Binlerce yıllık erkek egemenlikli yaşama direnen kadınlar, kendi tarihlerini yaşayarak yazıyorlar. Rojava, kadının her alanda kendini var etmeye çalıştığı en belirgin yerlerden biri.
Kadının hem cins hem de ekonomik bağımsızlık anlamında çifte sömürüye maruz kaldığı coğrafyada kadınlar hem cinsleriyle ortak yaşam alanı yaratmaya çalışıyor.
ANHA'dan Mûrada Kenda ve Olva Hec Mensur Rojava'daki kadın köyü; Jinwar'a ilişkin izlenimlerini yazdı.
Kadın köyünün kurulmasının amacını şöyle tanımlanıyor:
Kadın yöneticiliği, özgür eşyaşam, ekolojik ekonomi, sağlıklı toplum, kadınların yoldaşlığı ve sevgisiyle bir yaşam oluşturmak için Jinwar köyü kuruldu.
Jinwar projesi 2016-2017 kışında Kuzey Suriye’deki ilgili kuruluşlarla yapılan tartışma ve görüşmelerin ardından başladı. 10 Mart 2017’de köyün temelleri atıldı.
Jinwar, 25 Kasım 2018'de kadınlara kapılarını açtı
Jinwar, Hesekê Kantonuna bağlı Dirbêsiyê ilçesinin batısında yer alıyor. Köyün çevresinde tarihi Gebz tepesi ve Kerkend, Herba, Etîşan, Qeyrawan köyleri bulunuyor. Köy tarım için verimli araziye sahip ve bu da köyün kurulması için bu bölgenin seçilmesinde etkili oldu.
Jinwar köyünün sembolü: Hermel
Köydeki her şey tarihten esinlenerek oluşturulmuş. Köyüm sembolü Hermel, bereketin sembolü. Birçok hastalığın tedavisinde kullanılan Hermel otunun olumsuz enerjiyi de uzaklaştırdığı belirtiliyor. Kürtlerin evlerinde kötülüklerden koruduğuna inanıldığı için asılan Hermel, köyün sembolü olarak seçilmiş.
Çoklu dil, kültür ve inançlardan oluşan bir yapı
Jinwar köyünde Êzidî, Hristiyan, Müslüman, Arap ve Kürt kadınlar ortak yaşamı kurmuşlar. Kadın köyünde Dirbesiyê, Kobanê, Derazor, Şedadê, Şengal, Şehba, Süleymaniye, Mexmur ve Serêkaniyêli kadınlar yaşıyor.
Jinwar köyünde bir gün
Dirbesiyê’ye 5 km uzaklıkta olan Jinwar’ın girişinde “Hûn bixêr hatin” (hoşgeldiniz) yazılı tabelanın ardından baharın da gelişiyle yeşillenen arazide küçük evler karşımıza çıkıyor. Savaşın etkisini sürdüğü bir bölgede olan bu köyün girişinde güvenlik nöbetinde olan iki çocuklu bir kadın bizi karşılıyor. Köyde sadece kadınlar yaşıyor. Kadın gülüşleri ve yaptığı işler kadrajımıza yansıyor. Her kadın mutfak, fırın, ağaç dikimi, seminer hazırlıkları gibi kendi işiyle meşgul oluyorlar.
9 aile ve 9 farklı hikâye var köyde.
‘Daha önce tarihimiz yanlış anlatılıyordu’
Öğlen saatlerinde mutfakta 2 kadın yemek hazırlıyor. Öğlen yemeğini birlikte yiyorlar. Yemeğin ardından da güneşli güzel havada oturup sohbet eden kadınlar akşam saatlerinde kadın tarihi konulu seminere katılıyor. Kadınlar, “Bugüne dek tarihimiz gizliydi ve doğru bir şekilde anlatılmıyordu” diyor. Akşam yemeğini her aile kendi evinde yiyor ve yemekten sonra kadınlar bir evde toplanarak kendi yaşadıklarından yola çıkarak eril kültürün kadına yaşattıklarını ve bu kültüre karşı mücadelesini tartışıyor. Derken ortam birden şarkılı, müzikli bir havaya giriyor. Hep birlikte şarkılar söylüyor.
Kadınların dayanışması kötü anıları siliyor
Jinwar’da güneşin doğuşu ‘rojbaş’ sesleriyle karşılanıyor. Kadınlar sabah 06.00’da spora gidiyor. Günün görevlisi kadınlar fırında ekmek pişiriyor. 07.30’da da çocuklar okula gitmek için uyanıyor.
Köy bahçesinde 300’e yakın zeytin, kayısı, nar, limon ve portakal ağacının çocuklar tarafından dikildiğini öğreniyoruz.
Çocuklar bütün kadınlar tarafından evlat muamelesi görüyor. Onlar köydeki tüm kadınların çocukları gibi. 'Kadınların dayanışmasının kötü anıları siliyor' sözlerini sık sık duyuyoruz.
Komünal yaşamın belirgin olduğu köy ziyaretçilerin temel uğrak yeri, ilgi odağı durumunda.
Jinwar Meclisi
Köyde ayda iki kere toplanan herkesin yer aldığı bir meclis var. Meclis toplantılarında köydeki yaşamdan genel bölgedeki gelişmelere her konu tartışılıyor. Kadınlardan bazılarının çocukları erkekler tarafından uzaklaştırılmış ve meclis şu anda bu durumu çözmeye çalışıyor.
Jinwar Akademisi
Eğitimlerin ve seminerlerin verildiği akademide, bir de müze bulunuyor. Duvarda asılı devrimci kadın şahsiyetlerin fotoğrafları, kadınların el emeğiyle üretimleri de göze çarpıyor. Kadın anatomisi, kadın tarihi, jineoloji derslerinin yanı sıra kadınlar sürücülük dersleri de görüyor.
Aşnan Fırını
Köydeki fırın adını tahıl tanrıçası Aşnan’dan alıyor. Fırının sorumluluğu dönüşümlü olarak her ay iki kadına veriliyor. Fırında yapılan ekmekler yaklaşık bir aydır köyün dışında da satılıyor. Burada elde edilen gelir köy bütçesine aktarılıyor. Dirbesiyê halkı daha ucuz ve güzel olduğu için her sabah köye gelerek ekmek alıyor.
Doğal ilaçlar yapılıyor
Jinwar’daki sağlık merkezinde otlardan yapılmış doğal ilaçlar kullanılıyor. Köydeki kadınlar da bu ilaçların hazırlanması konusunda eğitim alıyor. İlaç yapımında kullanılan otlar da köyün bahçesinde yetiştiriliyor.
Köyde bir de büyük bir havuz var ve herkese açık.
Köy meydanı haftada bir temizleniyor ve herkes de evinin etrafının temizliğinden sorumlu. Çöpler de belediye tarafından köyden çıkarılıyor.
Uveyş Ana İlkokulu
Jinwar’daki 30 çocuktan 12’si Uveyş Ana İlkokulunda öğrenim görüyor. Demokratik Toplum Eğitim Komitesi (KPCD) üyesi kadın öğretmenler tarafından Arapça ve Kürtçe eğitim veriliyor. Köydeki 2 çocuk ise Dirbesiyê’de ortaokulda öğrenim görüyor. Çocuklar köydeki enternasyonal komün üyelerinden her gün İngilizce ders alıyor.
Ekonomi
Kadınlar tarım (buğday, mercimek, nohut), kümes hayvanları yetiştirme, fırın, dükkân veya okulda çalışma gibi köy içerisinde her alanda belli görevler yürütüyor.
Köye yerleşmenin koşulları
Bu köyde yaşamak için erkek egemenlikli sistem mağdurları, şehit eşleri, her kadın Kongreya Star ve Mala Jin (Kadın Evi) aracılığıyla başvuru yapıyor. Jinwar’ın kapıları tüm kadınlara açık. Köyde yaşayanların aileleri köydeki kişileri ziyaret edebiliyor. Ama erkeklerin köyde kalmasına izin verilmiyor. Köyde kalan kadınları Jinwar içinde kurulmuş kurumlarda çalışabiliyor. İsteyen kadınlar köy dışında da çalışabiliyor.
