Türk devletinin başta Mısır, Yunanistan ve diğer ülkelerin tepki gösterdiğiLibya’nın başkent Trablus’un da içinde bulunduğu küçük bir alanında hüküm süren Libya Ulusal Mutabakat Hükümeti ile imzaladığı güvenlik ve askeri işbirliği mutabakat muhtırası Türkiye Parlamentosu tarafından onaylandı.
HDP ve CHP’nin destek vermemesine karşın AKP ve MHP’nin oylarıyla muhtıranın Parlamento tarafından onaylanmasının hemen ardından Libya’nın büyük bölümünü kontrolü altında tutan General Hafter güçleri, bir Türk gemisini alıkoydu.
Hafter güçleri Türk gemisine el koydu
Reuters, General Halife Hafter bağlı Ulusal Libya Ordusu’na (ULO) ait bir deniz muharebe aracının, Libya karasularında, ülkenin doğusundaki Derne açıklarında Türk gemisini durdurdu.
Hafter güçleri, geminin durdurulduğu anları ve sorgulama görüntülerini yansıtan bir videoyu Reuters haber ajansına verdi. Ayrıca üç Türkiyeli mürettebatın pasaportlarının fotoğrafları da Reuters’la paylaşıldı.
Sosyal medyada geminin petroLl taşıyan bir tanker ya da kuru yük gemisi olduğu yolunda muhtelif iddialar var.
Muhtıra maddeleri
Türk Parlamentosu tarafından kabul edilen Mutabakat Muhtırası’nın maddeleri şu şekilde:
- Libya’da polis ve askeri sorumlulukları içeren Ani Müdahale Kuvveti kurulmasına Türk devleti tarafından eğitim, danışmanlık, tecrübe aktarımı, planlama ve malzeme desteği verilecek.
- Talep edilmesi halinde Türkiye ve Libya’da müşterek bir Savunma ve Güvenlik İşbirliği Ofisi kurulacak.
- Eğitim, teknik bilgi, destek, geliştirme, bakım, onarım, kurtarma, imha, liman ve müşavirlik desteği sağlanması ve mülkiyeti elde olmak kaydıyla kara, deniz ve hava araçları, teçhizatı, silahları, bina ve arazi (eğitim üsleri) tahsisi mümkün olacak.
- Kabul eden tarafın davetiyle, tarafların sınırları içerisinde, Silahlı Kuvvetlerinin bünyesinde bulunan Kara, Deniz, Hava Kuvvetlerinin faaliyet alanlarına yönelik ortak askeri planlama, tecrübe aktarımı, eğitim ve öğretim faaliyetleri ile silah sistemi ve teçhizatın kullanımına yönelik eğitim ve danışmanlık hizmeti verilecek.
- Mutabakat Muhtırası, güvenlik ve askeri eğitim ile öğretim, tatbikat ve eğitimlere veya ortak tatbikatlara katılım, güvenlik ve savunma sanayi, terörizm ve yasa dışı göç ile mücadele, kara, deniz ve hava sınırlarının güvenliği, narkotik terör ve kaçakçılık ile mücadele, El Yapımı Patlayıcı/Patlayıcı Madde İmhası harekatları ve doğal afet yardım harekatları konularında eğitim, bilgi ile tecrübe paylaşımı ve ortak harekatlar yürütme, farklı alanlarda işbirliği ve taraflar arasında temas ziyaretleri, savunma ve güvenlik kuvvetlerinin teşkilat yapısı, savunma ve güvenlik birimlerinin yapısı ve teçhizatı, personel yönetimini içeriyor.
- Muhtıra ayrıca, istihbarat değişimi ve operasyonel ile lojistik iş birliğini, hibe ve lojistik sistemler, askeri tıp ve sağlık hizmetleri, muhabere, elektronik, bilgi sistemleri ve siber savunma, barışı koruma, insani yardım ve deniz haydutluğu ile mücadele operasyonları, askeri hukuk ve deniz hukuku sistemleri konusunda bilgi değişimi, haritacılık ve hidrografi, mesleki gelişim amaçlı personel değişimi, misafir personel, danışman veya birlik değişimi, savunma ve güvenlik bilimsel ve teknolojik araştırma alanlarına ilişkin bilgi ve tecrübe değişimi, sosyal, sportif ve kültürel etkinlikler, askeri tarih, arşiv, yayım ve müzecilik ile Denizde Durumsal Farkındalık (DDF) alanında bilgi değiş tokuşu ve paylaşımını kapsıyor.
- 3 yıl süreyle geçerli olacak mutabakat, sonrasında da birer yıllık sürelerle uzatılabilecek Mutabakatın sona ermesi halinde devam eden programlarsa etkilenmeyecek.
Türk devleti ile Libya Ulusal Mutabakat Hükümeti arasındaki askeri işbirliğini arttırmayı amaçlayan ikinci mutabakatla Akdeniz’de gerilimin daha da artabileceği, Türk güçlerin Halife Hafter’e bağlı Libya’nın doğusundaki güçlerle karşı karşıya gelme riskini arttırabileceği yorumları yapılıyor.
ABD’den anlaşmaya tepki: Yararsız ve kışkırtıcı
ABD'den, Libya Ulusal Mutabakat Hükümeti ile Türk devleti arasında imzalanan güvenlik ve askeri işbirliği mutabakat muhtırasına ilişkin açıklama geldi.
Reuters'a konuşan ABD Dışişleri Bakanlığı'ndan bir yetkili, anlaşmanın ABD için bir endişe nedeni olduğunu söyledi. Yetkili, Ankara ve Trablus arasındaki anlaşmayı "yararsız ve kışkırtıcı" olarak tanımladı.
ABD'li yetkili, General Hafter güçlerini destekleyen Rusya paralı askerlerinin sayısının artmasıyla Libya'daki çatışmaların yoğunlaşmasından kaygı duyduklarını da belirtti.
ABD'nin Libya'da Ulusal Mutabakat Hükümeti'ni tanımaya devam ettiğini vurgulan yetkili, "Washington çatışmada taraf tutmuyor" dedi ve Libya'daki taraflara tansiyonun düşürülmesi çağrısı yaptı.
