26 Aralık 2003 yılında Kirman Eyaletine bağlı Bem şehrinde gerçekleşen depremin üzerinden 15 yıl geçmesine rağmen kent hala viran halde. Tahran rejiminin defalarca yaptığı “Bemi yeniden inşa” törenlerinin hiçbirinin gerçekleşmediği öğrenildi.
İran'ın güneydoğusunda yer alan ve Kirman Eyaletine bağlı Bem kentinde 26 Aralık 2003’te yerel saatle sabaha karşı 05.28'de Richter ölçeği ile 6.5 büyüklüğünde deprem meydana geldi. İranlı yetkililer 26 bin insanın hayatını kaybettiğini iddia etse de deprem sonrasında yapılan mezarlar ve yerel kaynaklar 40 binin üzerinde insan hayatını kaybettiğini 100 binlerce insanında bölgeden göç etmek zorunda kaldığını belirtmişti.
Bem kentini vuran depremde, kentteki binaların yüzde 60'ında hasar meydana gelirken yüzbinlerce ev oturulmayacak hale gelmişti. Bem depremzedeleri, İran İslam Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani’nin verdiği vaatleri yerine getirmediğini, Bem Sağlık Müdürlüğü’nün Bem depremi nedeniyle yaşanan ruhsal hastalıklara ilişkin herhangi bir çözüm arayışı içinde olmamasından yakınıyor.
Depremin kentte yarattığı maddi hasar olduğu gibi dururken İran İslam Cumhuriyeti yöneticilerinin depremzedelere verdiği vaatlerin hiçbiri yerine getirilmiyor.
Bem kentinin %90’nı yerle bir oldu
Tahran rejiminin verdiği resmi rakamlara göre Bem depremi nedeniyle 26 bin insan hayatını kaybetti. Ancak bölgede kazılan mezarlar ve kayıp olan on binler Tahran rejiminin verdiği rakamların gerçeği yansıtmadığını gösteriyor. Resmi olmayan rakamlara göre 40 bine yakın insan hayatını kaybederken yüzbinlerce insanda yaralandı. Birçok çocuk annesiz ve babasız- birçok anne – baba evlatsız yersiz ve yurtsuz kaldı. Resmi olmayan rakamlara göre kentin %90’ı harap oldu.
15 sene önce yaşanan depremden bir görüntü
Aradan 15 yıl geçmesine rağmen şehrin yeniden inşası ve deprem enkazının kaldırılması için herhangi bir girişimde bulunulmaması, kentin ana halterlerinin hala molozlar ile dolu olması, deprem nedeniyle tahrip olan su ve kanalizasyon şebekesinin yenilenmemesi, yaşanacak böyle ölçekte yeni bir depreme ilişkin herhangi bir hazırlığın olmaması ise dikkat çekiyor.
Depremin vurduğu Bem kenti adeta kabristana dönüşmüş
Depremde yakınlarını kaybedenler bu gün yine mezarlara akın etti. Bazı mezar taşlarında 20 aileye ait isimler yer alıyor. Ayrıca Kirman Bayındırlık Müdürlüğü Başkan Yardımcısı ve İran Parlementosu Kirman Temsilcisi, bu sene “Bem’i yeniden inşa” merasimlerinin yapılmayacağını Bem, depremzedelere dağıtılan para yardımının da kesileceğini duyurdu. Hiçbir ekonomik geliri olmayan kentte yüzbinlerce insanında işsiz olduğu ifade ediliyor. Deprem nedeniyle kentte 645 milyar tümen değerinde hasar yaşanmıştı.
İran’ın tarihi Bam kentinde meydana gelen depremde tarihi yapılar da hasar gördü. Şehirde bulunan dünyanın en büyük kerpiçten yapılmış Erg-e Bam kalesinin büyük bir bölümü yıkıldı. Sıradağlarla çevrili geniş bir ovada kurulan Bam kenti, Avrupa ve Uzakdoğu arasındaki İpek Yolu üzerinde bulunuyor.
UNESCO tarafından dünya kültür mirası olarak kabul edilen Kebir Çölünün kırmızı kilinden yapılma Erg-e Bam’da ve Bam kentinde bulunuyor.
