Aralarında ABD, İngiltere, Almanya ve Fransa’nın da yer aldığı 39 ülke, Çin yönetimine ortak bir mektup göndererek Çin yönetimi idaresinde bulunan Doğu Türkistan'daki toplama kamplarında tutulan Uygurluların derhal serbest bırakılması çağrısında bulundu.
Almanya misyonunun yazdığı mektupta, ABD, Arnavutluk, Avustralya, Avusturya, Belçika, Bosna Hersek, Bulgaristan, Kanada, Hırvatistan, Danimarka, Estonya, Finlandiya, Fransa, Haiti, Honduras, İzlanda, İrlanda, İtalya, Japonya, Letonya, Lihtenştayn, Litvanya, Lüksemburg, Marshall Adaları Cumhuriyeti, Monaco, Nauru, Hollanda, Yeni Zelanda, Kuzey Makedonya, Norveç, Palau, Polonya, Slovakya, Slovenya, İspanya , İsveç, İsviçre, İngiltere temsilcilerinin imzaları bulunuyor.
Çin'e gönderilen mektupta imzası bulunan 39 devlet, Pekin yönetiminden, BM İnsan Hakları Yüksek Komiseri üyelerinin de aralarında bulunacağı uluslararası bağımsız uzmanlar heyetine Doğu Türkistan'a “tam erişim” izni vermesini istedi.
Ortak mektupta şu ifadeler yer aldı:
“Bize ulaşan güvenilir raporlara göre Sincan'da (Doğu Türkistan), bir milyondan fazla insan keyfi olarak, 'siyasi eğitim' kamplarında gözaltında tutuluyor.
Bölgede giderek artan ağır insan hakları ihlali raporları gördük. Uygur kültürünün yanı sıra din veya inanç özgürlüğü, serbest dolaşım, dernek kurma ve ifade özgürlükleri ile ilgili çok ciddi kısıtlamalar var. Pekin, yaygın gözetleme ve orantısız bir şekilde Uygurları ve diğer azınlıkları hedef almaya devam ediyor. Ayrıca zorla çalıştırma ve kısırlaştırma dahil, zorunlu doğum kontrolü hakkında çeşitli raporlar var
Sincan'daki insan hakları durumunu ele alarak, hiç bir ülkenin buradan gelen sığınmacıları geri göndermemelerini istiyoruz."
Türk devleti mektubu imzalamadı
Her fırsatta dünya’daki Türklerin haklarının temel savunucusu olduğunu iddia eden ve Türklük adına faşizme varan boyutlarda propaganda yapan Recep Tayyip Erdoğan liderliğindeki Türk devletinin mektubu imzalamaması dikkat çekti.
Özellikle Kürtlere karşı anti demokratik uygulama ve insan hakları ihlalleri nedeniyle Avrupa demokrasisinden uzaklaşıp Çin’e yakınlaşmakla suçlanan Erdoğan liderliğindeki Türk devletinin mektubu imzalamamasının nedeninin Çin ile geliştirilen ekonomik ilişkiler olduğu belirtildi.
Amerikan Foreign Policy dergisi geçtiğimiz hafta, Türk devletinin Çin ile ticari ilişkilerinin nasıl geliştiğini değerlendiren “Erdoğan Türkiye'yi Çin'in müşterisi olan bir devlete dönüştürüyor” başlığıyla bir makale yayımlamıştı.
Makalede, Türk Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın eskiden Çin’in Müslüman Uygur Türklerine yönelik uygulamalarını ağır insan hakları ihlâlleri olarak gördüğü ve Çin’in bu politikalarını yüksek sesle eleştirdiği, dolayısıyla Türk devletinin Uygur Türkleri için bir güvence merkezi haline geldiği vurgulanarak şu değerlendirme yapılamıştı:
“Sonra birden bire beklenmeyen bir sapma yaşandı. 2016'da Türkiye, 2001'den beri Türkiye'de yaşayan, önde gelen Uygur aktivistlerinden Abdülkadir Yapcan'ı tutuklayarak Çin’e iade etti. 2017'de de Türkiye ve Çin, gerçekleştirilen eylem taraf ülkelerden sadece birinde suç olarak kabul edilse bile suçluların iade edilmesini öngören bir anlaşma imzaladı. 2019'dan bu yana Türkiye yüzlerce Uygurluyu tutuklayarak Çin’e iade edilmeleri için geri gönderme merkezlerine gönderdi. Erdoğan'ın bu konudaki ifadeleri de daha diplomatik olmaya başladı, Erdoğan iktidarına yakın medyanın da Uygur sorununu ele alan haberlerinin dili değişti.”
