İran’da ‘Basti Hills’ davası ve burada yaşanan rüşvet olayları, İran’ın tanık olduğu yolsuzluk ve sınıf farklılığının canlı bir örneği oldu.
Financial Times’a göre Kalifornia’daki Beverly Hills’in kentsel mimarisine benzer şekilde inşa edilen, büyük yüzme havuzları ve görkemli manzaraya sahip büyük villalar, İran rejiminin zenginleşmelerine göz yumduğu insanların mekanı olurken bu kişilerin büyük yolsuzluk davalarında adlarının geçmesi, ciddi ekonomik kriz yaşayan İranlıların tepkisini çekiyor.
Taberi’nin satın aldığı villalar
Basti Hills sakinlerinden, eski bir üst düzey yargı yetkilisi olan Ekber Taberi’nin kara para aklama işini kolaylaştırmak için burada villalar satın alması ve yargı yolsuzluğu ile rüşvet suçlamasıyla yargılanması İran kamuoyunun dikkatini buraya çekti.
Aylık geliri 120 dolardan az olan İranlı bir muhasebeci, “Sanırım bu saraylarda yaşayanlar politikacıların çocukları olmalı. Ne utanç verici. Yolsuzluğa dönüşen devrimlerde her zaman olan budur. Ya da daha doğrusu, Ortadoğu ülkeleri ve İran’da olan şey budur” yorumunda bulundu.
İran rejimi tümeninin dolar karşısında düşüşünün devam etmesi ile İran ve Doğu Kürdistanlıların (Rojhelat) satın alma gücü azaldı ve bu da birçok İranlı ve Rojlehaltıyı yoksulluk sınırının altına düşmeye itti.
İranlı analist Abbas Abdi, konuya ilişkin Financial Times’a verdiği demeçte, elde edilen açık kanıtlara rağmen, İran rejimi yargı görevlisinin kendisine yöneltilen tüm suçlamaları reddettiğini söyledi.
130 bin metrekarelik alana sahip Basti bölgesi, Şah’ın müttefiklerinden olan Katar hanedanı üyelerinden Farmanfarmaian ailesine aitti. İran’da İslam devrimi sırasında, mülk sahibi olan kişi hapse atıldı ve topraklarına el konuldu.
Mansuri’nin şüpheli ölümü
İran'daki "yargıda yolsuzluk ve rüşvet" davalarının kilit isimlerinden firari eski yargıç Gulam Rıza Mansuri'nin, Romanya'nın başkenti Bükreş'te kaldığı otelin penceresinden düşerek iddia edilmişti.
İran rejimi Yargı Erki eski Başkanı Sadık Amuli Laricani'nin Yardımcısı Ekber Taberi'nin yargılandığı davada 500 bin avro rüşvet almakla suçlanan Mansuri, insan hakları aktivistleri tarafından da 2013 yılında en az 20 gazetecinin tutuklanarak işkence görmesinden sorumlu tutuluyordu. İranlı eski yargıç, 9'uncu Kültür ve Medya Mahkemesi'nin Başkanı olduğu dönemde de gazetecilere yönelik hak ihlallerinde bulunmakla suçlanıyordu.
Ülkenin en büyük yolsuzluk davalarından biri olarak nitelenen Taberi'nin yargılandığı davadaki firari 5 yargıçtan biri olan Mansuri, sosyal medya hesabından yayımladığı bir görüntülü mesajında, yargılanmaktan çekinmediğini ve ilk fırsatta İran'a giderek mahkemede ifade vereceğini söylemi, bu açıklamasından birkaç gün sonra kuşkulu bir şekilde ölmüştü.
İran medyası olayı “Tahran'ın talebiyle Romanya'da polis tarafından yakalandıktan sonra çıkarıldığı mahkemede adli kontrol şartıyla serbest bırakılan Mansuri, Bükreş'te kaldığı otelin önünde ölü olarak bulundu” şeklinde vermişti.
Dördüncü kattaki odasının penceresinden düştüğü iddia edilen 52 yaşındaki Mansuri'nin cesedinin teşhis edildiği, olayla ilgili soruşturmada, cinayet veya intihar ihtimali üzerinde de durulduğu aktarılmıştı.
Öte yandan İran devlet televizyonuna konuşan İran'ın Interpol Şube Başkanı Hadi Şirzad, Mansuri'nin ölümünü teyit ederek, "Bükreş polisi, bize olayın intihar olduğunu bildirdi. Olayla ilgili soruşturma İran'ın Interpol ekibi tarafından sürdürülmektedir." dedi.
İran Yargı Erki Sözcüsü Gulam Hüseyin İsmaili, 13 Haziran'da düzenlediği basın toplantısında, İran'ın talebi üzerine Mansuri'nin Romanya'da polis tarafından yakalandığını duyurmuştu. Yeni tip Coronavirüs (Covid-19) salgınından kaynaklanan seyahat kısıtlamaları nedeniyle Mansuri'nin İran’a getirilemediğini ifade eden İsmaili, "Bu kişi, engeller ortadan kalktığında ve Romanya hükümetinin bizimle iş birliğini sürdürmesi halinde İran'a nakledilerek mahkemeye çıkarılacak." demişti.
