İran Dini Lideri Ali Hamaney’in “bir ayağının çukurda olması” Ayetullahlar arasında “yeni Rehber kim olacak?” tartışması yarattığı öğrenildi. Ayetullahların Tahran – Kum dehlizlerinde kulis yeni rehber seçme konusunda kulis yaptıkları öğrenildi.
İran Uzmanlar Meclisi (Meclis-i Hubregan) üyesi Ayetullah Ahmed Hatemi, İran İslam Devrimi’nin 40. yılı vesilesiyle konuşan Ahmed Hatemi Uzmanlar Meclisi’nin Hamaney’den sonrası için herhangi bir adayı bulunmadığını belirtirken Hamaney’in sağlık durumunun kötüleştiğini yönündeki haberleri dolaylı olarak yalanlamış oldu.
Ali Hamaney’in de oğlu Mücteba Hamaney’in halefi olmasını istediği belirtiliyor. Ruhullah Humeyni’de ve oğlu Ahmed de buna niyetlenmişti. Humeyni, oğlunun önünü açmak için, vekili Ayetullah Muntazıri'yi görevden almıştı. Fakat beklenmedik şekilde aniden ölmesiyle beklentisi gerçekleşmemişti.
Uzmanlar Meclisi, Rehber’i denetlemekle sorumlu olan temel devlet organı iken Rehber’in görevini yerine getirememesi ya da ölmesi durumunda bu makama başka birini atama yetkisine sahip.
Ayetullah Ahmed Hatemi, Mayıs 2017’de gerçekleştirilen Cumhurbaşkanlığı seçimlerinden önce özel bir grubun Hamaney’den sonra Veliyy-i Fakih olabilecek muhtemel adaylar konusunu görüştüğünü belirtmiş, bu konu kulislerde konuşulmaya başlanmıştı.
İran medyası, Hamaney’in halefinin Hamaney’in oğlu Müctebi Hamaney, molla rejiminin kurucusu Ruhullah Humeyni’nin torunu Hasan Humeyni, İran yargı kurumu Başkanı Sadık Laricani, Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani ve eski Cumhurbaşkan adayı İbrahim Raisi bulunduğunu belirtiyor.
Hamaney sonrası adaylar meselesi ile yakından ilgilenen birçok kişi Devrim Muhafızları ve Uzmanlar Meclisi rolünün müstakbel “Rehberin” kimliğinin belirlenmesinde çok önemli olacağına inanıyor. Bu makam için İbrahim Raisi öne çıkıyor. İbrahim Raisi İran’ın dini liderinin emriyle yargı kurumu başkanı yapılacağı kulislerinin ardından seçimlerde Ruhani’ye yenilmişti.
Dönemin Cumhurbaşkanı Ayetullah Hamaney, 1989’da Uzmanlar Meclisi’nde yapılan seçim sonucunda Devrim Rehberi olmuştu. 1990 yılında ise söz konusu seçime ilişkin gizli bir ses kaydının sızdırılması İran’da büyük tartışmalara yol açmıştı.
Sızdırılan ses kaydında Hamaney, Hubregan Meclisi üyelerine İran kanunlarında belirtilen Rehber’de bulunması gereken şartların kendisinde bulunmadığını ifade ederek kendisinin fakih ya da şartlara haiz bir müctehid olmadığını söylüyor.
Hamaney o vakit üyeler için şu sözü söylediği ses kaydında yer alıyor: “Benim veya benim gibilerinin lider olma ihtimali olduğu bir toplum için ağlamalıyız” demişti.
İran'da 1979’da yaşanan devrimin ardından ilan edilen rejim, Velayet-i Fakih teorisine göre inşa edildi. Teoriye göre, Devlet, Şiilerin beklediği Kurtarıcı Mehdi’ye vekalet ettiğine inanılan Şii bir din adamı (Fakih) tarafından yönetiliyor. "İmâm" “Devrim Rehberi” ve "Veliyy-i Fakih” unvanlarına sahip olan Ali Hamaney ilk “Rehber” Ayetullah Humeyni’nin öldüğü 1989’dan bu yana İran’daki sivil ve askeri bürokrasiyi, medya ve yargıyı kontrolünde tutuyor.
