نووسەر: سوهەیب فاروق
دەسێوەم مەڕیان، گێرتەنم دامان
بەهانێم هەنە بەرووش هەورامان
یووە:
زوان ئا سیستمە چڕ و ئاڵۆزەنە، کە چۆشۆ جە دنیێ یاومێنە و مەرزییەیمێرە، بەقەولوو هایدگەری"زوان یانەو بیەیا"، چێگەوە پارێزنای یانەو بیەی پارێزنای "بوون"بیەیا بڕوا مەکەروو، بۆما بەرعەکسوو پارێزنای بیەیش هەرمانە کەرۆ، ئەگەر بە شکڵێ گردینە پەی هەر میللەتێوە زوان بییەیش پارێزنۆ ئیسەنە هەورامان سەرەکیتەرین چێوێ کە بازۆشۆ زوانەکەشا، ئێمە ڕاو زوانیماوە بیەیما ماچمێ، ئەگەر کەشەکاو هەورامانی یاردەیشا دێبیمێ جە وەچە نەگنمێ و تۆمی چن بارەما بۆ و شۆنەمایما سیاوە نەبۆوە، ئارۆنە کەشەکا و دڕنەکا دلێ زوانی و پانایی و تاریکییەکا دلێ زوانی وەختێ بە ویر ڕۆشنێشا کەرمێ و تەقتەقێڵەکا دلێ زانستوو زوانی "فۆنۆلۆجی و مورفۆلۆجی و سینتاکس و سیمانتیک....تاد" متاوا بیەیما بەرا دلێ دنێی ئەوەکریێ و تازێوە، متاوا سەرنەوایۆ ئشناسایێ تەرما بڎاوە پەنە، هەورامی پی تایپە جە ویرۆکەردەی و هەرمانکەردەی زواننە تاوۆ نازۆ [یاگێ شابازاش، کۆرکۆرێ وازاش].
دووێ:
زوان هەمیشە مشۆم یاگێما یان چێوێما واچۆ، چوون بەروو زوانە میکانیکییە بازاڕییەکەیۆ دیمێ قووڵوو زوانی هەن، جە بارەو چێوێوە وچیان، چێوەکێ تەنیا تاوا چێوە وێشا واچا، تەنککەردەیۆ زوانی بەس ئاستوو "چەنین"چۆنێتی-ینە و بەتایبەت هونەر و ئەدەبنە ئیسەنە، تەنیا تۆکڵەکەو زوانی نیشانە مڎۆ، دیمەکاو زوانی وزۆ ڕووە، دلەکێش شارۆوە، ئانەی کە بیەی"بوون"ا دلێشەنە پۆژیۆرە، چێگەوەن هەرمانکەردەی چەنی زوانی به ئاراستەو ویرۆکەردەی گرنگا، نەک تەنیا بەکارئاوردەی، چوون ویرۆکەردەی زوانی جە دەردەو به ئامێربیەی نەجات مڎۆ، بە نیسبەتوو هەورامانیوە، ژمارەو قسەپەنەکەرا زوانەکەی فرەیی و کەمیشا و گرنگیدای پی ئاستوو زوانی دیمه تەکنیکییەکەو زوانی گەشە پەنە مڎۆ، زوان دلێشنە تەنیا پێسە ئامێرێ بەرگنۆ وەلێ دیمە قووڵەکەش گنۆ پەشتەو کەنۆڵا، پەی نموونەی زوانوو ئاماژەی"ئیشارەت" تاوۆ هەرمانەکا ڕایی کەرۆو وەلێ ڕاو ویرەکا مەبۆوە دلێشنە، چوون تەنیا تەکنیکا، زوانوو ئیمۆجی و ژمارەی و کۆد .... تاد چێو فاڕاوە وەلێ ویر دلێشەنە ڕاش مەبۆوە، هەرمانکەردەی هەقەتینە زواننە بە ئاراستەو پەرسەو "چێش"ین، یانێ زوان چێشا، نەک چەنی کار کەرۆ، یان چننەن، واڕای تەسەورەکاما پی ئاڕاستە یاردەیما مڎا تۆکڵ ماڕمێ و مەژگە هەقەتین وینمێ.
یەرێ:
زوانی هەورامی ئاستوو هونەری و ئەدەبینە، کە بیەن شوناسوو هەورامانی، وەردەنگ کە وەروو هەورامانی گنۆ وەڵی گرچێوێنە وەروو ئی تایپە جە تایبەتمەندیی هەورامییانەی گنۆ، زەرووا زوانوو واتەی هونەری و ئەدەبی زوانێ ئارۆیی تایبەتمەند بۆ، نەوەی تازەو هەورامانی وێشش دلێنە وینۆوە، بە ئیسفاڎەکەرەی جە زوانی کلاسیکی هونەر و ئەدەبەنە و ئشناسای پۆتانسیەڵەکاو زوانی، ئی زوانە ونەکێش هاموشۆ کەرۆ تا نەمرۆ، زوان مشۆ مەڕیۆ تا زیننە بۆوە، مشۆم تەپۆ تا وەش کریۆوە، مشۆ مەڕیۆ تا گیریۆوە، مەکریۆ بە بەهانێ تەقدیسیوە تاقێنە نریۆرە و ماچێ کریۆ تا تۆزە نەگێرۆش، زوانوو ئەدەبی و هونەری مشۆم کێشمانش بێ تا ڕادەو پڕچیای، زوان مشۆ تا دما هەنگام بلیش چەنی، یاونیش دارەڕا، زوان مشۆم ئننە کریۆوە بتاوۆ ئیسەو هەورامانی واچۆ، زوان و خەڵک تەبعەو عاشقی و مەعشووقیشا هەن، تا پەی یۆترینی کریاوە، هەردووی زینڎێنێ، تا وزیارە پەی یۆترینی تۆریا جە یۆی، زوان مشۆم یەخێش ئەوەکریێ، سینەش واز بۆ، تەرسای جە سینەی وازوو زوانی ترنجنای زوانین دلێ دۆڵێنە کە دماجارنە بێکەسیێنە سەره منیۆوە، تاکی هەورامی مشۆم وینایێ ئەنتیی سەلەفییانەش بۆ دژوو زوانی، زوان مشۆم کۆت نەکریۆ، زوان مشۆم بنەتۆمەکەش کەشەکاو مەنۆ جیا و ئەوش بزیۆره، بێرە دلێ شاری مشۆ تاتەکەش لاو "عوسمانە"ی و "جەمیل"یوە بۆ و زارۆڵەکێش یاوێباره لاو "تاراجاف"ێ و وارتەریچ، مشۆم هەورامی ئی هەستشە پەی درووس بۆ، زوانش بتاوۆ تەعبیر کەرۆ، جە شەخسێش دانشگانە، میترۆنە، مۆندیالنە، ئەوپەڕوو دنیێنە، چاتنە، بازرگانی و سیاسەت و سێکس و ئایرۆنینە، ئیسە
[ئارۆ ڕام کەوتە کۆنەهەوارا
دماو باڵاو تۆ وەشیم نەویارا]
بە تەنیا داڎما مەڎۆ، ئینە ئیتر تا ئیسە تەژناییش ماڕێبیمێ چێولای کەمتەر ماڕۆش، ئینە ئەدیبەکێ متاوا چناشرە و ڕێکش وزا، مشۆم زوان ئاوانگارد بۆوە، مشۆم زوانی جە کڕووزیایۆ و لاڵیایۆی وزمێ، زوان مشۆ وزیش دلێ هەرمانکەردەیۆ، یانێ دلێ ویرۆکەردەیۆ ئینە ئەدیب و هونەرمەندێ ئاوانگاردێ و ویرۆکەرەوێ متاوا کەراش و وەردەنگێچ ویناش و بژنەواش.
