ABD'nin İran Özel Temsilcisi Brian Hook dün yaptığı açıklamada, Rusya ve Çin’i ABD’nin İran İslam Cumhuriyeti’ne yönelik silah ambargosunun yenilenmesi çabalarını engellemeleri halinde iki ülkenin de Birleşmiş Milletlerde (BM) tecrit edileceklerini söyledi.
İran rejimine 13 yıl önce uygulanan silah ambargosu, İran rejimi ile ABD, Çin, Rusya, İngiltere, Fransa ve Almanya arasında 2015 yılında imzalanan nükleer anlaşma uyarınca Ekim ayında sona ermesi bekleniyor. Washington yönetimi ambargonun kaldırılmaması ve yenilenmesi gerektiğini savunurken, Rusya ve Çin, ambargonun yenilenmesine karşı olduklarını açıkladılar.
Brian Hook ve ABD'nin BM Daimi Temsilcisi Kelly Craft, dün 15 üyeli BM Güvenlik Konseyi’ne İran rejimine yönelik silah ambargosunun yenilenmesini öngören bir karar tasarısı sunarken BM Güvenlik Konseyi üyeleri ile kapalı kapılar ardında söz konusu karar tasarısının desteklenmesi gerektiğine dair toplantılar gerçekleştirdiler.
Hook, Salı akşamı Reuters’a verdiği röportajda, “Rusya ve Çin ile uluslararası toplum arasında giderek açılan bir uçurum olduğunu görüyoruz. Rusya ve Çin, geçtiğimiz hafta Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı’nda (IAEA) tecrit edildiler. Bu distopik yolu izlemeye devam etmeleri halinde BM Güvenlik Konseyi’nde de tecrit edilecekler” tehdidinde bulundu.
“İthalat ve ihracat yasağı, İran’ın eylemlerini kısıtlıyor”
İran rejimine uygulanan uluslararası silah ambargosunun yenilenmesinin ‘yapılması gereken doğru bir hareket’ olduğunu ifade eden Hook, “BM Güvenlik Konseyi’nin her bir üyesi açıkça dile getirsin ya da getirmesin bunun yapılması gerektiğini biliyor” dedi. Ambargonun İran rejimine yönelik silah ticaretini engellemediğini ifade eden Hook, “Ancak ihracat ve ithalat yasağının İran'ın eylemlerine kısıtlamalar getirme konusunda açıkça etkili oldu” şeklinde konuştu.
35 ülkeden oluşan IAEA Yönetim Kurulu geçtiğimiz cuma günü, İran rejimini IAEA müfettişlerinin iki şüpheli nükleer silah tesisine girmelerine izin vermeye ve tam bir işbirliği yapmaya çağırdı.
Rusya ve Çin ise bu adıma karşı çıktılar. Ancak BM Güvenlik Konseyi’ndea veto hakları olmasına rağmen bunu engelleyemediler. Bir BM Güvenlik Konseyi kararı 9 oyla onaylanırken ABD, Çin, Rusya, İngiltere veya Fransa tarafından veto oyunun kullanılmaması gerekiyor.
Öte yandan İran rejimi Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani bu ayın başlarında Rusya ve Çin’i Washington’ın çabalarına direnmeye çağırarak, ‘yaptırımlar altında dahi savunma yeteneklerini artıracaklarını’ savundu.
Guterres: Aramco’yu vuran füzeler İran menşeili
BM Genel Sekreteri Antonio Guterres’in bu ayın başlarında BM Güvenlik Konseyi’ne, geçtiğimiz yıl Suudi Arabistan'daki uluslararası bir havaalanına ve ulusal petrol şirketi Saudi Aramco tesislerine yapılan çeşitli saldırılarda kullanılan Cruze füzelerinin ‘İran menşeili’ olduğunu bildirmesinin ardından ABD pazartesi günü söz konusu karar tasarısının taslağını BM Güvenlik Konseyi üyelerine dağıttı.
Yaptırımın yenilenmesi nükleer anlaşmayı hükümsüz kılacak
ABD, silah ambargosunun yenilenmesi durumunda her ne kadar 2018 yılında çekilmiş olsa da nükleer anlaşmada kararlaştırılan bir mekanizmayla BM’nin İran rejimine yönelik tüm yaptırımlarını yeniden uygulamakla tehdit etti.
Böyle bir adımın atılması, ABD ve diğer ülkelerin 2015 yılında Tahran'ın nükleer silah geliştirme girişimini askıya almanın bir yolu olarak tanımladıkları nükleer anlaşmanın geçerliliğini ortadan kaldıracak. Bu yüzden diplomatlar, Washington’ın BMGK’da zorlu bir mücadele ile karşı karşıya kalacağını düşünüyorlar.
ABD ise nükleer anlaşmayı garanti altına alan BM Güvenlik Konseyi kararının Washington'ı halen anlaşmanın katılımcısı olarak tanımlaması nedeniyle yaptırım uygulayabileceklerini belirtiyor.
İran rejimi, ABD'nin nükleer anlaşmadan çekilmesine ve Washington tarafından yeniden yaptırımlar uygulanmasına yanıt olarak nükleer anlaşmadaki bazı taahhütlerini ihlal etti.
İran rejimi Cumhurbaşkanı Ruhani dün yaptığı açıklamada, Washington’ın nükleer anlaşmadan çekildiği için özür dilemesi ve ülkesine tazminat ödemesi halinde Tahran’ın ABD ile müzakerelere açık olduğunu söyledi.
ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo ise Ruhani’ye cevaben dün yaptığı açıklamada, “Doğru zaman geldiğinde onlarla görüşmekten memnun oluruz. Ancak dünya çapında terörü desteklemeleri için İranlılara avuç dolusu para vermemizi öngören koşullar oldukça absürt kaçıyor” dedi.
