هەتا دێت کۆمەڵگەى ئێرانى تەمەنى هەڵدەکشێت و ئەمەیش کاریگەرى و مەترسى پیربوونى ئەو کۆمەڵگەیەى لێ دەکرێت و لە لایەکى تریشەوە مەترسی چوونە سەری تەمەنی کچان بۆ ٣٠ تا ٥٠ ساڵ لە کۆمەڵگەی ئێراندا هەیە کە هاوسەرگیرییان نەکردووە.
سەرۆکی ئەنجوومەنى فەرهەنگی و کۆمەڵایەتی ژنان و بنەماڵە، ئاماژەى بە مەترسییەکانی چوونە سەری تەمەنی ژیانی هاوبەش لە نیو کچان و کوڕانی ئێران کرد. زارا ئایەتوڵاهی لە درێژە قسەکانیدا گووتی لە ساڵی ١٣٩٥ى هەتاوى (بەرامبەر بە ٢٠١٥ى زایینى) میلیۆنێک و سێسەدهەزار کچی تەمەن ٣٠ بۆ ٥٠ ساڵ لە ئیراندا هەبوون کە قەت ژیانی هاوبەشیان پیک نەهێنابوو و ئیستا ئەو ئامارە زۆرتریش بووە.
زارا ئایەتوڵاهی باسیشى لەوە کرد کە چونە سەری تەمەنی ژیانی هاوبەش وا لە ژنان دەکات کە بە زەحمەت منداڵیان ببێت و ئەگەریش دووگیان ببن، ئەوا دووگیانییەکەیان مەترسیدار دەبێت. یەکیک لە هۆکارەکانی کەمبوونەوەى هاوسەرگیرى و زەماوەند و دروستنەبوونى ژیانی هاوبەش لە نێو لاوەکان بۆ زەحمەتى ژیان و زۆرى مارەیی دەگەڕێتەوە.
بە هۆى دۆخى هەژارى و بێ پارەیی و بۆ پێوەبەسترانى کچان بە پیاوانەوە، زۆربەی بنەماڵەکان پێیان وایە دەبێت کچان بە پارە و زێڕێکى زۆر لە کوڕان مارە بکرێت تا گرەنتى ژیانیان هەبێت، بە ڵام بە پێى قسەى کۆمەڵناسێک ئەم عادەت و کردەیە چەندە بۆ کوڕان قورس و مەترسیدارە هێندەیش بۆ کچان قورس و مەترسیدار دەبێت. کۆمەڵناسەکە باسى لەوە کرد کە "ئەگەر کچەکە ژیانى قورس و ناخۆش بێت و خوازیارى جیابوونەوە بێت، ئەوا ئەو مارەییە زۆرە دەبێتە کەلەپچەیەک و زۆر بە زەحمەت بێى ڕزگار دەبێت".
ڕێژیمى ئیسلامى ئێران دەستێى گەورەى لە پیربوونى کۆمەڵگەى ئێرانى و کەمبوونەوەى ژیانى هاوسەرگیرى لە نێو گەنجان و لاوانى ئێراندا هەیە، بەوەى کە دۆخێکیان دروست کردووە کە ئابوورى وڵات داڕماوە و بە هۆى گەندەڵى و دزییە گەورە ملیاردییەکانى دەسەڵاتداران و بەرپرسانى نێو بەیتى ڕەهبەرى و سوپاى پاسداران و هەژارترکردنى کۆمەڵگە و خەڵک، چیتر لاوان خوازیارێکى گەرمى پێکهێنانى ژیانى هاوسەری نین و تەنانەت زۆرێکیش سارد بوونەتەوە لە بیرکردنەوە لە خودى ئەو پڕۆسەیە.
لە بارودۆخێک دا کە پیکهێنانی ژیان بۆ کچان ئاوا قورس و دژوارە، دەتوانین پێشبینی ئەوەش بکەین کە ئەو بارودۆخە چەندە تاڵتر دەبێتەوە بۆ ژنانی جیابووەوە و بێوەژنان.
