لاوەکان لە رۆژهەڵاتی کوردستان و ئێران لە هەوڵی دەستکەوتنی ژیانێکی شایستەدا، روو دەکەنە قەرزی هاوسەرگیری و خانووبەرە، وەک دوو بژاردەی بەردەست. بەڵام بەهۆی بەرزبوونەوەی رێژەی هەڵاوسانەوە، بەهای ئەم قەرزانە بە شێوەیەکی بەرچاو دابەزیوە و کاریگەرییەکی ئەوتۆیان نەماوە.
قەرزی هاوسەرگیری بۆ یارمەتیدانی گەنجانە لە دەستپێکی ژیانی هاوسەریدا، بەڵام بەهۆی هەڵاوسانەوە بەهاکەی خۆی لەدەست دەدات و ناتوانرێت پێداویستییە سەرەتاییەکانی ژیان پێ دابین بکرێت. هەروەها، قەرزی خانووبەرەش کە ئامانج لێی ئەوەیە بنەماڵەیەک خانووی لەو رێگەیەوە دەستبکەوێت، بەهۆی بەرزبوونەوەی نرخی خانووبەرە و هەڵاوسانەوە، توانای کڕینی خانوو بەم قەرزە زۆر زەحمەت بووە، تەنانەت دانەوەی قیستەکانیشی بۆ خێزانێکی مامناوەند کارێکی ئاسان نییە.
سۆهراب دڵ ئەنگیزان، شارەزای ئابووری، پێیوایە کێشەکە لەوەدایە کە لە کاتی هەڵاوسانی بەرزدا، بەهای قەرزی بانکی لە سەرەتای ساڵەوە تا کۆتایی ساڵ دەگۆڕێت، ئەمەش وادەکات قەرزەکان کاریگەریی خۆیان لەدەست بدەن. بەمەش ئەو پارەیەی کە گەنجەکە لە سەرەتای ساڵدا وەریدەگرێت، لە کۆتایی ساڵدا بەهای پێشووی نامێنێت و ناتوانێت هەمان ئەو شتانەی پێ بکڕێت کە لە سەرەتادا پلانی بۆ دانابوو.
دڵ ئەنگیزان باس لەوەش دەکات، بانکەکان زیاتر هەوڵدەدەن قەرزە سوودبەخشەکان لە سەرەتای ساڵدا بدەن و قەرزە ناچارییەکان بۆ کۆتایی ساڵ دوا بخەن، ئەمەش کاریگەریی نەرێنی لەسەر گەنجان دروست دەکات.
کامران نادری، ئابووریناس، دەڵێت: هۆکاری سەرەکی ئەم دۆخە دەگەڕێتەوە بۆ کێشە بنەڕەتییەکانی ئابووری ئێران و کەمبوونەوەی توانای کڕینی هاوڵاتییان.
نادری دەڵێت: "ئەگەر گەنجێک باشترین مووچەی هەبێت کە 20 ملیۆن تمەن بێت، ناتوانێت قیستی قەرزەکان بداتەوە، چونکە نرخی شتومەک زۆر بەرزترە."
بۆیە، دەتوانین بڵێین هەڵاوسان کاریگەرییەکی زۆری لەسەر قەرزەکانی هاوسەرگیری و خانووبەرە هەبووە و وایکردووە گەنجان نەتوانن بە ئاسانی سوود لەم قەرزانە وەربگرن بۆ پێکهێنانی ژیانی هاوسەری و کڕینی خانووبەرە.
