Toplumsal guruplar arasında yaşanan dini, etnik ve mezhepsel çatışmalar Irak’ı harabeye çevirirken İran’ın, Bağdat’taki tüm siyasi kurumları da egemenliği altına alma hamleleri yapmaya hazırlandığı belirtiliyor. Ayetullahların kontrolündeki Tahran yönetimi, Irak’taki siyasi gurupların da desteğini alarak ABD’nin İran’ı Iraktan çıkarma planına karşı faaliyet içinde olduğu belirtildi.
İran’ın Irak’taki faaliyetlerine ilişkin AvaToday’in sorularını yanıtlayan Ninova Arap Aşiretleri Sözcüsü Muzahim Hivit, “İran, kendi çıkarlarını uygulamaları için Sünni fraksiyonlara baskı uyguluyor. Sünni fraksiyonlar Sünnilerin yaşadıkları bölgede özerk bir yönetimin oluşturulmasını istiyor. Ancak katledilme ve ‘vatana ihanet’ gerekçesiyle yakalanma tehlikesi var” dedi.
Irak Parlamentosu’ndaki bazı siyasi fraksiyonlar Irak’ta bulunan tüm yabancı askerlerin çekilmesi için yasa tasarısı hazırlamaya hazırlandıkları ifade ediliyor. Siz Ninova aşiretleri olarak bu girişimleri nasıl değerlendiriyorsunuz?
Bu girişimler İran’ın talepleri doğrultusunda gerçekleşiyor. Sizin de bildiğiniz üzere İran’daki 3 başkanlık kurumuna Başbakanlık, Cumhurbaşkanlığı ve Meclis Başkanlığı’na İran’a yakın isimler yer yer alıyor. Bu her şeyi ortaya koyuyor. Ayrıca Irak Parlamentosu’ndaki Şii ve Sünni gurupların hepsi İran’a yakınlar. Bu guruplar ABD askerlerinin Irak’tan çekilmesini istiyorlar. Aslında bunu yapabilecek güçleri yok. ABD askerlerinin Irak’ta kalmaları ya da çekilmeleri parlamentonun vereceği karara bağlı değildir. Onlar mezhepsel ve örgütsel hareket ediyorlar. Bu durum Sünni aşiretler için yeni bir şey değil.
Bugün, Irak Parlamentosu’nda ABD askerlerinin Irak’tan çekilmeleri kararı almasından önce Irak’taki tüm İranlı Şii milis guruplar Irak’ı terk etmeli. ABD askerlerinin Irak’ta kalmalarına ihtiyacımız var. 2003 yılından sonra önemli rolleri oldu. Terör ile mücadelede IŞİD ile mücadele önemli rolleri oldu. ABD askerleri Uluslararası Koalisyon ’un bir parçasıdır.
Eğer ABD askerlerinin Irak güçlerine ve Kürdistan Bölgesi güçlerine destek vermesiydi IŞİD tüm Irak’ı işgal edecekti. Bana göre bu karar İran’ın baskısı sonucu alınan bir karar. Bunun kararını da Hasan Ruhani ve Kasım Süleymani vermişlerdi. ABD askerlerinin Irak’tan çekilmesini istiyorlar.
Ayrıca unutmamamız lazım ki Iraklı Şii gurupların bu girişimi ABD’nin Bağdat’a 67 milislerin silahsızlandırılması talebinden sonra alındı. Bu konudaki taleplerimi ABD güçlerine ve uluslararası kamuoyuna ilettik.
ABD askerlerinin Irak’tan çıkmalarını öngören bir yasanın çıkarılmasının mümkün olmadığını düşünüyorum. Eğer öyle bir karar alınırsa her şeyden önce Şii milislerin Irak’tan çıkarılmaları gerekir. Sünni Arap aşiretlerinin çoğu böyle bir kararın alınmasından yanadırlar. Sünni Arap Aşiretleri ABD askerlerinin kendi bölgelerinde konumlanmasını istiyorlar. ABD askerleri bizim bölgemizi koruyabilirler.
Çünkü emniyet güçleri ve sivil savunma güçleri etnik ve dini saikler ile hareket ediyorlar. Bu bakanlıklarda Şiilere mensup kişiler tarafından yönetiliyor. Bu bakanlıklardaki Sünni Araplar yöneticiler uzaklaştırılmışlardır. Bu da Kürtlere ve Sünni Araplara karşı yapılan bir başka uygulamadır. Sünni Araplar olarak ABD’li güçlerin Sünni güçler ve Peşmerge ile koordineli hareket etme taleplerinde bulunduk. Bölgemizde yer alıyorlar. Sünnilerin yaşadığı bölgede Şiilerden onlara yönelik yapılan herhangi bir saldırının sorumlusu ya IŞİD’ti ya da Haşdi Şabi’dir dedik.
Irak askerlerine, Peşmerge’ye, ABD askerlerine yapılan her saldırının sorumlusu IŞİD olarak gösteriliyor. Geçmişe bir bakalım ABD askerlerinin Irak’a ilk geldikleri 2003 yılında birçok Sünni yetkili terör şüphesi ve ABD’li askerlere saldırma ihtimali gerekçesiyle gözaltına alındı. Bugün Şii guruplar ABD askerlerine saldırıyorlar. Geçmişte nasıl Sünnileri gözaltına alıyorlarsa şimdi de Şiiler terör şüphesi ile gözaltına almaları ve yakalamaları gerekiyor.
ABD askerlerinin Irak’ta kalmalarını istediğinizi belirttiniz. Ancak, 2003 -2008 yılları arasında ABD askerlerinin Irak’tan çekilmesini sadece Sünniler istiyordu. 2008 -2011 yılları arasında da katledilme korkusu nedeniyle Sünniler ABD askerlerinin Irak’ta kalmaları gerektiğini belirttiniz. Sünniler bu siyasi karışıklık karşısında neden sessizler? Sünniler bu radikal gurupların Irak’tan çıkarılmasını sağlayabilirler mi?
2003 yılında sonra bazı Sünni liderler hepsini töhmet altına almak istemiyorum Baaslı yetkililer ile hareket ederek ABD askerlerine karşı yapılan saldırılarda yer aldılar. O zaman tüm Şiiler ABD’nin müttefikiydiler. Şii yetkililer ABD’li yetkililer ile birlikte Irak’ta iktidarı sağlama girişimi içindeydiler. Ancak IŞİD’in Irak’ta zayıflaması ve sona ermesi ile birlikte Sünnilerin ABD ile birlikte hareket ettiği ortaya çıktı. Bazı Sünni fraksiyonların ABD’nin Irak’ta kalmasını istiyor ancak İran’ın baskısı nedeniyle tutumlarını açıkça sergileyemiyorlar.
İran’ın amacı Sünni fraksiyonlara baskı altına almaktır. Bununla onları kendi yanına çekmek istiyor. Bunu da unutmamamız lazım. Sünnilerde kendi aralarında bölünmüşler. Bazıları ABD’nin çekilmesinden yana, bazıları ABD’nin Irak’ta kalmasından. Bazıları da sessizliğe bürünmüşler.
Tüm Sünni guruplar ABD askerlerinin Irak’ta kalmalarından yanaydı. Ancak İran’ın baskısı bu tutumlarını değiştirmelerine neden oldu. İran Kasım Süleymani aracılığı ile parlamentoya, hükümere baskı uyguluyor. Sünni fraksiyonları da kendi baskısı altına alarak ABD askerlerinin Irak’tan çekilmesini sağlamayı amaçlıyor.
67 Şii gurubundan oluşan bir listenin Bağdat hükümetine verildiği ve ABD’nin bu gurupların silahsızlandırılmasını talep ettiği belirtildi. Baktığımız zaman bazı Şii milislerin Sünnilerin yaşadığı Bağdat, Anbar, Ninova Selahaddin bölgesinde faaliyet gösterdiklerini görüyoruz. Irak ordusu Bağdat’ın bu bölgeleri koruyabilecek giücü yok mu?
Bugün Irak ordusu zayıf ve güçsüz. Diğer emniyet güçleri gibi Şii milisler tarafından kontrol ediliyor. Listeye ilişkin ABD’li yetkilileri bilgilendirdik. Siyasi guruplara bağlı başka milis gurupların Ninova ve Kerkük’e yerleştirilmiş olabilirler.
ABD askerlerine karşı bu kararın konuşulmasından önce ABD’nin Şii milislerin silahsızlandırılması amacıyla Bağdat’a baskı uygulayacağını ifade etmiştik.
Şii radikal gurupların Sünni bölgelerinde konumlandırılmasının temel nedeni, hırsızlık, talan katliamdır. İnsanları kaçırma ve katletmedir. Ayrıca İran Devrim Ordusu’nun Suriye, Yemen’e ulaşması için bir zemin hazırlamadır.
ABD’nin kararı İran’ı siyasi ve ekonomik açıdan zor duruma sokacaktır. Tahran’ın Suriye’deki etkinliğine darbe vuracaktır. Ayrıca Irak’ta etkinliğini de sınırlandırmalıdır. Özellikle Beşar Esed rejimine daha fazla yardım etmesine ulaştırmasına engel oluşturmalıdır.
İran’ın tüm Sünnileri kendi bölgelerinden sürdüğünü unutmamalıyız. Ayrıca Kürdistan Bölgesi’nin içişlerine de müdahalede bulundu. O zaman ABD İran’ın karşısında durdu. Tahran o zaman geri çekilmek zorunda kaldı. Bu gün hiçbir Arap ülkesi İran’a karşı pozisyon almıyor. Dünyada sadece ABD İran’ın karşısında yer alıyor. Arap ülkelerinin stratejik işbirliği olmasına rağmen hiçbiri İran’a karşı konumlanmıyor. ABD’nin umudu da Irak’tır. IŞİD savaşı sonrası milyonlarca mülteci var.
Irak’taki Sünnilerinin sorunu da Kürdistan Bölgesi gibi bir bölgenin kurulması ile çözülmesi mümkün mü? Böyle bir yapı kurulabilir mi?
Daha öncede Sünnilerin bölgesinden bahsettik ve Sünnilerin kendi bölgeleri olması gerekiyor. Eğer bir karşılaştırma yapacaksak Erbil – Bağdat arasında birçok sorun var. Duhok ve Musul ile Irak’ın güneyindeki eyaletlerinde birçok farklılık var.
Sünni bir bölge kurulması Sünnilere bağlıdır. Sünniler alacakları bir karardır. Sizin de bildiğiniz üzere İran, Bağdat’a baskı uyguluyor. Sünnilerin ayrı bir bölge kurma talebini dile getiren hr Sünni yetkili hakkında yakalama kararı veriliyor. Vatana ihanet, casusluk iddiaları ile yakalıyorlar.
ABD askerlerinin Irak’taki bölgelerde yayılış alanlarını kuracakları yeni askeri üssü izliyoruz. Sünniler için özel bir üs kurmalarını ve Sünnilerin bölgesinde yer almalarını isteyeceğiz. Tutumuzu dile getireceğiz ve parlamentonun bu konuda adımlar atmasını isteyeceğiz. Parlamentonun Sünnilere özerk bir bölgenin oylamasını isteyeceğiz.
ABD’nin Irak’taki izlediği siyasete ne kadar güveniyorsunuz?
ABD’nin siyasetine güveniyoruz geçmişe oranla şimdi daha doğru adımlar atmaya başladılar. Eskiden bir tutarsızlık ve güvensizlik vardı ABD siyasetinde. Ancak Başkan Donald Trump’ın döneminde güçlü bir hükümet oluşturuldu. ABD Dışişleri Bakanı ve ABD’nin Irak ile Mücadele Özel Temsilcisi Brett McGurk’ün İran ile iyi ilişkiler vardı. ABD’nin Irak’ta yanlış bir siyaset izlemelerine neden oldular. Özellikle “tartışmalı bölgelerin” milisler tarafından işgal edilmesi konusunda yanlış siyaset izlediler.
ABD siyaseti bu gün daha doğru ve dürüst ilerliyor bu siyaseti destekliyoruz. ABD’nin güçlerini bölgeye yeniden yığmalı ve Sünnilerin bölgesine özel bir üs kurmasını talep ediyoruz. Bu talebimiz ABD’nin Irak’taki siyasetine destektir.
