا غیرانسانی و غیراخلاقی است. موارد کثیری را در این زمینه و طی چهل سال حکومت دینی ولایت مطلقه فقیه در ایران تجربه کرده ایم.
طی مدت اخیر و با گسترش دامنه فعالیت زنان در ایران و به ویژه زنان کورد در حوزه های مختلف اجتماعی-فرهنگی و حقوق بشری، دستگیریهای زنان کورد نیز افزایش چشمگیری را به دنبال داشته است که گاها به درهم شکستن غرور اجتماعی و فردی این زنان فعال کورد منجر شده است که در صورت عدم وجود دیدگاهی باز به زنان در کوردستان، هزینه های این بانون می توانست بیش از آنی باشد که اکنون در جریان است.
بر اساس گزارش شبکه حقوق بشر کوردستان که به مناسبت هشت مارس، روز جهانی زنان از بازداشت و حبس فعالان زن کورد طی ۸ مارس ۲۰۱۹ تا ۸ مارس ۲۰۲۰ (۱۸ اسفند ۱۳۹۷ ـ ۱۷ اسفند ۱۳۹۸) منتشر شده است ،طی این مدت حداقل ۲۸ فعال زن کورد توسط نیروهای امنیتی بازداشت شده‌اند. تعدادی از این افراد با گذشت ماه‌ها همچنان در بازداشت به سر می‌برند یا با صدور احکام حبس روانه زندان شده‌اند. همچنین زینب جلالیان همچنان به عنوان تنها زن زندانی سیاسی با حکم حبس ابد از سال ۱۳۸۶ در زندان نگهداری می‌شود.
در ذیل به ارائه آماری از دستگیری زنان فعال کورد طی پنج سال اخیر در ایران می پردازیم که در این میان، نمونه هائی از خودکشی پس از بیرون آمدن از بازداشتگاه بر اثر تجاوز مأموران رژیم نیز دیده می شود. مواردی که مع الأسف پس از خبری شدن، از اذهان پاک شده و هیچگاه به یاد آورده نمی شوند و همین امر نیز رهائی رژیم از موارد نقض حقوق بشری با درج موارد جدید را در پی دارد. در این نوشتار اما می خواهیم به این سنت نانوشته پایان داده و این موارد را باری دیگر به اذهان و جامعه بین المللی و حقوق بشری یادآوری نمائیم.
شعبه سوم دادگاه انقلاب اسلامی سنندج، زهرا محمدی، معلم زبان کوردی و یکی از فعالان مدنی کورد اهل شهرستان سنندج و از اعضای انجمن مردم‌نهاد فرهنگی-اجتماعی نوژین،را به ده سال حبس تعزیری محکوم کردحکم زندان زهرا محمدی سه‌شنبه ۲۴ تیر در دادگاه انقلاب سنندج به وکیل او ابلاغ شد. زهرا محمدی ۱۱ آ‌ذر ۹۸ با وثیقه سنگین ۷۰۰ میلیون تومانی به صورت موقت تا پایان مراحل دادرسی آزاد شد. زمانی که زهرا محمدی با وثیقه از زندان آزاد شده، بازجو با برادرش تماس گرفته و به او هشدار داده که زهرا به صورت ۲۴ ساعته زیر نظر خواهد بود و چنانچه خطایی از او سر بزند، بلافاصله دستگیر خواهد شد و وثیقه هم فاقد اعتبار می‌شود.
زهرا محمدی در تاریخ دوم خرداد ۹۸ به همراه ادریس و ریبوار منبری با یورش نیروهای لباس شخصی در منزل پدرش دستگیر شد. ریبوار و ادریس منبری بعد از یک ماه بازداشت تبرئه و آزاد شدند، اما زهرا محمدی به مدت شش ماه در بازداشت موقت به سر برد. او در طول این مدت برای اعتراف اجباری تحت فشار قرار داشت و یک بار بدون اطلاع به وکیل مدافع و خانواده‌اش جهت تفهیم اتهام به صورت مخفیانه به دادگاه برده شد.
زینب جلالیان زندانی سیاسی کورد محکوم به حبس ابد در ایران در نهمین سال حبس خود در زندان خوی بسر می‌برد که اکنون با خطر از دست دادن بینایی اش به طور کامل، روبروست و علیرغم در خواستهای مکرر سازمان ملل جهت آزادی وی، هنوز هیچگونه پاسخ مثبتی به آن داده نشده و حتی از حق مرخصی جهت تداوی نیز محروم است.
باشروع موج جدید بازداشت شهروندان کورد که از ۲۰ دی (9 ژانویه 2021) آغاز شد، دستكم ۹ زن در شهرهای کرمانشاه، بانه، نقده، بوکان و مهاباد توسط نهادهای امنیتی جمهوری اسلامی ایران بازداشت شده‌اند.
بر طبق این گزارش سه نفر از زنان بازداشت شده به نام‌های نازنین اتابکی و نسرین یزدانی‌پور اهل کرمانشاه و ترانه محمدی اهل بانه همان روز بازداشت آزاد شده و پنج زن دیگر کماکان در بازداشت به سر می‌برند.
همچنین، دریا طالبانی و اسرین محمدی اهل مهاباد و عظیمه ناصری اهل بوکان که روز شنبه ۲۰ دی برابر با 09.01.2021 در شهرهای مهاباد، تهران و بوکان بازداشت شده بودند، هم‌اکنون در بازداشتگاه اطلاعات سپاه ارومیه محبوس هستند و تماس‌های کوتاه یک دقیقه‌ای با خانواده‌هایشان داشته‌اند.
از سوی دیگر، از سرنوشت گلاویژ عبداللهی اهل نقده، فریبا احمدی و روژین محمدپور اهل بوکان که در تاریخ ۲۴ دی و ۳۰ دی بازداشت شده‌اند هیچ خبری در دست نیست و محل نگهداریشان نامعلوم است.
هه‌نگاو مطلع شده است که طی دو هفته گذشته دست‌کم ۱۱ فعال زن دیگر در در شهرهای کرمانشاه، مریوان، بوکان و مهاباد توسط نهادهای امنیتی احضار و مورد بازجویی قرار گرفته‌اند.
اسامی افراد بازداشت شده به شرح زیر است
۱ـ دریا طالبانی اهل مهاباد در تاریخ ۲۰ دی‌ماه 1399در مهاباد بازداشت شده است.
۲ـ اسرین محمدی اهل مهاباد در تاریخ ۲۰ دی‌ماه 1399در تهران بازداشت شده است.
۳ـ عظیمه ناصری اهل بوکان در تاریخ ۲۰ دی‌ماه 1399در بوکان بازداشت شده است.
۴ـ ترانه محمدی اهل بانه در تاریخ ۲۲ دی‌ماه 1399در بانه بازداشت شده است.
۵ـ گلاویژ عبداللهی اهل نقده در تاریخ ۲۴ دی‌ماه 1399در ن نقده بازداشت شده است.
۶ـ نازنین اتابکی اهل کرمانشاه در تاریخ ۲۷ دی‌ماه 1399در کرمانشاه بازداشت شده است.
۷ـ نسرین یزدانی‌پور اهل کرمانشاه در تاریخ ۲۷ دی‌ماه 1399در کرمانشاه بازداشت شده است.
۸ـ فریبا احمدی اهل بوکان در تاریخ ۳۰ دی‌ماه 1399در بوکان بازداشت شده است.
۹ـ روژین محمدپور اهل بوکان در تاریخ ۳۰ دی‌ماه 1399 در بوکان بازداشت شده است.
دو تن از اعضای بازداشت‌شده یک گروه موسیقی زنان در کرمانشاه با قرار وثیقه آزاد شدند و از سه تن دیگر نیز برای عدم شرکت در کلیپ‌های تبلیغاتی، تعهد کتبی گرفته شده است.
حسن حیدری، رئیس پلیس امنیت کرمانشاه، روز ۲۸ دی‌ماه 1399 شمسی ضمن «هنجارشکن» خواندن اعضای یک گروه موسیقی در کرمانشاه از شناسایی و بازداشت عوامل دخیل در تولید و انتشار ویدئویی از این گروه خبر داده بود. گروه موسیقی بانوان «گلاریس» در سال ٩۶ در کرمانشاه تأسیس شد و در این سال‌ها در زمینه موسیقی فلکلور و سنتی فعالیت داشته است.
روز سه‌شنبه ۱۴ بهمن ۱۳۹۹ (۲ فوریه ۲۰۲۱)، نیروهای وزارت اطلاعات به منزل خانم رویا جلالی، فعال فرهنگی کورد و مادر دو فرزند و دارای مریضی MS هجوم برده و اقدام به بازداشت وی کرده‌اند.
بازداشت ”سمیە ویسمرادی“معلم کورد اهل شهرستان جوانرود، در حین تدریس از سوی نیروهای امنیتی رژیم ایران در کرماشان.
کشف و گیدا شدن جسد جسد خانم ”خدیجە خدیر“ از فعالین زیست محیطی مهاباد در حد فاصل بوکان و مهاباد در روز یکشنبە ١٥ دی ٩٨ (٥ ژانویە ٢٠١٩).
بازداشت پریسا سیفی، فعال فرهنگی و هنرمند اهل کامیاران کە از روز سەشنبە ٢١ آبان ٩٨ (١٢ نوامبر ٢٠١٩)، توسط نیروهای اطلاعات سپاه سنندج.
بازداشت ”خانم ایران راه پیکر“ ٣٣ سالە و فرزند محمد غریب، در روز روز سەشنبە (٢٤ اردیبهشت ٩٨ / ١٤ می ٢٠١٩)، نیروهای ادارە اطلاعات مریوان.
یورش نیروهای امنیتی شهر دیولان در روز دوشنبە ١١ بهمن‌ماه، بە منزل خانم پروانە حسین پناهی یورش و اقدام بە بازداشت وی پس از ضرب و شتم.
یورش نیروهای ادارە اطلاعات سنە در روز پنج شنبە (١٨ مرداد ٩٧ / ٩ آگوست ٢٠١٨)، به منزل خانم سحر کاظمی و بازداشت وی.
احضار پیرزن بیمار و خفته در بستر کورد، ”فاطمە مصطفی نژاد“ از سوی ادارە اطلاعات بوکان و اطلاعات سپاه پاسداران تنها به دلیل اینکە دو تن از فرزندانشان بە نام های ”دارا و آوات“ کە از فعالین سیاسی و عضو حزب کوملە کردستان ایران می باشند.
دستگیریهای مکرر خانم نجیبە صالح زادە بە اتهام ”تبلیغ علیە نظام“ از سوی اداره اطلاعات شهرستان سنندج . خانم نجیبه صالح‌زاده ، همسر محمود صالحی از فعالان کارگری کورد اهل شهرستان سقز می باشد. به اتهام “تبلیغ علیه نظام” و “توهین به رهبری” از طریق انتشار مطالبی در فیسبوک محاکمه شده است، اتهامی که نجیه با درج اینکه “وی اصلا حساب کاربری فیسبوکی ندارد”، آنرا رد می نماید.
دستگیری خانم اسرین امین زاده، فرزند بهالدین، ۲۴ساله و دانشجوی رشته حسابداری، مورخه 17 خرداد ماه 1395 شمسی توسط ماموران اطلاعات مهاباد .
دستگیری منیژه فاتحى ، ۲۲ساله، فرزند بهمن و اهل شهرستان بوکان،در مورخه پانزدهم اسفند ماه 1394 شمسی توسط نیروهای امنیتی.
بازداشت خانم سحر فیضی،۲۴ساله، دانشجوی رشته مدیریت بازرگانی دانشگاه تبریز، روزچهارشنبه بیست و سوم تیرماه 1395 از سوی ماموران اطلاعات سقز.
احضار مهندس مهدیس میر قوامی به اداره‌ی اطلاعات و بازداشت وی به مدت دو روز که بلافاصله بعد از بیرون آمدن از بازداشگاه اقدام به خودکشی کرد و به زندگی خود پایان داده است. وی بلافاصله بعد از بیرون آمدن از بازداشتگاه اداره‌ی اطلاعات کرماشان، به گفته‌ی یک منبع “به دلیل تجاوز ماموران اطلاعاتی به وی” به زندگی خود پایان داد.
- دستگیری فرزانه جلالی، فعال مدنی 31 ساله کورد که 6 اسفندماه 1395 شمسی از سوی اداره اطلاعات شهرستان کرماشان.
- دستگیری مهرناز حقیقی، پزشک و فعال مدنی در بندرعباس در شامگاه شنبه اول اسفندماه 1395 شمسی.
- دستگیری سپیده قولیان متولد ۱۳۷۴، دانشجوی ترم چهارم رشته‌ی دامپزشکی در احواز و ساکن این شهر را در منزل پدری اش، طی جمعه ششم اسفندماه 1395 شمسی.
- انتقال سهیلا مینایی، دختر شریف، زندانی سیاسی کورد به سلول انفرادی زندان کرمان، روز چهارشنبه 4 اسفندماه 13955 شمسی.
- شهلا محمدیانی ۲۸ساله فرزند مصطفی و ساکن شهرستان مهاباد که حدود ساعت یک و نیم نصف شب شانزدهم مهر ماه 1394 شمسی، در شهر مهاباد توسط نیروهای امنیتی بازداشت شده بود.
آنچه در پایان قابل اشاره است اینست که مشارکت سیاسی و اجتماعی و حتی اقتصادی زنان در ایران و بویژه در میان ملل غیرفارس به خوبی شروع شده و در حال گذر از مراحل اولیه خویش می باشد و اکنون از میزان موانع سنتی و فرهنگی آن نیز کاسته شده است، از اینرو سرکوبها، ارعابها، شکنجه و بازداشتها نه تنها نمی تواند مانعی دائمی بر سر راه آن باشد، بلکه در انتها پیروزی با مشارکت زنان خواهد بود.
