Türk devletinin Kuzey Kürdistan’ın (Bakur) birçok kentinin elektrik dağıtım sorumluluğunu verdiği Dicle Elektrik Dağıtım A.Ş.’nin (DEDAŞ), borçları olduğu gerekçesiyle 14 Mayıs Dünya Çiftçiler Günü’nde Mardin’in Kızıltepe ve Derik ilçelerine bağlı 60’a yakın kırsal mahalle ve köyün elektriğini kesti.
Rûdaw’a konuşan Mardinli çiftçiler ekin zamanında yapılan bu elektrik kesintisinin çiftçileri büyük bir mağduriyetle karşı karşıya bıraktığını söyledi.
Mardinli çiftçi Cahit Jehat Kılınçaslan, DEDAŞ’ın çiftçi ve köylülere “fahiş” miktarda fatura gönderdiğini, bu bahaneyle ekin döneminde binlerce çiftçiyi elektriksiz bıraktığını söyledi. Kılınçaslan, DEDAŞ’ın ayrıca faturaların bedelini hem devletten ve hem de “kaçak kullanım bedeli” adı altında tüm Türkiye’den alındığını vurguladı.
Geçimlerini çiftçilikle sağlayan bölge sakinleri, yeni tip Coranavirüs (Covid-19) salgının olduğu bir dönemde su kuyularından yaralanamıyor. Ayrıca bölge halkı kesintiler nedeniyle bayramı elektriksiz ve susuz geçirdi.
“DEDAŞ faturalara fahiş fiyatlar ekliyor”
Mardinli çiftçi Cahit Jehat Kılınçaslan, DEDAŞ’ın özelleştirme ile birlikte çiftçilere “fahiş tutarda” elektrik faturası gönderdiğini söyledi. Kılınçaslan, “10 bin TL’lik borcu 100 bin TL gibi gösteriyor. DEDAŞ haksız kazanç elde etmek için faturaları ikiye-üçe katlıyor. Normalde bir çiftçi bir kuyu için 20-30 bin TL’lik elektrik harcamışsa, bunu 150-160 bin TL gibi gösteriyor. Bu tutarın yüzde 55’ini zaten devletten tahsil ediyor, geri kalan kısmını bile çiftçiler ödeyemiyor. Bize gelen elektrik faturası bizim ürünlerimizden elde ettiğimiz gelirin 3-4 misli oluyor. Bu nedenle kalan yüzde 45’i de ödeyemiyoruz” dedi.
Kılınçaslan, şöyle devam etti:
“Türkiye genelinde faturalarda ‘kaçak kullanım bedeli’ adı altında herkesten para alınıyor. Bunu da çiftçilerin kullandığı kaçak elektrik bedeli diye diğer insanlardan tahsil ediyor. Şirket, devletle böyle bir sözleşmeleri olduğunu iddia ediyor ancak böyle bir şey yok. Bu kendilerinin şişirdiği faturaların parasıdır, bizim değil. Bu şekilde bizi de mağdur ediyorlar. Bu nedenle kimse bizi dinlemiyor. Neden? Çünkü çiftçiler kaçak elektrik kullanıyor o yüzden müstehaktır diyorlar.”
“Borcu olmayanların da elektriğini kestiler”
Mardin’de 60’a yakın köyün tarım alanlarında sulama işlerinde çalışan çok sayıda Suriyeli işçinin de 13 gündür elektriksiz kaldığını dile getiren Kılınçaslan, “Bu kadar insan Coronavirüs salgını döneminde temizlenmek için gidip gölet ve bataklıklardan su getiriyor. Bir de şu an tarladaki buğdayın arpanın sulanma zamanı. Şimdi sulamazsanız en az yüzde 30 verim kaybına uğrar” diye konuştu.
“Ayrıca, köylerde 50 kişinin elektrik borcu varsa 100 kişinin yoktur ama herkesin elektriğini kestikleri için kurunun yanında yaş da yanıyor” diyen çiftçi Cahit Jehat Kılınçaslan, sözlerine şunları ekledi:
“Müthiş bir mağduriyet içindeyiz. Halk olarak biz bunlardan bıktık, bize zulüm ediyorlar. Kimse sesimizi duymuyor, kimse haber yapmıyor. Türkiye medyası haber yapınca bizi ‘mafya’ şeklinde tanıtıyor. İstanbul, İzmir, Muğla’daki insanlara; ‘Kürt illerinde kaçak kullanım çok olduğu ve ödeme olmadığı için bu borç sizin faturalarınıza yansıyor’ diyorlar. Bu şekilde ikinci bir mağduriyet yaşıyoruz. Batıdaki insanların bunun böyle olmadığını bilmesini istiyoruz. Bu çiftçinin kullandığı elektrik değil, DEDAŞ’ın şişirdiği asılsız faturalardır. Çiftçinin bunda bir günahı yok. DEDAŞ şişirdiği faturaların 3 mislini zaten çiftçiye destek fonu adıyla devletten alıyor. Geriye kalanını kaçak kullanım bedeli adıyla batıdaki insanlardan Türkiye’den alıyor.”
Çiftçi derneği başkanı: Barajlardan su getirilsin
Mardin ve ilçelerinde ekin ekilen 1 milyon 650 bin dönüm arazi var ve bu araziler baraj suyu olmadığı için elektrikle çalışan su sondaj makineleri ile su, her arazide bulunan kuyulardan temin ediliyor. DEDAŞ bu şekilde elektrik kesintisine devam ederse çiftçilerin mahsulü büyük zarar görecek.
Kızıltepe Çiftçiler Derneği Başkanı Mikail Erbay, geçtiğimiz günlerde yaptığı açıklamada ya bölgeye barajlardan su getirilmeli yada elektrik ücretlerini sabit tutulmasını talep ettiklerini belirtmişti. Erbay, çözüm bulunmaması durumunda mağduriyetlerin büyüyeceğini ifade etmişti.
Yüksek tutarlı elektrik faturalarıyla bölgede sulama için kullanılan sondaj kuyularının elektriğinde yapılan kesintiler üzerine bir araya gelen çiftçi temsilcileri, muhtarlar ile oda başkanları, bir dizi karar almıştı.
Karara göre, Mezopotamya bölgesinde bulunan ve geniş tarım arazileri ile verimli topraklara sahip Mardin Ovası’nda buğday hasadının ardından ikinci ürün olarak ekilen mısır ile pamuk bu yıl ekilmeyecek.
