کارزان حەمید ـ فەرەنسا
سیاسەتمەدارانى رۆژهەڵاتى کوردستان، دووپاتی دەکەنەوە "ڕەوشى رژێمى ئێران زۆر ئاڵۆزەو، رووبەرووى قەیرانێکى سەخت بووەتەوە"، یەکێک لەیاساناسانى ئەو پارچەیەى کوردستان هێمای بەوە کردووە " دیوارێکى گەورەش هاتۆتە نێوانیان و، زۆریش بەرزەو بێکۆتاییە".
پاش کشانەوەى ویلایەتە یەکگرتووەکان لەرێکەوتننامە ئەتۆمییەکەى ئێران و، پێنج کۆ یەک، کۆمارى ئیسلامی رووبەرووى بارگرانی و ئاڵۆزییەکى گەورە بوویەوەو، گرنگترین کاریگەرییەکانیش داڕمانى بەهاى دراوی نیشتیمانى و، بەرزبوونەوەى زیاتری رێژەى هەژاری بوون.
دەسەڵاتدارانى تاران، بەهۆى نەبوونى هیچ پلانێکى تۆکمە بۆ چارەسەر کردنى قەیرانەکان، ئاڵۆزییەکان لەگەڵ هەر سەپاندنێکى سزایەکى نوێ لەلایەن واشنتۆنەوە گورزێکى دیکەى بەردەکەوت.
لەپاڵ ئەوانەش خۆپێشاندانەکانى هەریەک لەعێراق و ئێران و لوبنان و، کوشتنى قاسم سولەیمانى، فەرماندەى پێشووى سوپای قودس، کەیەکێک بوو لەکەسایەتیە تیرۆریستیەکانى بەشێک لەوڵاتانى جیهان، بەتایبەت ئەمەریکا، هاوسەنگی دەسەڵاتدارانى مەلایەکان لارتر بوویەوە.
حەسەن شەرەفی، جێگرى یەکەمى لێپرسراوى گشتى حزبی دیموکراتى کوردستانى ئێران (حدکا)، کەهاوکات گووتەبێژى ئەو حزبەیە بە تۆڕى (ئاڤاتودەى) گووت " ڕەوشى ئێران بەتەواوى ئاڵۆزە، بەتایبەت لەناوخۆدا کە ناڕەزاییەکى زۆری چین و توێژەکانى کۆمەڵگەی گرتۆتەوە".
باسى لەوەش کرد " تاکە شتێک دەمێنێت خەڵکى ئێران و، ئۆپۆزسیۆنى وڵات بەیەکگرتوویی کەبەداخەوە تاوەکو ئێستا نەبووە، بتوانن لەچواردەوری پلاتفۆرمێکى هاوبەشدا کۆببنەوەو، ئەوەى خەڵک لێی نیگەرانەو، جیهانى دەرەوە لێی چاوەڕوانە ئەڵتەناتیڤێک دروست بکات، ببێتە جێگرەوەى ئەو رژێمەی ئێستا هەیە".
شەرەفی هێمای بەوە کردووە "رژێمى ئێران رووبەرووى کۆمەڵێک گیروگرفتى ناوخۆیی نوێ بووەتەوە، ئەمەش وای کردووە پێگەو سەنگی ئەو رژێمە لەلایەن خەڵک نەماوە".
لەلایەن خۆیەوە عەبدوڵا موهتەدی، سکرتێری کۆمەڵەى شۆڕشگێری زەحمەتکێشانى کوردستانى ئێران (کۆمەڵە)، جەختى لەوە کردەوە "خەڵک خوازریارى گۆرینى رژێم بوون و، تەنانەت رووی لەخودی شەخسى ئایەتوڵای عەلى خامنەیی کرد، سەرەڕاى سەرکووتکردنەکانى ئەو خۆپێشاندانە بەزەبروزەنگ بوون، بەڵام خەڵک دانەنیشتنەوەو، لەکوون نەکرانەوە، هەروەها ترساندن و تۆقاندن وەک جاران رۆڵی کاریگەرى نەماوە".
بە تۆڕى (ئاڤاتودەى) گووت "بەپێی ئامارەکانى رێکخراوە ناحکومییەکانى سەر بەحکومەتى تاران ئەنجامیان داوە، هێمایان بەوە کردووە بەلایەنى کەمەوە سەدا ٧٥ بایکۆتى هەڵبژاردنەکان دەکەن". باسى لەوەکرد "ئەو بابەتەش بۆ کۆمەڵێک پرسی ئەم دوو ساڵەى رابردوو دەگەرێتەوە، بەتایبەت لەچەند مانگی رابردوو، کەلەو وڵاتە چەندین خۆپێشاندانى سەرتاسەرى ئەنجام دراون، بەتایبەت لەناوچەکانى کوردستان".
سکرتێرەکەى کۆمەڵە، پێی وایە "ئەو خۆپێشاندانانە یەکێک لەتایبەتمەندییەکانى گەورەو فراوانبوون، جگە لەوانەش سەر بەباڵى ریفۆرمخوازەکانی نێو دەسەڵات نەبوون". دووپاتی کردەوە "حکومەت هیچ کاغەزێکى دیکەى نیە بۆ ئەوەى یاریی پێ بکات".
پاش کوشتنى سولەیمانى، ئێران وەک کاردانەوەیەک هێرشێکى مووشەکی بالیستى کردە سەربازگە عێراقییەکان، کە هێزەکانى ئەمەریکاى تێدا نیشتەجێ کراوە، سەرەڕاى ئەوەى هیچ زیانێکى لەو هێزانە نەگەیاند، بەڵام لەناوخۆى وڵاتەکەى فرۆکەیەکى مەدەنى ئۆکرانی بەفەرمانى خوودی عەلى خامنەیی، رابەرى باڵاى وڵات بەهەموو سەرنیشینەکانیەوە بەدوو مووشەکى بالیستى خستەخوارەوە. ئەو رووداوەش لەسەرتاسەرى جیهان توڕەیی و ناڕەزایی دژى ئەو وڵاتە دروست کرد.
موهتەدی راشی گەیاند " پرسى خستنەخوارەوەى فرۆکە ئۆکرانیەکە لەئاسمانى تاران بەشێکى دیکەى قسەکانى موهتەدی بوون، بەوەى " خستنەخوارەوەى ئەو فرۆکەیە کاریگەرییەکى ئەخلاقی و رووحی زۆر گەورەی لەسەر کۆمەڵگەى ئێران دروست کرد"، بە داخەوەیە بۆ هەموویان، کە لەنێویاندا کورد هەبوون".
بەڵام عەزیز ماملێ، یاساناس و کەسایەتى سەربەخۆى رۆژهەڵاتى کوردستان زۆر بەروونى بەتۆڕی (ئاڤاتودەى) دەڵێت " گەلانى ئێران دەستیان کردووە بەشۆڕشێک، بزوتنەوەیەکى پان و بەرین، کەبزوتنەوەیەکى رووناکبیری، ژنان، کرێکاری ونەتەوەیی لەخۆ گرتووە".
ئاماژەى بەوەش داوە " لەهەموو لایەکەوە کۆمارى ئیسلامییان خستۆتە ژێر فشار، کەداواکارییەکى مرۆڤایەتی، نەتەوەیی، ناسنامەیی و کرێکاریی و دادوەرى کۆمەڵایەتیان هەیە". گووتیشى " هەموو ئەوانە لەئاکامی ئەوەیە، کۆمارى ئیسلامی ٤٠ ساڵە جگە لەبەدبەختى و هەژاری و ماڵوێرانى وگرانى هیچی بۆ خەڵکەکە نەهێناوە".
شەرەفی ئاشکراشی دەکات تەنانەت " لەوڵاتانى ناوچەکە بەرامبەر ئەو رژێمە ناڕەزایەتیەکان بەرپابوونەو، هەڵوێستیان بەرامبەر بەدەستێوەردانەکانى دروستبووە". سووریشە لەوەى کە " ئەو پرۆسانەى ئەمدواییانە نیشانەى لاوازبوونى رژێمى ئێرانەو، بەرەو لاوازبوونى زیاتریش هەنگاو دەنێت". گووتەبێژەکەى حدکا باس لەڕەخنەکانى ئەمەریکاو، یەکێتى ئەورۆپا دەکات کەدژى ئێران کراون، بەتایبەت فشارەکانى وڵاتانى ئەورۆپی.
سکرتێرەکەى کۆمەڵە بەبۆچوونى خۆیشى " هیچکات لە ٤٠ ساڵەى رابردووی رژێمى تاراندا، بەهیچ شێوەیەک وەک ئێستا نەبووە"، تەنانەت بەلایەوە روون نیە داهاتووەکەى چۆن دەبێت. ئومێدی ئەوەشى خواستووە " کورد لەناوخۆیدا ئەوەندە یەکگرتوو بێت، بتوانێت رۆڵ و کاریگەرى بەرچاوی هەبێت لەگۆڕانکارییەکانى داهاتووی ئێران بێت". لەبیرشی نەچووە بچێتە سەر خاڵى چۆنیەتى مامەڵە کردن لەگەڵ ئۆپۆزسیۆنى تەواوى گەلانى ئێران بکات.
ماملێ، کەهاوکات یەکێکە لەچالاکوانە ناسراوەکانى کورد لەپاریس، هیمای بەوە کردووە " خەڵکەکە سوورن لەسەر ئەوەى تا کۆتایی رێگاکە برۆن". نمونەی هەڵبژاردنەکانى ئەمجارەى پەرلەمانى ئێرانى هێنایەوە کە بەگووتەى خۆى " هیچ کاتێک لەماوەى چل ساڵى رابردوودا، بەو شێوەیەى ئێستا خەڵک ناڕەزایتیان دەڕنەبریوەو، خۆیان لەپرۆسەى هەڵبژاردن نەکشاندۆتەوە".
بەبۆچوونى ئەو یاساناسە " بایکۆتکردنى هەڵبژاردنەکان مانای وایە خەڵک لەگەڵ ئەو رژێمە بڕیوەیەتییەوەو، دیوارێکى گەورەش هاتۆتە نێوانیان و، زۆریش بەرزەو بێکۆتاییە".
